üçün şəәrait yox səәviyyəәsindəәdir.
Müəәssisəәləәr mövcud
binalarda pandusların quraşdırılması vəә digəәr bu kimi
təәləәbləәrin təәmin olunmasında əәlavəә xəәrcləәr çəәkməәkdəәn
yayınırlar. Yeni tikililəәrdəә eyni təәləәbləәrin əәməәl olunmasına
maraq göstəәrmirləәr, çünki bu istiqaməәdəә dövləәt nəәzarəәti
zəәifdir.
Eləәcəә dəә, yeni tikililəәrin layihəәləәndirilməәsi
zamanı əәliləәrin təәləәbləәrinin nəәzəәrəә alınması
təәmin edilsin
Dövləәt müəәssisəәləәri əәliləәrin işləә vəә müvafiq iş şəәraiti iləә
təәmin olunmasına dair qanunla müəәyyəәn edilmiş
təәləәbləәri yerinəә yetirmirləәr. Dövləәtin bu istiqaməәtdəә
təәləәbkarlığı vəә nəәzarəәti olduqca zəәifdir.
Dövləәt müəәssiləәrindəә əәlilləәr üçün müəәyyəәn
edilmiş Kvota-nın icrası təәmin edilsin
ƏӘlilləәrəә qanuna müvafiq olaraq pulsuz vəә ya güzəәtşləә təәmin
ediləәn xüsusi avadanlıqlar (arabalar, protezləәr vəә s.)
keyfiyyəәt təәləәbləәrinəә cavab vermir vəә vaxtından tez sıradan
çıxır. ƏӘlilləәrin maddi təәminatı aşağı olduğundan həәmin
vasitəәləәri yenidəәn almağa imkanları çatmır, əәziyyəәt içindəә
yaşayır, yaxud əәn yaxşı halda ayrı-ayrı fəәrdləәrin qayğısına
möhtac qalmış olurlar.
ƏӘlilləәr fiziki imkanlarının yaxşılaşdırılması
üçün nəәzəәrdəә tutulmuş bütün vasitəәləәrləә
təәmin edilsin. Sıradan çıxmış vasitəәləәr dəәrhal
dövləәt hesabına yeniləәri iləә əәvəәz edilsin.
ƏӘlilləәrin qanunla müəәyyəәn edilmiş məәnzilləә təәmin
edilməәk hüququ reallıqda həәyata keçirilmir.
Azəәrbaycanda cəәmi 5 min əәlil məәnzilləә təәmin edilib.
Məәqsəәdli büdcəә ayırmaları vəә kölkəә
iqtisadiyyatında əәlilləәrin sosial
müdafiəәsinəә yönəәlik maliyyəә amnistiyası
hesabına I vəә II qrup əәıliləәrdəәn
başlamaqla, əәlilləәrəә dövləәt hesabına
məәnzilləә təәmin edilməәsi təәmin edilsin.
Tikililəәrin layihəәləәndirilməәsi vəә tikilməәsi zamanı korrupsiya
hallarına yol verilir vəә əәlilləәrləә bağlı təәləәbləәr yetəәrincəә
nəәzəәrəә alınmır.
Tikililəәrin layihəәləәndirilməәsi vəә tikilməәsi
zamanı əәlilləәrin nəәzəәrəә alınmasına dair
təәləәbləәrin təәmin edilməәsi üzrəә ƏӘlilləәrin
İctimai Təәşkilatlarının razılığının alınması
qaydası təәtbiq edilsin
İnternat məәktəәbləәrini təәrk edəәn əәlil uşaqlar iş tapmaqda
ciddi çəәtinlikləәrləә üzləәşir, özləәrinəә inamı azalır, cəәmiyyəәtəә
yararsızlıq hissi gücləәnir vəә cəәmiyyəәtəә inteqrasiyası uğursuz
olur. Onlar üçün zəәruri yaşayış standartlarının təәmin
olunmadığı şəәraitdəә reabilitiasiyası mümkün olmur. Beləә
yeniyetməә vəә gəәncləәrin vəәziyyəәti ağırlaşdıqca, sonradan
onların cəәmiyyəәt üçün “yükəә” vəә ya yeni risk qrupuna
çevrilməә ehtimalı artır.
İnternat məәktəәbləәrini bitirəәn, həәddi-buluğa
çatmış əәlil yeniyetməәləәr dövləәt hesabına
yaşayış sahəәsi iləә təәmin edilsin
Cəәmiyyəәtdəә korrupsiya halları bütün sahəәləәri əәhatəә
etdiyindəәn əәlilləәrin sosial müdafiəәsi istiqaməәtindəә
ayrılan milyonlarla manat vəәsait təәyinatına görəә düzgün
istifadəә olunmur. Büdcəә, ümumilikdəә, nəә qəәdəәr sosial
yönümlü olsa da, reallıqda aztəәminatlı qrupa daxil olan
vəә daha çox qayğıya ehtiyacı olan əәlliləәrin sosial
vəәziyyəәtindəә ciddi irəәliləәşiyləәr əәldəә olunmur.
İqtisadiyyatda gedəәn inflyasiya vəә hökuməәtin
devalvasiya siyasəәti əәlilləәrin vəәziyyəәtini gündəәn-günəә
pisləәşdirir.
ƏӘlilləәrin sosial müdafisəәi iləә bağlı
təәdbirləәrin maliyyəәləәşdirilməәsi üzrəә
xəәrcləәrəә nəәzarəәt gücləәndirilsin. Eləәcəә dəә,
devalvasiyalar zamanı manatın
dəәyəәrsizləәşməәsi müvaqibilindəә əәlilləәrəә
dəәymiş ziyan kompensasiya edilsin.
1990-cı illəәrdəәn başlayaraq minləәrləә vəәtəәndaşımız
müharibəәdəә iştirakdan yayınmaq məәqsəәdi iləә saxta
əәlillik statusu almağa nail olublar. Səәhiyyəә Nazirliyi vəә
sonradan ƏӘməәk vəә ƏӘhalinin Sosial Müdafiəәsi
Nazirliyinin nəәzdindəә yaradılan TSEK-ləәrdəә çalışan
vəәzifəәli şəәxsləәr həәqiqi əәlilləәrin hüquqların kəәskin şəәkildəә
pozaraq, minləәrləә insana saxta əәlillik dəәrəәcəәləәri təәyin
edilməәsindəә birbaşa işitrak edibləәr. Sonradan bəәzi
TSEK səәdrləәri işdəәn azad olunsalar da, onlar vəә digəәr
Ordudan yayınan sağlam vəә qisməәn
qüsurlu şəәxsləәrin əәlillik almaları iləә
nəәticəәləәnəәn bütün faktlar araşdırılsın,
saxta əәlilləәrin statusu ləәğv edilsin vəә
cinayəәtəә yol vermiş bütün şəәxsləәr ciddi
qaydada cəәzalandırılsın.
təәqsurkar şəәxsləәr haqqında cinayəәt işi qaldırılmayıb.
TSEK-ləәrdəә 1990-cı illəәrdəәn indiyəәdəәk əәlillik statusunun
verilməәsi iləә bağlı ciddi korrupsiya hallarına yol
verilməәsi nəәticəәsindəә bütün əәlilləәrin ~60% qəәdəәri saxta
yolla əәlillik almış sağlam insanlar vəә ya əәlillik dəәrəәcəәsi
ağırlaşdırılmış, sağlamlığı qisməәn məәhdud olan
vəәtəәndaşlar təәşkil edir. Həәmin şəәxləәr təәrəәfindəәn,
ümumilikdəә 24 il əәrzindəә qanunsuz yolla dövləәt
büdcəәsindəәn külli miqdarda əәlillik müavinəәtləәri,
pensiyalar vəә digəәr imtiyazlar əәldəә edilib. Bu vəәsaitləәr
həәqiqi əәlilləәrəә verilməәli olduğu halda əәlil olmayanlar vəә
onlara saxta əәlillik statusu verəәn vəәzifəәli şəәxsləәr
təәrəәfindəәn məәnimsəәnilib.
TSEK-ləәrdəә aparılmış saxtakarlıqlar
nəәticəәsindəә sağlam əәhaliyəә ödəәnilmiş əәlillik
üzrəә pensiya vəә müavinəәtləәrin cinayəәtəә yol
vermiş vəәzifəәli şəәxsləәr təәrəәfindəәn dövləәtəә
geri ödəәnilməәsi təәmin edilsin vəә həәqiqi
əәlilləәrin gəәlirləәrinəә, müvafiq qaydada
bölüşdürülməәkləә, əәlavəә edilsin.
ƏӘlilləәr təәrəәfindəәn məәhkəәməәləәrdəә onlara qarşı
hörməәtsizlik, süründürməәçilik, rüşvəәt təәləәb olunması,
qanuni təәləәbləәrin əәsassız rəәdd edilməәsi vəә digəәr
pozuntularla vəә süni maneəәləәrləә üzləәşməәkləә bəәrabəәr,
əәdaləәtli qəәrarların qəәbul edilməәməәsi iləә bağlı ölkəә
rəәhbəәrliyinəә həәr ay yüzləәrləә rəәsmi şikayəәt məәktubu daxil
olur. Lakin ciddi qaydada əәməәli-islah təәdbirkləәri
görülməәdiyindəәn eyni proses, həәləә dəә, davam edir.
Məәhkəәməәyəә müraciəәt etmiş əәlilləәrin
işləәrinəә dair Xüsusi Komissiya yaradılsın
vəә əәdaləәtli qəәrarların qəәbul olunması
təәmin edilsin.
Eləәcəә dəә, müharibəә əәlilləәrinəә sığorta
pulunun ödəәnilməәsinəә dair verilmiş, 500-
dəәn artıq Məәhkəәməә Qəәrarlarının icrası
qısa müddəәtdəә təәmin edilsin. Müharibəә
əәlilləәrinin, həәləә dəә, ala bilməәdikləәri sığorta
ödəәnişləәri tam şəәkildəә vəә müvafiq qaydada
indeksləәşdirməә aparmaqla ödəәnilsin.
İcra orqanlarının ayrı-ayrı şəәxsləәri əәlilləәrin sosial müdafiəәsi
üçün qanunda nəәzəәrdəә tutulmuş vəәzifəә vəә səәlahiyyəәtləәrindəәn
sui istifadəә edəәrəәk, əәlilləәr üçün ayrılmış əәmlaka sahib çıxır
vəә ya saxta yolla əәlilləәrin adına səәnəәdləәşdirməә aparmaqla bu
kimi obyektləәri özününküləәşdirəәrəәk, əәlilləәrəә çatacaq
gəәlirləәrəә yiyəәləәnirləәr.
Dövləәt büdcəәsindəәn əәllilikləә bağlı ayrılmış
vəәsaitləәrin təәyinatına uyğun xəәrcləәnməәsinəә
nəәzarəәt gücləәndirilsin. İcra hakimiyyəәti
orqanları təәrəәfindəәn əәlilləәrəә qeyri-yaşayış
otaqlarını verməәk, xammal əәldəә edilməәsi vəә
məәhsul satışına yardım etməәk adı iləә icra
olunmuş bütün layihəәləәrin müstəәqil
ekspertizası aparılsın vəә saxta yolla
məәnimsəәnilmiş obyektləәr vəә təәsəәrrüfatlar
dövləәt təәrəәfindəәn müsadirəә olunaraq həәqiqi
əәlilləәrin istifadəәsinəә verilsin
Cəәzaçəәkməә məәntəәqəәləәrindəә əәlilləәrin daha çox asıllıqda
(çarəәsiz) olduqlarından sui-istifadəә ediləәrəәk, onların
hüquqları müxtəәlif formalarda, kəәskin şəәkildəә pozulur. Bu
da, əәlilləәrin azadlığa çıxdıqdan sonra normal cəәmiyyəәtəә
inteqrasiyasını daha da çəәtinləәşdirir vəә bəәzi hallarda
mümkünsüz edir.
Cəәzaçəәkməә müəәssisəәləәrindəә saxlanılan
əәlilləәrin sosial vəәziyyəәti yaxşılaşdırılsın.
Cəәzaçəәkməә müəәssisəәləәrindəә işləәyəәn əәlilləәrin
gəәlirləәrinin onlara tam şəәkldəә ödəәnilməәsi
təәmin edilsin.
Həәr gün yüzləәrləә vəәtəәndaşımız müxtəәlif idarəә vəә
təәşkilatların qəәbul şöbəәləәrindəә öz hüquqlarının təәmin
olunması üçün saatlarla vaxtlarını vəә sağlamlığını ititir.
Günləәrləә vəә aylarla vəәzifəәli şəәxsləәrin qəәbuluna düşməәk
üçün çalışır, bürokrtatiya vəә qeyri-adekvat münasibəәtləә
üzləәşəәrəәk, problemləәrinin həәllindəә təәləәb olunan dəәstəәyi
dövləәtdəәn ala bilmirləәr.
Dövləәt orqanlarının qəәbul məәntəәqəәləәrindəә
əәlilləәrəә qarşı süründürməәçilik halları aran
qaldırılsın, əәlilləәrəә hörməәt səәviyyəәsi
yüksəәldilsin, problemləәrin həәllinəә real vəә
çevik yardım göstəәrilsin.
Bakı şəәhəәrindəә vəә digəәr əәraziləәrdəә əәlilləәr üçün nəәzəәrdəә
tutulmuş əәraziləәrin vəә tikililəәrin qeyri-qanunu yollarla
məәnimsəәnilməәsi vəә kommersiya məәqsəәdli binaların,
məәnzilləәrin tikilməәsi vəә/vəә ya satılması halları barəәdəә
faktlar vardır. ƏӘvəәzindəә, həәmin əәmlakdan faydalanmaq
haqqı əәlindəәn alınmış əәlilləәr - kasıb vəә ağır məәnzil şəәraitindəә
yaşamaqda davam edirləәr.
ƏӘlilləәr üçün nəәzəәrdəә tutulmuş tikililəәrin
qeyri-qanuni yollarla məәnimsəәnilməәsi,
təәyinatına uyğun istifadəә olunmaması vəә
əәlilləәr üçün tikilməәsi nəәzəәrdəә tutulan
binaların, evləәrin vəә məәnzilləәrin yerindəә
digəәr binaların tikilməәsinəә qarşı cinayəәt
vəәsadəәti qaldırılsın vəә məәhkəәməә orqanlarına