Microsoft Word ett dissertasiya docx
Yüklə 0,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
73
kiçik peyklərin hazırlanması və orbitə çıxarılması üçün texnoloji potensialın yaradılması imkanlarının öyrənilməsi;
kosmik informasiyanın qəbulunun və emalının təşkil edilməsi. Kadrların hazırlanması. Peykin idarə edilməsi və istismarı, kosmik avadanlıqların istehsalı, kosmik məlumatların alınması və emalı üzrə kadr hazırlığı Dövlət Proqramının uğurla yerinə yetirilməsi üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Kosmik sənayenin yeni sahə olduğu nəzərə alınaraq, bu məqsədlə aşağıdakı istiqamətlər üzrə ABŞ və Avropada qısamüddətli kadr hazırlığının aparılması nəzərdə tutulur:
peykin idarə olunması və istismarının təşkili üzrə; peyk xidmətləri və marketinq üzrə;
orbital mövqenin koordinasiyasının aparılması və digər kosmik operatorlarla ə laqənin tənzimlənməsi üzrə;
kosmik informasiyanın qəbulu və emalı üzrə; müasir tələblərə cavab verən kosmik sənayenin yaradılması üzrə. Kadr hazırlığının aparılması məqsədilə yerli ali təhsil müəssisələrində müvafiq elmi-tədris və praktiki bazanın yaradılması imkanları nəzərdən keçiriləcəkdir. Maliyyə mənbələri. Dövlət Proqramının maliyyə mənbələri aşağıdakılardır:
dövlət büdcəsi; daxili və xarici investisiya;
texniki-maliyyə yardımları, kreditlər və qrantlar; qanunvericiliklə qadağan olunmayan digər mənbələr. Gözlənilən nəticələr. Dövlət Proqramının həyata keçirilməsindən gözlənilən nəticələr aşağıdakılardır:
respublika əhalisinin yüksək keyfiyyətli teleradio yayımı ilə təmin edilməsi; dövlət orqanlarının dayanıqlı xüsusi rabitə xidmətləri ilə təmin olunması;
peyk rabitə xidmətləri istifadəçilərinin Azərbaycanın telekommunikasiya peykindən istifadəsinə şəraitin yaradılması; 74
Azərbaycanın xarici ölkələrdəki səfirlik və diplomatik nümayəndəlikləri ilə birbaşa və etibarlı kosmik rabitənin yaradılması;
ölkənin informasiya təhlükəsizliyinin gücləndirilməsi və qorunmasının təmin edilməsi;
ölkənin digər peyk şəbəkələrindən asılılığının aradan qaldırılması; yüksəksürətli peyk internet xidmətinin təşkili;
fövqəladə hallar zamanı ölkənin istənilən bölgəsindən informasiyanın əldə olunması və idarəetmənin təşkili;
kosmik informasiyanın qəbulu, emalı, qorunması, paylanması və istifadəsinə xidmət edən yerüstü infrastrukturun yaradılması və inkişafı yollarının müəyyən edilməsi;
məhsul istehsalında və xidmətlərin göstərilməsində peyk şəbəkəsindən istifadənin təşkili;
mobil abonentə multimedia peyk yayımı xidmətlərinin təqdim edilməsi (interaktiv video);
kadr hazırlığının təmin edilməsi və insan kapitalının inkişafı üçün yeni imkanların yaradılması.
75
Aparılan tədqiqatın nəticələri əsasında elmi-texniki məhsullar bazarının fəaliyyət modeli və TMK –ın elmi-texniki sferada hərəkətverici rolu aşağıdakılarla xarakterizə olunur. Elmi-texniki məhsullar bazarı mal və xidmətlər bazarından aşağıdakılarla fərqlənir: 1. Təbiətinə görə bu bazar “satıcı” bazarıdır. Tələbin təklifdən üstunlüyü halları mövcuddur;
2. Elmi-texniki məhsulların alıcıları professionallardır. Alışın məqsədi məhsulu ə ldə edən müəssisənin rəqabət qabiliyyətinin yüksəldilməsidir; 3. Mal bazarına nısbətən bu bazar törəmə bazardır, başqa sözlə yeniliyə tələb mala (xidmətə) olan tələblə müəyyən olunur. Buna görə də elmi-texniki məhsullar bazarının həcmi yeniliyin makro və mikro səviyyədə tətbiqinin fəallığından asılıdır;
4. Bu bazarın xarakterık cəhəti elmi-texniki məhsulun təqdim olunduğu müəyyən “yerin” və ya mal bazarı terminologiyasında olduğu kimi satış kanalları formasının mövcud olmamasıdır. Belə məhsullarin mübadiləsi hər ş eydən əvvəl infrastruktur inkişafın vacibliyini zəruri edir; 5. Elmi texniki məhsullar bazarında satışın spesifik forma və metodlarından istifadə olunur;
6. Elm və texnikanın nailiyyətləri mal formasında məhduddur.
Müasir qloballaşan dünya iqtisadiyyatında informasiyanın və ya texnoloji biliklərin ötürülməsi bir sıra risklər yaradır. Buna görə də yenilikləri öyrənmək məqsədilə xaricə getmiş hər hansı bir firmanın əməkdaşı müəyyən baryerlərlə qarşılaşmış olacaqdır. stehsalın digər amillərində olduğu kimi texnologiyaların beynəlxalq mübadiləsi zamanı da bir sıra ciddi maneələr meydana gəlir. Hər bir dövlət texnologiyaları mümkün olduqca öz ölkəsi sərhəddləri daxilində saxlamağa səy göstərir. Bunun üçün isə texnologiyaların daşınmasına dövlət tərəfindən qadağalar
76
və ya məhdudiyyətlər qoyulur. Burada əsas məqsəd ölkənin maksimal həddə yeni texnologiyalarla “silahlanması” və bununla da beynəlxalq bazarlarda üstun duruma malik olmasıdır. Digər amillərə isə milli təhlükəsizlik, siyasi və ideoloji motivlər aiddir. Bir sıra dövlətlər isə texnologiya idxalını xarici rəqabətdən qorunmaq və işçi yerlərinin saxlanılması məqsədilə məhdudlaşdırır. Bundan başqa yerli texnoloji standartların xaricdən gələn texnologiyalarla üst-üstə düşməməsi də bu tipli məhdudiyyətlərə səbəb ola bilər. Bu sahədə dövlət və beynəlxalq tənzimlənmə bir sıra səbələrdən irəlisenziya gələ bilər. Ən başlıca səbəb isə təbii ki, beynəlxalq bazarlarda kəskin rəqabət mübarizəsidir. Texnoloji liderliyin əldə saxlanılması. Bu səbəbdən irəli gələn dövlət tənzilmlənməsi əsasən texnologiyalar sahəsində aparıcı inkişaf etmiş ölkələrdə həyata keçirilir. Bu zaman hər hansı texnologiyaların istehsalı və istifadə edilməsində digərlərinə nisbətən üstün durumda olan dövlətlər texnologiyaların ölkədən çıxarılmasını tam və ya qismən məhdudlaşdırır və bununla da dünya bazarında liderliyini qorumuş olur. Amma texnoloji liderlik hələ iqtisadi liderlik demək deyil. Texnoloji lider ölkələr kifayət qədər iri həcmli xərclərə malikdirlər. Bura bahalı işçi qüvvəsinin, patent və lisenziyaların əldə edilməsi və saxlanılması aiddir. Texnoloji liderliyə can atmayan ölkələr hər bir qiymətlə hazır texnologiyanı və bu texnologiyanın əsasında hazırlanan məhsulu əldə edə bilir.
Dövlət hər şeydən öncə hərbi texnologiyanın təhlükəsizliyinin qorunmasında maraqlıdır. Buna nümunə kimi 80-ci illərin sonlarına qədər Fransa istisna olmaqla NATO-nun 15 ölkəsinin Koordinasiya komitəsi tərəfindən keçmiş sosialist ölkələrinə xüsusən hərbi texnologiyanın ixracına nəzarət edilməsini göstərmək olar. Ümumiyyətlə “soyuq müharibə” Yüklə 0,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|