Microsoft Word Dissertasiya-Mirkamal 2 Alizade Mirkamal docx
Yüklə 1,2 Mb. Pdf görüntüsü
|
26
nkişaf etmiş ölkələrdən olan transmilli şirkətlərin investisiyalarının yarıdan çox hissəsini əsas kapitala yönəldiyi halda, inkişaf etməkdə olan ölkələrin transmilli şirkətlərin 81% investisiyaları təkrar–investisiya layihələrinə yönəldilmişdir.
Şə
(x) = 2013-cü ildə yeri
www.unctad.org/fdistatistics )
nkişaf etməkdə olan ölkələrdə Asiyada olan TMŞ xaricə yatırılan investisiyalarını artırmışlar, lakin Latın Amerikası, Karib hövzəsi ölkələri və Afrikadan olan TMŞ-in xaricə yönəlmiş investisiyalarının miqdarında azalma qeydə alınmışdır. lk dəfə olaraq, inkişaf
Honq-Konq, Çin Çin Yaponiya Almaniya Rusiya Federasiyası Kanada Fransa Niderland Sinqapur rlandiya spaniya Cənubi Koreya taliya Norveç sveçrə Malayziya Küveyt Çili Tayvan, Çin (21) nkişaf etmiş ölkələr nkişaf etməkdə olan və keçid iqtisadiyyatlı ölkələr 27
etməkdə olan ölkələrin TMŞ-i dünyanın ən iri investor qrupuna çevrilmişlər, onlar dünya BX qoyuluşlarının üçdə birini təşkil edirlər. Dünyanın investisiya yatıran ən iri 20 ölkəsindən 9-u inkişaf etməkdə olan və ya keçid iqtisadiyyatlı ölkələrdir (Honq Konq, Çin, Rusiya Federasiyası, Sinqapur, Koreya, Malayziya, Küveyt, Çili, Tayvan) (Şəkil 1.6). 2014-cü ildə Asiyada yerləşən TMŞ tərəfindən xaricə yönələn investisiyalar 29% artaraq 432 milyard ABŞ dolları olmuşdur. Şərqi Asiyada regionunda, Honq Konqdan olan TMŞ 143 milyard ABŞ dolları investisiya ilə dünya üzrə ABŞ-dan sonra ikinci ən iri investor olmuşdur olmuşdur. 2014-cü ildə Çin xaricə 116 milyard ABŞ dolları investisiya yatırmışdır. Cənub-Şərqi Asiyada xaricə yönələn investisiyaların artımına əsas səbəb Sinqapurun bu göstərici üzrə artımı olmuşdur (2014-cü ildə 41 milyard ABŞ dolları). Qərbi Asiya regionunda 6%-lik azalma baş vermişdir, bunun səbəbi regionun əsas investoru Küveytin xaricə cəmi 13 milyard ABŞ dolları yatırmasıdır. Buna baxmayaraq 2014-cü ildə eyni region üzrə Türkiyədən olan TMŞ tərəfindən xaricə yatırılan investisiyalar iki dəfə artaraq 7 milyard ABŞ dolları olmuşdur. 2014-cü ildə Latın Amerikası və Karib hövzəsi ölkələrindən olan TMŞ-in xaricə yönələn investisiyalarının miqdarında 18% azalma baş verərək 23 milyard ABŞ dolları olmuşdur. Meksikadan və Kolumbiyadan olan investisiyalar ikiqat azalaraq uyğun olaraq 5 milyard ABŞ dolları və 4 milyard ABŞ dolları olmuşdur. Lakin Çilidə əksinə olaraq xaricə yönələn investisiyaların miqdarı 71% artaraq 13 milyard ABŞ dolları olmuşdur. 2014-cü ildə Afrika ölkələrindən BX axını 18% azalaraq 13 milyard ABŞ dollarına bərabər olmuşdur. Cənubi Afrika regionundan olan TMŞ əsasən telekommunikasiya və mədənçıxarma sahələrinə investisiya yatırdıqları halda, Nigeriyadan olan şirkətlər əsasən maliyyə xidmətlərinə investisiya yönəltmişlər. 2014-cü ildə inkişaf etmiş ölkələrdən TMŞ xaricə 823 milyard ABŞ dolları investisiya yatırmışlar. Bu göstərici 2013-cü ilin göstəricisinə çox yaxındır. Avropa ölkələrindən BX axınının həcmi dəyişməmişdir. Almaniya 112 milyard ABŞ dollar göstəricisi ilə regionun lider ölkəsidir. 28
2014-cü ildə Kanada investisiya ixracı 4% artaraq 53 milyard ABŞ dollarına çatmışdır. ABŞ-ın da investisiya ixracı 3% artaraq 337 milyard ABŞ dolları olmuşdur. Bu sahədə Yaponiya 3 illik davamlı artımın əksinə olaraq 16% azalma baş vermişdir. Müasir dövrdə xarici investisiyaların iqtisadi həyatdakı rolu əhəmiyyətli dərəcədə artmışdır. Hazırda BX -nin cəlb olunması vasitəsi ilə ölkə iqtisadiyyatına tələb olunan maliyyə resursların təmin olunması ilə yanaşı, bilik və bacarıqların əldə olunması, yeni texnologiyaların ötürülməsi, yerli kadrların hazırlanması, gələcək iqtisadi potensialın artımı və ölkənin dünya iqtisadiyyatına inteqrasiyası kimi vəzifələr yerinə yetirilir. Davamlı və balanslaşdırılmış inkişafı təmin etmək məqsədi ilə investisiyaların cəlb edilməsi bütün ölkələr üçün xarici iqtisadi siyasətin əsas prioritetinə çevrilir. nvestisiyaların cəlb olunması ilə iqtisadiyyatın artan tələbatının ödənilməsi bütövlükdə ölkənin iqtisadi potensialını yüksəldən amillərdən biridir. Son illərdə dünyanın müxtəlif ölkələri tərəfindən xarici investisiyaların cəlb edilməsi istiqamətində intensiv investisiya siyasətinin həyata keçirilməsinə baxmayaraq, bu sahədə onların daha seçici olduqları aşkar görünür. Sosial rifahın inkişafına istiqamətlənmiş investisiyaların cəlb olunması və korporativ sosial məsuliyyətin mövcudluğu müasir investisiya siyasətinin formalaşmasının əsasıdır. Ölkələr xüsusilə yeni iş yerlərinin yaradılmasına, məhsuldarlığın və səmərəliliyin artırılmasına, innovasiyalar vasitəsilə iqtisadiyyatın rəqabət qabiliyyətliliyini və çevikliyini artıran əqli mülkiyyət sahəsinə və ətraf mühit problemlərinin həllinə yönəlmiş investisiyalara üstünlük verirlər. Bu cür investisiyaların cəlb edilməsinin kökündə davamlı və balanslaşdırılmış inkişafın təmin edilməsi durur. Dünyada davam edən iqtisadi böhran fonunda ölkələr BX -nın cəlb edilməsi üçün özlərinin liberallaşdırma siyasətini aparırlar. nvestisiyaların təşviqi qurumları, habelə təşviq və stimullaşdırma mexanizmləri qarşısında qoyulan yeni tələblər BX -nın cəlb olunması sistemi anlayışına baxışı da dəyişdirmişdir. nvestisiyaların cəlb olunması üzrə müasir sistem təkcə məlumat dəstəyi (xarici investorlara zəruri məlumatların təqdim edilməsi, qeydiyyat prosesinə dəstək) deyil, eyni zamanda maliyyə dəstəyi (güzəştləri və azadolmaları, investisiya ilə bağlı xərclərin bölüşdürülməsi və xüsusi imtiyazlar) və davamlı dəstək (investisiya layihələrinin müşayiət olunması, iş prosesində yaranan problemlərlə bağlı
Yüklə 1,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|