70
görülməsini tələb edir. Bununla əlaqədar, kosmik sənaye kompleksinin perspektiv
inkişafı üçün aşağıda qeyd edilənlər aktual hesab olunur:
peyk rabitə və yayım xidmətlərinin daha cəlbedici olması və geniş əhali
kütləsi üçün nəzərdə tutulması;
orbitə yeni çıxarılan peyklərin rəqabət qabiliyyətinin artırılması;
fiksasiya olunmuş peyk sistemləri peyklərinin kommersiya effektliliyinin
artırılması;
yeni peyklər vasitəsilə təqdim olunan xidmətlərin qiymətlərinin
tənzimlənməsi;
yeni
peyklər
vasitəsilə
göstərilən
xidmətlərin
infrastrukturunun
təkmilləşdirilməsi;
peyk rabitə sistemlərinin yerüstü yayım xidmətləri ilə inteqrasiyasının
genişləndirilməsi.
Peyk rabitəsi xidmətlərinin respublikada daha geniş və keyfiyyətli təşkili
məqsədi ilə Azərbaycana məxsus peykin geostasionar orbitə çıxarılması xüsusi
ə
həmiyyət kəsb edir. Bu məqsədlə bir telekommunikasiya peykinin orbitə
çıxarılması planlaşdırılır. Azərbaycan telekommunikasiya peykinin C və Ku band
tezlik diapazonunda fəaliyyət göstərməsi Avropanın tam, Asiyanın isə böyük bir
hissəsini əhatə edəcəyi planlaşdırılır. Bu peyk vasitəsilə telefon rabitəsi, televiziya
və radio yayımları, yüksəksürətli internet, multimedia xidmətləri göstəriləcək və
korporativ VSAT şəbəkələri yaradılacaqdır.
Dövlət Proqramında aşağıdakı əsas strateji məqsədlər nəzərdə tutulur:
gələcək inkişaf üçün potensialın yaradılması;
milli və informasiya təhlükəsizliyinin təmin olunması və gücləndirilməsi;
qlobal informasiya məkanına inteqrasiyanın genişləndirilməsi;
dövlət orqanlarının, hüquqi və fiziki şəxslərin peyk şəbəkələrinə qoşulma
imkanlarının təmin edilməsi;
peyk sistemləri, onların idarə edilməsi və istismarı, eyni zamanda, kosmik
sənayenin yaradılması və inkişafı üzrə normativ hüquqi bazanın təkmilləşdirilməsi;
kosmik sənaye sahəsinə investisiyaların cəlb edilməsinə şəraitin yaradılması;
71
respublika ərazisinin peyk rabitəsi, radio və televiziya yayımı ilə təmin
edilməsi;
dövlət strukturlarının xüsusi rabitəyə olan tələbatının ödənilməsi;
respublika ərazisində ətraf mühitin monitorinqi və texnogen mənşəli
fövqəladə halların proqnozlaşdırılması və tədqiqi üzrə araşdırmaların aparılması,
dənizdə və quruda neft dağılmalarının miqyasının qiymətləndirilməsi;
respublikanın beynəlxalq kosmik proqramlarda iştirakına şəraitin
yaradılması;
kosmik
sənayenin
inkişafının
təmin
edilməsi,
yerli
istehsalın
stimullaşdırılması və onun ixrac potensialının dəstəklənməsi;
kosmik sənaye və peyk sistemləri sahəsində mütəxəssislərin hazırlanması;
strateji əhəmiyyətli infrastruktur obyektlərin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi
məqsədi ilə monitorinqin aparılması.
kosmik sənayenin yaradılması və inkişafı.
Proqramın həyata keçirilməsinin əsas istiqamətləri. Dövlət Proqramında
qarşıya qoyulan məqsədə nail olmaq üçün aşağıdakı istiqamətlərdə işlərin həyata
keçirilməsi nəzərdə tutulur:
struktur-təşkilati məsələlərin həll edilməsi;
telekommunikasiya peykinin orbitə çıxarılması və idarə edilməsi;
peyk vasitəsilə alınan kosmik informasiyanın qəbulu və emalının
təşkil edilməsi;
kadrların hazırlanması.
Təşkilati-struktur məsələlər. Azərbaycan Respublikasında kosmik sənayenin
yaradılması, kosmik informasiyanın qəbulu və emalı Azərbaycan Respublikası
Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin Milli Aerokosmik Agentliyi, telekommunikasiya
peykinin idarə edilməsi və istismarı isə yeni yaradılması nəzərdə tutulan
«Azərkosmos» ASC tərəfindən həyata keçiriləcəkdir. Peyk sistemləri, onların idarə
edilməsi və istismarının mövcud qanunvericiliyə uyğun təşkili məqsədi ilə
normativ hüquqi aktların və normativ sənədlərin hazırlanması da zəruri hesab
edilir.
72
Peykin orbitə çıxarılması və idarə edilməsi. Telekommunikasiya peykinin
orbitə çıxarılması üçün aşağıdakı sahələrin öyrənilməsi və tədbirlərin həyata
keçirilməsi nəzərdə tutulur:
Azərbaycan Respublikasına BT tərəfindən ayrılmış orbital mövqelərin
imkanlarının artırılması üçün təkliflərin hazırlanması;
telekommunikasiya peyki üçün optimal orbital mövqenin seçilməsi;
peykin orbitə çıxarılması üçün texniki-iqtisadi əsaslandırmanın
hazırlanması;
peykin istehsalçısı, buraxılma vasitəsi və sığorta şirkətlərinin seçilməsi;
peykin idarə edilməsi və istismarı üzrə yerüstü sistemin quraşdırılması;
telekommunikasiya peykinin orbitə çıxarılması.
Telekommunikasiya peyk şəbəkəsinin inkişafı üzrə aşağıdakı tədbirlərin
həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur:
telekommunikasiya peykinin idarə edilməsi sisteminin yaradılması;
teleradio yayımı, fiksasiya olunmuş rabitə sistemlərinin kosmik
kompleksinin yaradılması;
çoxfunksiyalı kosmik retranslyasiya sistemlərinin təşkili;
çoxfunksiyalı fərdi kosmik rabitə və verilənlərin ötürülməsi;
peyk rabitəsinin yayım texnologiyası üzrə yeni texniki komplekslərin
yaradılması.
Kosmik sənayenin yaradılması və inkişafı. Respublikada kosmik sənayenin
yaradılması və inkişaf etdirilməsi ilə əlaqədar aşağıdakı işlərin görülməsi nəzərdə
tutulur:
ilk mərhələdə kosmik sənayenin yaradılması məqsədi ilə hazır sistemlərin
alınaraq geniş tətbiq edilməsi, effektivliyinin öyrənilməsi və ölkədə istehsalı üçün
təkliflərin hazırlanması;
kosmik avadanlıqların əsas hissələri xaricdən alınmaqla, respublikada
müxtəlif avadanlıqların yığılması və istehsalının təşkili;
kosmik sənaye avadanlıqlarının istehsalının əsas profillərinin yerli bazasının
yaradılması;
Dostları ilə paylaş: |