Microsoft Word edebiyashar-30. 11. 16. doc
Yüklə 1,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Conatan Sviftin “Qulliverin səyahəti” əsərindən bəzi məqamlar – I yazı
B U L U D X A N X Ə L İ L O V 10 kizdə bir hissəsidir, səkkizdən yeddisi isə suyun altın- dadır və hamısını da saxlayan odur...” Ernest Heminqueyin “Kilimancaro qarları” heka- yəsində Harri obrazı, onun aqibəti bir növ Heminqueyin öz aqibətidir. Ona görə də ömrünün son illərini ruh düşkünlüyü ilə yaşayan Heminquey barədə bəzən deyilir ki, onun aqibəti yaratdığı Harri obrazının aqibətidir. “Kilimancaro qarları” hekayətində deyilir: “...Ora- da, irəlidə o, göz önünə pərdə çəkib bütün dünyanı gö- rünməz edən, günəşin şəfəqləri altında bəyazlığı göz deşən ağlasığmaz dərəcədə parlaq, başı göylərə qalxıb dirənmiş kvadrat şəkilli nəhəng Kilimancaro zirvəsini gördü. Onda başa düşdü ki, bu yer elə onun üz tutub getdiyi həmin yerdir...” Harrinin də, Heminqueyin də üz tutub getdiyi yer elə həmin yerdir. Ernest Heminqueyin 1954-cü ildə ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı alması yazıçının sənətinə olan diqqət və ehtiram olmuşdur. Onun Nobel mükafatı ilə bağlı Nobel nitqi maraqlıdır. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, Hemin- quey səhhəti ilə bağlı olaraq Nobel nitqini oxumağı ABŞ-ın İsveçdəki səfiri Con Kebota tapşırmışdır. Nobel medalını isə Kubanın tarixi müqəddəs yerlərindən olan El Kobre kilsəsindəki Müqəddəs Karidada bağışlamış- dır. Ernest Heminqueyin Nobel nitqi: “İsveç Akademiyasının üzvləri, xanımlar və cə- nablar! Nitq söyləmək ustası olmasam da, öyüd-nəsihət verməyi və natiqlik sənətini bacarmasam da, bu müka- Ə B Ə D İ Y A Ş A R Ə D Ə B İ Y Y A T 11 fata görə Alfred Nobelin səxavətli bəxşişini idarə edənlərə təşəkkürümü bildirmək istəyirəm. Əvvəllər bu mükafatı necə böyük yazıçıların al- madığını bilən hər bir yazıçı onu təvazökarlıq hissiylə qəbul edir. Həmin böyük yazıçıları sadalamağa ehtiyac yoxdur – burada olanların hər biri öz biliklərindən və öz vicdanından çıxış eləyib şəxsi siyahısını tərtib eləyə bilər. Vətənimin səfirindən yazıçının bütün qəlbində- kiləri tökdüyü nitqini oxumaq üçün xahiş eləməyi müm- kün saymıram. İnsanın yazdıqlarında ilk qavrayışda nəzərdən qaçan fikirlər ola bilər, bəzən də bu, yazıçının xeyrinə işləyir; amma gec-tez həmin fikirlər tamam açıq-aydın üzə çıxır. O fikirlərdən də, eyni zamanda, yazıçının qismətinə düşən istedaddan da onun adının əbədiyyətə qovuşacağı, yaxud unudulacağı asılıdır. Ucalıqda olanda yazıçının həyatı tənhalıq içində keçir. Yazıçı təşkilatları onun tənhalığını bəzəyib-düzə- yə bilər, amma çətin ki, işinin keyfiyyətini yaxşılaşdır- sın. O, tənhalıqdan canını qurtarıb ictimai fiqur kimi ucalır, çox vaxt da bu, onun yaradıcılığına ziyan vurur. Çünki tək yazıb-yaradır, əgər kifayət qədər yaxşı yazıçı- dırsa, onun işi günlər keçdikcə irəlidə əbədiyyətin, yaxud boşluğun olduğunu görməkdir. Əsl yazıçı üçün hər kitab başlanğıc, əlçatmaz bir şeyə yetməyə yeni cəhddir. O, həmişə hələ heç kəsin ger- çəkləşdirmədiyinə, yaxud başqalarının gerçəkləşdirməyə səy göstərib, amma bacarmadıqlarına can atmalıdır. Bu zaman əgər bəxti çox gətirərsə, uğur qazana bilər. B U L U D X A N X Ə L İ L O V 12 Əgər bundan ötrü yalnız qələmə alınanlar, həm də yaxşı yazılanlar barədə yeni tərzdə yazmaq tələb edil- səydi, ədəbiyyat yaratmaq çox asan olardı. Məhz ona görə ki, əvvəllər çox böyük yazıçılar olublar, müasir yazıçılar çox uzağa, əlçatmazlıq hüdudundan o tərəfə, kimsədən yardım ala bilməyəcəyi yerə getməyə məc- burdur. Hə, budur, mən artıq həddən çox danışdım. Yazıçı adamlara söyləmək istədiyi hər şeyi danışmamalıdır. Bir daha təşəkkür edirəm”. (Ernest Heminquey. Seçilmiş əsərləri. “Şərq-Qərb”, Bakı, 2010, s.14-15) Ernest Heminqueyin Nobel nitqindəki məqamlar bunlardır: hər bir Nobel mükafatçısı bilməlidir ki, bu mükafatı almayan böyük yazıçılar da vardır. Bundan başqa, ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatını alanlar yaxşı bilir ki, bu ada layiq olan digər yazıçılar kimlərdir. Eyni zamanda yaradıcılıq tənhalıq içərisində keçən bir pro- sesdir. Ancaq yaxşı yazıçının işi irəlidə bir əbədiyyətin olduğunu təsdiq edir. Ernest Heminqueyə görə, əsl yazı- çının bir kitabı yazmağa başlaması əlçatmaz bir işə cəhd etməsidir. Bu cəhddə onun bəxti gətirirsə, təbii ki, uğur qazana bilir. Onun fikrincə, ədəbiyyat yaratmaq asan deyildir. Ona görə ki, hər bir yazıçının yazdıqlarından çox-çox qabaq böyük yazıçılar ədəbiyyatı yaradıblar. Ernest Heminqueyin Nobel nitqindəki bu məqamların hər biri yazıçılar üçün, eləcə də ədəbi mühit üçün gərəkli və dəyərli fikirlərdir. 13.04.2015 Ə B Ə D İ Y A Ş A R Ə D Ə B İ Y Y A T 13 Conatan Sviftin “Qulliverin səyahəti” əsərindən bəzi məqamlar – I yazı XVIII əsrin gör- kəmli ingilis yazıçısı Conatan Svift “Qullive- rin səyahəti” (1726) sa- tirik-fantastik romanıy- la dünyada şöhrət qaza- nıbdır. “Qulliverin sə- yahəti” dünya ədəbiy- yatında sevilə-sevilə oxunan əsərlərdəndir. Əsərdə elə bədii detallar vardır ki, onları oxuyanda dü- şünməmək olmur. Bir sıra məsələlərə cavab axtarma- maq olmur. Əslində bu da əsərin satirik fəlsəfi bir roman olduğunu bir daha təsdiq edir. Fikrimizi sübut etmək üçün bəzi məqamlara diqqət yetirək. Conatan Svift “Qulliverin səyahəti” əsərində liliputlar ölkəsi ba- rədə yazır: “İndi mən xalqın içərisində çoxdan bəri hər sahədə inkişaf etməkdə olan elm və fənn haqqında yal- nız qısaca məlumat verməklə kifayətlənəcəyəm. Ancaq diqqəti onların çox orijinal yazı yazmaq tərzinə cəlb edirəm; liliputlar avropalılar kimi bu sayaq soldan sağa yazmırlar: ... Ərəblər kimi bu sayaq sağdan sola Yüklə 1,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|