4
edib. Əvvəllər xariсi investisiyaların сəlb edilməsinin rolu tədiyyə balansının kəsirinin
örtülməsi, daxili istehsalın artırılması, işsizliyin aradan qaldırılması, məhsuldarlığın
yüksəldilməsi və s. ilə məhdudlaşırdı. Qloballaşmanın genişləndiyi müasir dövrdə, xariсi
investisiya, ölkə daxilində sağlam rəqabətin yaradılması, ölkəyə yeni texnologiya və «know-
how» gətirilməsi, iqtisadiyyatda liberallaşmanın və müasir idarəçilik təсrübəsinin tətbiqi,
insan resurslarının inkişaf etdirilməsi, ətraf mühitin qorunması, həmçinin transmilli şirkətlərin
və onların məxsus olduğu ölkənin dəstəyinin qazanılması baxımından əhəmiyyətli sayılır.
Azərbaycanda xarici investisiyalar üçün münbit şərait formalaşmışdır, lakin bu
investisiyalar daha çox neft-qaz sektoruna qoyulmuşdur.Bu baxımdan Azərbaycan
iqtisadiyyatının ixrac potensialını gücləndirəcək və idxaldan asılılığını azaldacaq qeyr-neft
sektoruna - kənd təsərrüfatı, sənaye, xidmət sektoruna xarici investisiyaların daha böyük
həcmdə cəlb edilməsinə nail olmaq başlıca vəzifələrdən biri hesab edilir.
Bu gün dünya miqyasında xarici investisiyalar uğrunda mübarizə aparılır, onların cəlb
edilməsi istiqamətində fəallıq daha da güclənir, dövlətlər bütün mümkün stimullaşdırıcı
vasitələrdən istifadə etməklə daha əlverişli investisiya mühiti təklif etməyə və bununla da
qlobal investisiya axınlarından daha çox yararlanmağa çalışırlar. Dünya investisiya bazarında
formalaşmış belə bir kəskin rəqabət şəraitində Azərbaycan iqtisadiyyatına, xüsusilə də qeyri-
neft sektoruna daha çox investisiya cəlb edilməsinə şərait yaradacaq effektiv stimullaşdırma
tədbirlərinin hazırlanması və tətbiq edilməsi mühüm aktuallıq kəsb edir.
Tə
dqiqatın obyekti və
predmeti. Tədqiqatın obyektini Azərbaycanın qeyri-neft
sektorunda investisiya mühiti və onun yaxşılaşdırılması istiqamətində dövlətin həyata
keçirdiyi stimullaşdırıcı siyasət mexanizmləri təşkil edir. Tədqiqatın predmeti kimi isə
Azərbaycanın qeyri-neft sektorunainvestisiya qoyuluşlarının stimullaşdırılması yollarının
genişləndirilməsi və təkmilləşdirilməsi imkanlarının öyrənilməsi çıxış edir.
Tədqiqatın məqsəd və vəzifələri. Tədqiqat işinin əsas məqsədi Azərbaycanın qeyri-
neft sektorunda investisiyaların və investisiya mühitinin müasir vəziyyətini kompleks tədqiq
etməklə investisiya qoyuluşunun stimullaşdırılması mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi və
genişləndirilməsi istiqamətində təkliflərin hazırlanmasından ibarətdir. Dissertasiya işinin
5
məqsədinə çatmaq üçün tədqiqat işi qarşısında aşağıdakı konkret vəzifələr müəyyən
edilmişdir:
− nvestisiyaların milli iqtisadiyyatın inkişafında yeri və rolunun tədqiq edilməsi;
− Qlobal investisiya axınlarının müasir meyillərinin tədqiq edilməsi;
− nvestisiya qoyuluşunun stimullaşdırılması metodlarının və dünya təcrübəsinin
öyrənilməsi;
− Qeyri-neft sektorunun inkişaf etmiş əsas sahələri və onların müasir inkişaf
xüsusiyyətlərinin tədqiq edilməsi;
− Qeyri-neft sektoruna investisiya qoyuluşlarının dinamikası və strukturunun kompleks
tədqiq edilməsi;
− Qeyri-neft
sektorunun inkişaf istiqamətləri və investisiya qoyuluşunun
stimullaşdırılması strategiyasının əsas hədəflərinin müəyyən edilməsi;
− Qeyri-neft sektorunda investisiya mühitinin əlverişliyi və onun yüksəldilməsi
imkanlarının araşdırılması;
− Qeyri-neft sektoruna investisiya qoyuluşunun stimullaşdırılması mexanizmlərinin
təkmilləşdirilməsi istiqamətlərinin müəyyən edilməsi.
Tə
dqiqatın elmi yeniliyi. Dissertasiya işində Azərbaycanın qeyri-neft sektoruna
investisiya qoyuluşları sistemli şəkildə təhlil edilmiş və müəyyən edilmiş strateji hədəflər
üzrə investisiya qoyuluşunun stimullaşdırılması yolları təklif edilmişdir.
Tədqiqatın informasiya bazası. Mövzu ilə əlaqədar yerli və xarici tədqiqatçıların
məqalələrindən, Azərbaycan Respublikasının qtisadiyyat Nazirliyinin, Dövlət Statistika
Komitəsinin, UNCTAD, Dünya Bankı və Beynəlxalq Valyuta Fondunun illik hesabat
materiallarından geniş istifadə edilmişdir.
Tə
dqiqatın praktiki ə
hə
miyyə
ti. Tədqiqat işinin nəticələrindən Azərbaycanın
investisiya siyasətinin işlənib hazırlanması və həyata keçirilməsi zamanı istifadə oluna bilər.
Tə
dqiqatın strukturu. Dissertasiya işi giriş, 3 fəsil, 8 paraqraf, nəticə və təkliflər,
istifadə edilmiş ədəbiyyat siyahısı və xülasədən ibarətdir.
6
Birinci fəsildə investisiyaların milli iqtisadiyyatın inkişafında yeri və rolu, qlobal
investisiya axınlarının müasir meyilləri, investisiya qoyuluşunun stimullaşdırılması metodları
və dünya təcrübəsi tədqiq edilmişdir.
kinci fəsildə Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişaf etmiş əsas sahələri və onların
müasir inkişaf xüsusiyyətləri, qeyri-neft sektoruna investisiya qoyuluşunun dinamikası və
strukturu kompleks tədqiq edilmişdir.
Üçüncü fəsildə qeyri-neft sektorunun inkişaf istiqamətləri və investisiya qoyuluşunun
stimullaşdırılması strategiyasının əsas hədəfləri, investisiya mühitinin əlverişliyi və onun
yüksəldilməsi imkanları, investisiya qoyuluşunun stimullaşdırılması mexanizmlərinin
təkmilləşdirilməsi istiqamətləri araşdırılmışdır.