Microsoft Word etraf muhit cavab az doc
Yüklə 480,9 Kb. Pdf görüntüsü
|
| 1
MTAHAN SUALLARI VƏ CAVABLARI
Ə M-dən istifadə dedikdə, təbiətlə cəmiyyət arasında münasibətlər, cəmiyyətin təbiətə təsirinin bütün formaları, onun qorunması tədbirləri ilə əlaqəqar təşkilatların konkret fəaliyyəti, təbiətdən istifadə edən sahələrin, təbiətdən istifadəçilərin, təsərrüfat subyektlərinin fəaliyyəti nəzərdə tutulur. Tarixən ƏM- dən istifadənin inkişafı, 1-ci növbədə vacib təbii resursların istifadəsi və mühafizəsi, istehsalı, sonra yaaxşılaşdırılması və təkmilləşdirilməsi yolu ilə aparılmışdır. Gen ş mənada ƏM-dən istifadə dedikdə fəaliyyətin elə sahəsi nəzərdə tutulur ki, orada iqtisadiyyat ilə resurs təminatı, resurslara qənaət, insanlar üçün mühitin qorunması və təbiətin müxtəlifliyinin mühafizəsi öz əksini tapsın. Sosial-iqtisadi inkişafda təbii faktorların rolunun artması və ƏM-dən istifadəyə kapital qoyuluşunun yüksəlməsi iqtisadi elmlər sistemində yeni bir istiqamətin --- ƏM -nin yaranmasina təkan verdi. Bu termin 1970-ci illərdən işlədilməyə başlamışdır. Ə traf mühitin iqtisadiyyatının inkişafı uzun bir tarixi yol keçmişdir. Lakin bir sıra antik və orta əsr alimlərinin əsərlərində bu elm barəsində informasiya xarakterli məlumatlar verilmişdir. Lakin XX əsrin ikinci yarısından başlayaraq cəmiyyətlə təbiət arasında baş verən gərginlik qlobal xarakter səviyyəsinə çatmışdır. Ətraf mühitin çirklənməsini ənənəvi yanaşı yeni çirklənmə mənbələridə xüsusi ilə radiaktiv çirklənmə elektromaqnit çirklənmə və s. yaranmışdır. Bu da ekoloji gərginliyi daha da artırmışdır. 2. Ətraf mühitin iqtisadiyyatının predmeti və metodologiyası. Ə M -nin predmetini insanlar ilə ətrah mühit arasındakı qarşılıqlı əlaqədə yaranan prosesler, təbiətin gücü və resurslardan istifadə, onlarin mühafizəsi, bərpası, yeni ekoloji-iqtisadi münasibətlər təşkil edir. 2 1.Dialektiv metod. Bu metod ekoloji və iqtisadi proseslerin tədqiqatını vahid müstəvidə öyrənməyi təklif edir. Metodun əsas xüsusiyyəti təcrübə ilə nəzəriyyənin vəhdətindən ibarətdir. 2.Tarixi metod. Bu münasibətlərin tarixinin öyrənilməsi ekoloji-iqtisadi sistemin həm müasir vəziyyətinin, həm də gələcək inkişafının elmi əsaslandırılmış proqnozunun müəyyənləşdirilməsi üçün əhəmiyyətlidir. 3.Sistemli yanaşma. Bu ƏM öyrənilməsində sistemli yanaşma təbii resursların mənimsənilməsi və istehlakı, ətraf təbii mühitin mühafizəsi və ya bərpası istiqamətində mürəkkəb prosesləri tədqiq edir. 4.Normativ metod. Burada ekoloji normativlər: T H, KBH və s. müəyyənləşdirilir. 5. qtisadi-riyazi modelləşdirmə-i təbiətdən istifadədə xərclərin sərfinin hesablanması, təbii resursların iqtisadi qiymətləndirilməsi, təbii mühitin çirklənməsindən dəyən iqtisadi zərər və digər ekoloji-iqtisadi parametrlərin müəyyən edilməsində istifadə olunur. 6.Kartoqrafik metod. Bu metodla təbii resursların qiymətləndirilməsi, regionlarda təbii hadisələrin proqnozunun verilməsi, təhlükəli hadisələrin qarşısının alınması üçün təbiəti mühafizə tədbirləri və istehlakı qiymətləndirilir. 7.Kosmik tədqiqatlar metodu. . Yerin süni peykləri, kosmik stansiyalar və yerləşdirilmiş avadanlıqlar vasitəsilə aparılmış kosmik çəkilişlərdə yer haqqında daha geniş məlumatlar, qlobal təbii proseslərin izlənməsi həyata keçirilir. 3. Ətraf mühitin iqtisadiyyatı fənninin məqsəd və vəzifələri, elmlərarası ə
Ə M -nin məqsədi cəmiyyətin təbii resurslarla təminatının məqbulluğu, onlara geniş istifadə şəraitinin yaradıması, təbii mühitin məhsuldarlığının artırılması, bərpa olunmayan təbii ehtiyatların kompleks istifadəsi, itkinin qarşısının alınması, ə traf mühitə texnogen tullantıların atılmasının yeni texnologiyanın tədbiqi ilə azaldılması və əhali sağlamlığına təsirin minimuma endirilməsindən ibarətdir. Ə M fənni müxtəlif miqyaslı və səviyyəli ekoloji-iqtisadi sistem əsasında fəaliyyət göstərir. Ekoloji-iqtisadi sistem dedikdə iqtisadiyyat ilə təbiətin 3 inteqrasiyası, təbiətdə baş verən hadisələrlə ictimai istehsalın birgə fəaliyyəti və qarşılıqlı əlaqəsi başa düşülür. Ekoloji-iqtisadi sistemin mühüm gostəricisi- regionallıq və ayri-ayri ərazilərin inkişafidır. Ə M fənni iqtisadi nəzəriyyə və digər iqtisad elmləri, təbiət elmlərindən coğrafiya, biologiya, geologiya, torpaqşünaslıq, meşəçilik, meteorologiya, hidrologiya, landşaftşünaslıq və s. elmlərlə qarşılıqlı əlaqalidir. ƏM fənninin əsas vəzifəsi təbiətdən istifadənin səmərəliliyi üçün dayanıqlı ekoloji-iqtisadi inkişafın yollarını, təbiətdən istifadənin bazar iqtisadiyyatında təsir, mexanizminin təkmilləşdirilməsi və fəaliyyətində biliklər sisteminin formalaşdırılmasıdır. ƏM vəzifələrində biri də ekoloji-iqtisadi problemlərin öyrənilməsi və onun həlli yolları daxildir. ƏM vəzifələrinin tənzimlənmə mexanizminə aiddir: 1.ƏM -nin planlaşdırma və proqnozlaşdırma sistemi 2.T -nin tənzimlənməsi və idarə olunması, təbii mühitin hüquqi müdafiəsi 3.ƏMM-də monotorinq, uçot və nəzarət sistemi 4.TM-ə tədbirlərinin maliyyələşmə və kreditləşməsi 5.TM tədbirlərinin və T -nin səmərəli iqtisadi stimullaşdırılması. 4. Ətraf mühitin iqtisadiyyatının funksiyaları və onun yerinə yetirilməsinin vəzifələri. Ə M -nin funksiyaları aşağıdakılardır: 1.istiqamətləndirici- ekoloji məqsədin müəyyənləşdirilməsi və onun reallaşması yollarının seçilməsi 2.koordinasiyaedici- təbii resursla təlabatın balanslaşmış miqdarının təminatı, təbiətdən istifadəçilər və istehsal ilə cəmiyyətin ekoloji maraqların razılaşdırılması 3.stimullaşdırıcı- cəmiyyətin və təsərrüfat subyektlərinin fəaliyyətində təbiəti mühafizənin aktivləşdirilməsi Bu funksiyaları yerinə yetirmək üçün ƏM aşağıdakı vəzifələri irəli sürür: 1. qtisadiyyatın inkişafında resurs qoruyucu strateji istiqamətin işlənməsi və dövlətin ekoloji siyasəti
Yüklə 480,9 Kb. Dostları ilə paylaş:
|