Microsoft Word Dissertasiya-Mirkamal 2 Alizade Mirkamal docx
Yüklə 1,2 Mb. Pdf görüntüsü
|
22
idxalında artım baş vermişdirsə, Latın Amerikası ölkələrində azalma və eyni qrup Afrika ölkələrində isə durğunluq baş vermişdir. nkişaf etmiş ölkələrə BX axını 28% azalaraq 499 milyard ABŞ dolları olmuşdur. ABŞ iqtisadiyyatına BX axını 92 milyard ABŞ dolları azalmışdır (2013-cü ilə nəzərən 40% azalma baş vermişdir). Azalmaya əsas səbəb kimi Vodafone və Verizon şirkətlərinin ayrılması göstərilir. Avropa ölkələri arasında rlandiya, Belçika, Fransa və spaniyada azalma baş vermişdirsə, Birləşmiş Krallıqda, sveçrədə və Finlandiyada bu göstərici üzrə artım baş vermişdir.
Şə
Mənbə: UNCTAD, FDI/MNE database ( www.unctad.org/fdistatistics )
milyard ABŞ dollarına bərabər olmuşdur. Azalmanın əsas səbəbləri kimi regional konfliktlərin qızışması və müəyyən ölkələrə sanksiyaların tətbiq edilməsi göstərilir. Rusiya nkişaf etməkdə olan Asiya Avropa Latın Amerikası və Karib hövzəsi Ş
Amerika Keçid iqtisadiyyatlı ölkələr Afrika 23
Federasiyasına BX axınının həcmi 70% azalaraq 21 milyard ABŞ dollarına bərabər olmuşdur. 2013-cü ildə Rosneft-BP meqa-sövdələşməsinin bağlanması Rusiyada bu göstəricinin yüksəlməsinə səbəb olmuşdur. nkişaf etməkdə olan ölkələrə BX axını 2% artaraq tarixi maksimum həddinə çatmışdır (681 milyard ABŞ dolları). 2014-cü il ərzində Asiya ölkələrinə BX axını artsa da, Latın Amerikası və Karib ölkələri üzrə azalma, Afrika ölkələri üzrə durğunluq müşahidə edilmişdir (Şəkil 1.3). nkişaf etməkdə olan Asiya ölkələrinə BX axınında 9% artım baş verərək 465 milyard ABŞ dollara bərabər olmuşdur. Şərqi Asiya, Cənub-Şərqi Asiya və Cənubi Asiya regionlarının hər biri bu göstərici üzrə artım nümayiş etdirmişdir. Çində xidmət sektorunun inkişafı nəticəsində ölkəyə BX axını 4% artmış və 129 milyard ABŞ dollarına bərabər olmuşdur. Honq Konq və Sinqapura BX axınında artım müşahidə edilmişdir. Hindistanda qeyd edilən göstərici üzrə kəskin 22%-lik artım baş verərək 34 milyard ABŞ dollarına bərabər olmuşdur. Lakin Qərbi Asiya ölkələrinə BX axını 4% azalaraq 43 milyard ABŞ dollarına bərabər olmuşdur. 4 illik davamlı artımda sonra Latın Amerikası və Karib hövzəsi ölkələrinə (offşor maliyyə mərkəzləri istisna olmaqla) BX axını 14% azalaraq 159 milyard ABŞ dolları olmuşdur. Belə ki, Meksika, Venesuela, Argentina, Peru və Kolumbiya qeyd edilən göstərici üzrə azalma, Çilidə isə artım müşahidə edilmişdir. Braziliyada bu göstərici üzrə vəziyyət stabil olaraq qalmışdır. Afrikaya BX axını dəyişməyərək 54 milyard ABŞ dolları səviyyəsində qalmışdır. Ş imali Afrikaya BX axınının miqdarında 15% azalma baş verərək 12 milyard ABŞ dollarına bərabər olmuşdur. Sub-Saxara regionu üzrə 5%-lik artım baş verərək 42 milyard ABŞ dollarına bərabər olmuşdur. Ebola virusunun tüğyan etməsi, regional münaqişələrin baş verməsi və əmtəə qiymətlərinin aşağı düşməsi səbəbindən Qərbi Afrika regionuna BX axını 10% azalaraq 13 milyard ABŞ dollarına bərabər olmuşdur. Cənubi Afrika regionunda bu göstərici 2% azalaraq 11 milyard ABŞ dolları olmuşdur. Mərkəzi Afrika və Şərqi Afrika regionlarına BX axınları müvafiq olaraq 33% və 11% artaraq 12 milyard və 7 milyard ABŞ dolları olmuşdur.
24
Şə kil 1.4. 2013 və 2014-cü illərdə BX qəbul edən 20 ən böyük iqtisadiyyat, milyard ABŞ dolları ilə (x) = 2013-cü ildə yeri
Mənbə: UNCTAD, FDI/MNE database ( www.unctad.org/fdistatistics )
Çin Honq-Konq, Çin ABŞ Böyük Britaniya Sinqapur Braziliya Kanada Avstraliya Hindistan Niderland Çili İspaniya Meksika İndoneziya İsveçrə Rusiya Federasiyası Finlandiya Kolumbiya Fransa Polşa
nkişaf etmiş ölkələr nkişaf etməkdə olan və keçid iqtisadiyyatlı ölkələr 25
stixana layihələrinə yatırılan investisiyaların çoxalması nəticəsində az inkişaf etmiş ölkələrə BX axınları 4% artaraq 23 milyard ABŞ dolları olmuşdur. Ümumiləşdirərək qeyd etmək olar ki, 2014-cü il ərzində Çin ən çox BX qəbul edən ölkə olmuşdur (Şəkil 1.4). Bu sıralamada Honq Konq 2-ci, ABŞ isə 3-cü olmuşdur. Ən çox BX qəbul edən ölkələrin ilk onluğu arasında 5-i inkişaf etməkdə olan ölkədir. Transmilli şirkətlər tərəfindən inkişaf etməkdə olan ölkələrə və keçid iqtisadiyyatlı ölkələrə BX axını üzrə artım müşahidə olunmuşdur. 2014-cü ildə dünyanın ən iri investorları inkişaf etməkdə olan Asiya ölkələri olmuşlar. 2014-cü ildə təkcə inkişaf etməkdə olan ölkələrdə olan transmilli şirkətlər tərəfindən 468 milyard ABŞ dolları investisiya qoyulmuşdur, bu göstərici 2013-cü illə müqayisədə 23% çoxdur. Bununla da onlar dünya BX qoyuluşlarında 35%-lik paya sahib olmuşlar ki, bu da 2007-ci illə müqayisədə 13% çoxdur (Şəkil 1.5). Şə
payı, milyard ABŞ dolları və faiz ilə
www.unctad.org/fdistatistics )
nkişaf etməkdə olan ölkələrin transmilli şirkətləri əsas investisiyaları istixana layihələrinə və trans-sərhəd şirkətlərinin yaradılmasına yönəldilmişdir.
Yüklə 1,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|