58
Azərbaycanı kiçik və orta sahibkarlığın inkişafına yardım edən münbit və
ə
lverişli məkana çevirmək və R Z-in fəaliyyətini təmin etmək məqsədilə bir sıra
kompleks tədbirlərin həyata keçirilməsinə ehtiyac vardır ki, R Z-in uğurlu
fəaliyyəti üçün əsas etibarilə 8 ilkin şərt müəyyən edilmişdir:
Əlverişli tənzimləmə mexanizmi
•
Cəlbedici stimullar
•
Şə
ffaflıq
•
Aşağı məsrəfli telekommunikasiya xidmətləri
•
Ə
n son texnoloji avadanlıq
•
Rəqabətədavamlı işçi qüvvəsi
•
Dayanıqlı nəqliyyat əlaqələri
•
Cəlbedici daxili KT bazarı
Sadalanan şərtlərin yerinə yetirilməsi məqsədi ilə artıq R TN tərəfindən müəyyən
işlər görülməyə başlanmışdır.
Layihənin həyata
keçirilməsi
ölkə
iqtisadiyyatında
informasiya-
kommunikasiya texnologiya-larının xüsusi çəkisinin artırılmasına, xarici və yerli
ş
irkətlərin, eləcə də potensial investorların ölkənin KT bazarına cəlb edilməsinə,
respublikada elektron avadanlıqların istehsalı və ixracı üzrə yeni iş yerlərinin
yaradılmasına, ən əsası isə ölkənin ixrac potensialını artırmaqla Azərbaycanın
regionun KT mərkəzinə çevrilməsinə xidmət edəcəkdir.
“Azərbaycan Respublikasında kosmik sənayenin yaradılması və
telekommunikasiya peyklərinin orbitə çıxarılması haqqında” ölkə başçısının
sərəncamı, həmçinin, “Kosmik sənayenin yaradılması və inkişafı üzrə” Dövlət
proqramının təsdiq edilməsi ölkədə kosmik sahənin inkişafına xüsusi zəmin
yaratmışdır.
Azərbaycanda kosmik sənayenin yaradılması və telekommunikasiya
peyklərinin, o cümlədən digər çoxməqsədli peyklərin orbitə çıxarılması ilk
növbədə informasiya mübadiləsinin xarici ölkələrdən asılılığının aradan
qaldırılması və informasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, eyni zamanda ölkədə
yeni iqtisadi sahələr üzrə mövcud insan ehtiyatları və intellektual potensialın
59
inkişaf etdirilməsi, elm tutumlu yeni layihələrin həyata keçirilməsi və nəticə
etibarilə innovasiya yönümlü iqtisadiyyatın formalaşdırılması istiqamətində
aparılan işlər arasında öz xüsusi və strateji əhəmiyyəti ilə seçilir.
Azərbaycanın ilk peyki olan “Azerspace-1” telekommunikasiya peyki 7
fevral 2013-cü il tarixində Fransız Qvianasında (Cənubi Amerikada, Fransanın
inzibati idarəçiliyində olan ada) yerləşən Kuru kosmodromundan, Qviana Kosmik
Mərkəzindən yerli vaxtla saat 18.36-da (Bakı vaxtı ilə 8 fevral 2013-cü il saat
01.36) orbitə buraxılmışdır.
ABŞ-ın “Orbital Sciences” korporasiyası tərəfindən istehsal olunan və
Fransanın “Arianespace” şirkəti tərəfindən öz yüksək etibarlılığı ilə seçilən
“Ariane-5″ raketdaşıyıcısı ilə orbitə buraxılan “Azerspace-1” peyki raket
kosmodromdan qalxdıqdan təqribən 35 dəqiqə sonra raketin gövdəsindən
ayrılmışdır.
“Azerspace-1” peyki “Orbital Sciences” korporasiyası tərəfindən işlənib
hazırlanan və hazırda 22 fəal peykin üzərində uğurla fəaliyyət göstərdiyi STAR-2
peyk platforması əsasında yığılmışdır.
Faydalı yük üzrə 36 aktiv transponderlə təchiz olunan və təqribən 3,2 ton
çəkisi olan “Azerspace-1” peyki 46 dərəcə Şərq uzunluq dairəsində, geostasionar
orbitdə yerləşəcək və Avropa, Afrika, Mərkəzi Asiya, Qafqaz ölkələri və Yaxın
Şə
rq regionunu əhatə edəcəkdir. Orbitdə istismar müddəti ən az 15 il təşkil edəcək
“Azerspace-1” peyki teleradio yayımı və telekommunikasiya xidmətlərinin
göstərilməsi, eləcə də korporativ və hökumət müştərilərinin tələblərinə cavab verən
keyfiyyətli və dayanıqlı rabitə platformaların təmin edilməsi üçün nəzərdə tutulub.
Yerüstü infrastruktur. Telekommunikasiya peykinin və aşağıorbitli
peyklərin idarə edilməsi məqsədilə Bakıda və Naxçıvanda inşa edilmiş, müasir
standartlara uyğun və tam təchizatlı əsas və ehtiyat yerüstü peyk idarəetmə
mərkəzləri 2013-cü ilin 8 fevral tarixindən etibarən, “Azerspace-1” peyki orbitə
buraxıldıqdan sonra tam istifadəyə verilmişdir.
Peykin idarəsi və istismar edilməsi “Azərkosmos” ASC-də çalışan
Azərbaycanlı mütəxəssislər tərəfindən həyata keçiriləcəkdir. Müxtəlif yerli və
60
xarici ali məktəblərdə təhsil almış bu mütəxəssislər mütəmadi olaraq xarici
ixtisasartırma kurslarında və müxtəlif təlimlərdə iştirak edir, texniki hazırlıq
səviyyələrini artırmaq üçün daim iş aparırlar.
Gözlənilən nəticələr .“Azerspace-1” peykinin vəd etdiyi üstünlüklər.
Ümumi üstünlüklər:
•
qtisadiyyatın şaxələndirilməsi və yeni sənaye sahələrinin inkişafı
•
nformasiya mübadiləsinin xarici ölkələrdən asılılığının aradan qaldırılması
və informasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsi
•
Yeni iqtisadi sahələr üzrə mövcud insan ehtiyatları və intellektual
potensialın inkişaf etdirilməsi, elm tutumlu yeni layihələrin həyata keçirilməsi
•
Nəticə etibarilə innovasiya yönümlü iqtisadiyyatın formalaşdırılması
•
Azərbaycanın regional və beynəlxalq nüfuzunun genişləndirilməsi
•
Azərbaycanın KT üzrə regional mərkəzə çevrilməsi Ölkə iqtisadiyyatının
telekommunikasiya xidmətlərinə olan ehtiyacının ödənilməsinin təmin edilməsi və
telekommunikasiya infrastrukturun inkişaf etdirilməsi
•
Teleradio yayım və rabitə xidmətlərinin göstərilməsi, hökumət və korporativ
müştərilərin tələblərinə cavab verən yüksək etibarlı rabitə platformaları
•
Ölkənin ən ucqar yaşayış məntəqələrində belə internetə qoşulmanın,
elektron dövlət, təhsil, səhiyyə və digər xidmətlərin həyata keçirilməsininin təmin
edilməsi
•
Ölkənin mümkün informasiya blokadası riskindən qorunması və informasiya
müharibəsində Azərbaycanın mövqelərin möhkəmlənməsi
•
Telekommunikasiya peyk xidmətlərinə görə xarici ölkələrə ödənilən
maliyyə axınının Azərbaycan iqtisadiyyatına yönəldilməsi və peyk tutumlarının
xaricə satılması
Spesifik üstünlüklər:
•
Peyk rabitəsinin əhəmiyyəti. (Alternativlik rabitə üçün vacib məqamdır və
ölkəmizdə hazırkı rabitə infrastrukturuna yeganə alternativ olaraq peyk rabitəsinin
ə
həmiyyəti böyükdür. Azərbaycan kimi dağlıq ərazilərdə yerləşən ölkələrdə
Dostları ilə paylaş: |