Microsoft Word ett dissertasiya docx

52 

 

 

Şə

kil 6. Regionların dünya  KT bazarında payı, (%) 

Şə

kildən  göründüyü  kimi  hazırda  dünyada    KT  əsaslı  mal  və  xidmətlərin 

ixracında əsas ölkələr Asiya regionun iki əsas ölkəsi Hindistan və Çindir. 

 

2012-ci  ildə  Asiya  və  Sakit  Okean  regionu  ölkələrində  informasiya 

texnologiyalarının  rolu  artan  tendensiyalarla  xarakterizə  olunur.  Dünya  Bankı  və 

qtisadi  nkişaf  və  Əməkdaşlıq  Təşkilatı  son  illərin  hesabatlarında    Avropa  və 

Ş

imali  Amerika  ilə  müqayisədə  regionun  böyük  potensialının  əhəmiyyətini 

xüsusilə qeyd edir [ 50]. Effektiv iqtisadiyyata yönəlmə baxımından Asiya və Sakit 

Okean  regionu  ölkələri  (Çin  və  Hindistan)  korporasiyaları  inkişaf  etmiş  ölkələrlə 

müqayisədə  yeni  rəgabət  üstünlükləri  əldə  etməkdədirlər.  Belə  bir  imkanlar 

Avropa  və    Şimalı  Amerika  trans  milli  şirkətləri  üçün  regionda  əməkdaşlıq 

potensialını artırır. 

 

 

 

---

53 

 

III FƏS L. AZƏRBAYCANDA ELM -TEXN K  MƏHSULLARLA XAR C  

T CARƏT N  NK ŞAFI VƏ  PERSPEKT VLƏR   

 

 

 

3.1. Azərbaycanda   KT-nin tətbiqi və xarici ticarətin inkişafı istiqamətləri 

 

 

 

Milli  informasiya  və  kommunikasiya  infrastrukturunun  mütərəqqi 

texnologiyalar  əsasında  müasirləşdirilməsi,  informasiya  cəmiyyətinin  inkişafı 

Azərbaycanda inkişaf strategiyasının əsas istiqamətlərindən biridir.  

2014-cü  ilin  yanvar-oktyabr  aylarında  Azərbaycan  Respublikasının 

rezidentləri  dünyanın  146  ölkəsinin  hüquqi  və  fiziki  şəxsləri  ilə  ticarət 

ə

məliyyatları həyata keçirmiş, 107 ölkəyə əmtəə ixrac olunmuş, 133 ölkədən idxal 

olunmuşdur. Xarici ticarət əlaqələri iştirakçılarının 44-ü Avropa, 32-i Amerika, 43-

ü  Asiya  ölkələri  və  digərləridir.   On  ayda  xarici  ticarət  dövriyyəsinin  həcmi 

statistik  məlumatlara  əsasən  34  milyard  234,1  milyon  ABŞ  dolları,  o  cümlədən 

ixracın  həcmi  26  milyard  872,2  milyon  dollar,  idxalın  həcmi  7  milyard  361,9 

milyon  dollar  təşkil  etmiş,  nəticədə  19  milyard  510,3  milyon  dollarlıq  müsbət 

saldo yaranmışdır.  

xrac edilmiş məhsulların ümumi həcmində xam neft, neft məhsulları, təbii 

qaz,  meyvə-tərəvəz,  bitki  və  heyvan  mənşəli  piylər  və  yağlar,  şəkər,  kimya 

sənayesi  məhsulları,  plastmas  və  ondan  hazırlanan  məmulatlar,  alüminium  və 

ondan  hazırlanan  məmulatların,  idxal  olunmuş  məhsulların  həcmində  isə  qida 

məhsulları,  qara  metallar  və  onlardan  hazırlanan  məmulatlar,  maşın,  mexanizm, 

elektrik aparatları, avadanlıqlar, nəqliyyat vasitələri və onların hissələrinin xüsusi 

çəkisi üstünlük təşkil etmişdir. Qeyri-neft məhsullarının ixracı 2013-cü ilin yanvar-

oktyabr  ayları  ilə  müqayisədə  0,7  faiz  artaraq  1,4  milyard  dollar  təşkil  etmişdir. 

Hər nəfərə düşən qeyri-neft məhsullarının ixracı 151,3 dollara bərabər olmuşdur.  

 

---

54 

 

Cədvəl 9 

HS  təsnifat kodu Azərbaycanın üzrə  dxalın /  xracın əmtəə strukturu 

(min ABŞ dolları) 

HS-

kodu 

  

dxalın /  xracın əmtəə strukturu 

dxal 

min ABŞ dolları 

 

xrac 

min ABŞ dolları 

 

2012 

2013 

2012 

2013 

 

Maşınlar, mexanizmlər, elektrotexniki 

avadanlıqlar, aparatura 

2 629 

257,3  2 758 292,5 

53 946,2 

57 575,9 

84 

Nüvə reaktorları, qazanlar, avadanlıqlar 

və mexaniki qurğular, onların hissələri 

1 872 

554,4 

2 012 934,9 

21 846,2 

28 492,9 

85 

Elektrik maşınları və avadanlıqları, 

aparatura, onların hissələri 

756 702,9 

745 357,6 

32 100,0 

29 083,0 

Azərbaycan Respublikası DSK 

Cədvəl 10 

HS  təsnifat kodu Azərbaycanın üzrə  dxalın /  xracın əmtəə strukturu 

(xüsusi çəkisi, faizlə) 

HS-

kodu 

 

Idxalda / ixracda xüsusi çəkisi, faizlə   

Idxalda xüsusi çəkisi, 

faizlə 

ixracda 

xüsusi 

çəkisi, faizlə 

2012 

2013 

2012 

2013 

  

Maşınlar, mexanizmlər, elektrotexniki 

avadanlıqlar, aparatura 

27,2 

25,7 

0,2 

0,0 

84 

Nüvə reaktorları, qazanlar, avadanlıqlar və 

mexaniki qurğular, onların hissələri 

19,4 

18,7 

0,1 

0,1 

85 

Elektrik maşınları və avadanlıqları, aparatura, 

onların hissələri 

7,8 

7,0 

0,1 

0,1 

Azərbaycan Respublikası DSK 

 

Inforasiya  və  biliklərə  əsaslanan  raqabətədavamlı  iqtisadiyyatın  qurulması, 

ölkənin  informasiya  məhsulları  və  xidmətlərinə  tələbatının  dolgun  ödənilməsi 

məqsədilə  KT  infrastrukturuna  və  xidmətlərinə  çıxışın  təmin  olunması  əsas 

prioritetlərdən birinə çevrilmişdir. Bu strategiyanın reallaşdırılması öz növbəsində 

beynəlxalq  şirkətlərlə əlaqələrin inkişafını şərtləndirir.    

 

 

 

---