55
Cədvəl 11
KT sektoru və KT məhsullarının ticarəti üzrə əsas göstəricilər
Göstəricilər
2007 2008 2009
2010
2011
2012
KT sektorunda məhsul
(xidmətlər) buraxılışı,mln.man
737,8 959,4 1033,1 1146,2 1236,4 1420,2
IKT sektorunda yaradılmış əlavə
dəyərin həcmi, mln.man
507,3 643,8 686,8 715,8 786,7 869,4
IKT sektorunda yaradılmış əlavə
dəyərin ÜDM-də xüs.çəkisi, %
1,9
1,6
2,0
1,7
1,5
1,6
KT müəssisələri tərəfindən əsas
kapitala yönəldılmiş
investisiyalar, mln.man
161,8
153,4
129,8
204,0
408,7
307,3
KT məhsullarının idxalı,
mln.man
189,5 209,9 270,0 180,2 262,6 249,2
dxal olunmuş KT
məhsullarının ölkə idxalında
xüs. çəkisi, %
3,8
3,6
5,5
3,5
2,7
3,3
Azərbaycan Dövlət Statistika komitəsinin məlumatları, 2013 [51],[53]
Cədvəl 12
Azərbaycanda ixrac olunmuş KT məhsulları (min dol.)
KT məhsulunun
adı
2009
2010
2011
2012
Kompüter və
avadanlıqları
47,5
146,1
65,0
46,7
Telekommunikasiya
avadanlıqları
106,9
737,4
785,3
579,1
Elektron
avadanlıqlar
64,4
52,3
80,8
88,2
Digər KT
məhsulları
1715,5
29,0
54,3
9,5
Cəmi
1936,3
964,8
985,6
723,5
Azərbaycan Dövlət Statistika komitəsinin məlumatları, 2013 [51]
Rabitə və Yüksək Texnologiyaları Nazirliyinin (R TN) tabeliyində yaradılan
“Yüksək Texnologiyalar Parkı” (“YT Park”) Pirallahı rayonunda inşa ediləcək.
Belə ki, bunun üçün, Pirallahı rayonunda 50 hektar torpaq sahəsi ayrılıb.
56
Hazırda parkın formalaşdırılması, zəruri infrastrukturun qurulması,
beynəlxalq təcrübənin öyrənilməsi və digər təşkilati məsələlərin həlli istiqamətində
işlər aparılır. Eyni zamanda “YT Park” MMC dövlət qeydiyyatına alınıb və
Cəmiyyətin Nizamnaməsi Əmlak Məsələləri üzrə Dövlət Komitəsi tərəfindən
təsdiq edilib, eləcə də potensial xarici investor və şirkətlərlə görüşlər keçirilib.
Qeyd edək ki, “YT Park” respublika prezidentinin 5 noyabr 2012-ci il tarixli
fərmanı ilə yaradılıb [2]. “Yüksək Texnologiyalar Parkı”- informasiya və
kommunikasiya texnologiyaları, telekommunikasiya və kosmos, enerji səmərəliliyi
sahələrində tədqiqatlar aparılması, yeni və yüksək texnologiyaların hazırlanması
üçün zəruri infrastrukturu, maddi-texniki bazası və idarəetmə qurumları olan
ə
razidir.
“YT Park”ın məqsədi və səmərəsinə gəlincə, parkın fəaliyyətə başlaması ilə
müasir elmi və texnoloji nailiyyətlərə əsaslanan informasiya və kommunikasiya
texnologiyaları sahələri genişləndiriləcək, elmi tədqiqatlar aparılması və yeni
informasiya texnologiyalarının işlənilməsi üzrə müasir komplekslərin yaradılması
təmin ediləcək. Park iqtisadiyyatın davamlı inkişafı və rəqabət qabiliyyətinin
artırılmasında da əhəmiyyətli rol oynayacaq.
lk milli telekommunikasiya peyki. Qlobal iqtisadiyyatda sənayeləşmənin və
elm yönümlü sosial-iqtisadi artımın katalizatoru olan KT Azərbaycanda
karbohidrogen sənayesindən sonra ən dinamik inkişaf tempinə malik olan sahədir.
Respublikada KT sektorunun dayanıqlı inkişafının təmin edilməsi, alternativ gəlir
mənbələrinin yaradılması, yerli bazarların xarici investisiyalar üçün
cəlbediciliyinin artırılması, habelə ölkədə qeyri-neft sektorunun davamlı inkişafı
məqsədilə informasiya-kommunikasiya texnologiyaları və elektron istehsal üzrə
xüsusi innovasiya zonalarının yaradılması qarşıda duran əsas məsələlərdəndir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin tapşırığına uyğun olaraq, Rabitə və
Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi (R TN) ilə ABŞ-ın aparıcı məsləhətçi şirkəti olan
“Booz Allen Hamilton”un birgə hazırladığı “Regional nnovasiya Zonası” layihəsi
innovasiyalı sahibkarlığa təkan verəcək texnoparkların, elektron avadanlıqların və
proqram məhsullarının istehsalı və ixracı üzrə regional bazarın, region ölkələrinə
57
geniş elektron xidmətlərin göstərilməsini təmin edəcək Qərblə Şərq arasında tranzit
informasiya məkanının, həmçinin insan resurslarının inkişafına xidmət edəcək
universitetin yaradılmasını nəzərdə tutur.
Regional nnovasiya Zonasının fə
aliyyə
ti ə
sasə
n 5 mə
qsə
di özündə
ehtiva edir:
1. Kiçik və
orta sahibkarlıq subyektlə
rində
texnoloji innovasiyaların
tə
tbiqinin sürə
tlə
ndirilmə
si. Ümumilikdə regionda və o cümlədən Azərbaycan
iqtisadiyyatının
müxtəlif
sektorlarında
informasiya
texnologiyalarının
layihələşdirilməsi və tətbiqi üçün innovasiyalı mühiti təmin etməklə kiçik və orta
sahibkarlığın inkişafını stimullaşdırmaq;
2. nsan ehtiyatlarının inkişafı və T Universitetinin təsis edilməsi: “Regional
nformasiya Texnologiyaları Universiteti” milli təşəbbüsünün bir hissəsi olan insan
ehtiyatları, onların T bilik və bacarıqları və imkanlarının inkişaf etdirilməsi üçün
müvafiq tədris və təlimlərin keçirilməsi;
3. Beynəlxalq informasiya resursları mərkəzinin (Data Center) yaradılması
imkanlarının qiymətləndirilməsi: Müxtəlif tipli informasiya axını, məlumatlar və
kontentin qəbul edilməsi, saxlanılması və yenidən ötürülməsini həyata keçirən və
kommersiya baxımından sərfəli olan bu fəaliyyətin tətbiq edilməsi imkanlarının
araşdırılması;
4. Yeni sərmayələrin, xüsusilə də birbaşa xarici investisiyaların artımına nail
olmaq: Azərbaycan və region bazarında kommersiya ehtiyaclarının ödənilməsi və
davamlı sosial və texnoloji inkişafın dəstəklənməsi məqsədilə elmi-texnoloji
fəaliyyətə, tədqiqatlara, iş prosesinə sərmayə qoyan və ya bu tipli fəaliyyətlə
məşğul olan KT şirkətləri və yerli, regional və qlobal texnoloji şirkətlər üçün az
riskli, innovativ və münbit biznes mühitinin yaradılması;
5.Azərbaycanda ixracın təşviqi: Azərbaycanda istehsal olunan və regional
bazarlara paylana bilən elektron avadanlıq və proqram təchizatı məhsulları və
xidmətlərinin istehsalını və ixracatını dəstəkləyən və genişləndirən biznes
mühitinin təmin edilməsi.