Microsoft Word fiz-9 mv az capa docx

5 
 
  Əyanilik prinsipi –  nəzəri məlumatlarla işləyərkən çətin təsəvvür olunan proseslərin 
təsviri onların asan qavranılmasına imkan verir. Dərslik şəkil, sxem, diaqram, foto şəklində 
verilmiş müxtəlif illüstrasiyalarla təmin edilmişdir.  
 
DƏRSLİK KOMPLEKTİNİN STRUKTURU 
 
Dərslikdə təlim materialları 4 fəsildə qruplaşdırılmışdır: 
Fəsil-1. Müxtəlif mühitlərdə elektrik cərəyanı 
Fəsil-2. Maqnit sahəsi 
Fəsil-3. İşıq hadisələri 
Fəsil-4. Atom və atom nüvəsi fizikası 
 
HƏR BİR MÖVZU ÜZRƏ TƏLİM MATERİALLARININ  
XARAKTERİNƏ GÖRƏ QRUPLAŞDIRILMASI 
 
Hər bir mövzu üzrə təlim materialları xarakterinə görə aşağıdakı kimi qruplaşdırılmışdır:  
 
 Maraqoyatma (motivasiya). Mövzuya maraq oyatmaq üçün müxtəlif situasiya və 
hadisələr təsvir edilir, motivasiya yaradılır və suallarla yekunlaşır. Verilən suallar əvvəllər 
qazanılmış biliklərə əsaslanır və şagirdləri aktiv fəaliyyətə cəlb etməyi nəzərdə tutur.   
 Araşdırma.  Maraq yaradılan hadisələrin araşdırılmasına, bu hadisələrin səbəb-nəticə 
əlaqələrinin müəyyən edilməsinə yönəldilmiş təcrübə, laboratoriya işləri və müxtəlif praktik 
tapşırıqlar verilir. Həmin işlər fərdi və qrup şəklində yerinə yetirilə bilər. Bu tapşırıqlar 
mövcud biliklərlə öyrənilən yeni təlim materialı arasında  əlaqə yaratmağa xidmət edir. 
Yerinə yetirilmiş işin nəticəsini müzakirə etmək, səhvləri araşdırmaq üçün suallar verilir. 
 İzahlar. Fəaliyyət zamanı müəyyən edilən faktlarla bağlı bəzi açıqlamalar verilir. Əsas 
anlayışlar, mövzu ilə bağlı izahlar, təriflər, qaydalar, bir sözlə, dərsin əsas məzmunu burada 
əks olunur. 
 Yaradıcı tətbiqetmə. Mövzuda öyrənilənləri möhkəmləndirmək, tətbiq etmək və onlara 
münasibət bildirmək məqsədilə verilən tapşırıqlardır.  
 

---

 
Də
özl
zəi
öy
ink
da
La
yer
Ça
tut
Pr
Üm
tət
üçü
“el
tut
nəz
na
me
mü
ele
mü
ele
On
çir
bo
ara
bö
yar
mü
ter
“v
əsa
VI
cər
sin
yaz
 Nə öyrəndini
ərsdə öyrənilən 
lərinin verməsi tə
 Öyrəndiklərin
if cəhətlərini mü
yrənilənləri tamam
kişaf etdirməklə y
şıyır.  
ayihə. Evdə yerinə
rinə yetirmək üçün
alışma. Bir və  ya
tur. 
raktik iş. Qazanıla
mumiləşdirici ta
tbiqi ilə bağlı  su
ün də istifadə olu
“Müxtəlif müh
lektrik cərəyanı”
tulmuşdur. Burad
zəriyyəsi” nin el
qillərin, mayelər
exanizmini klass
ühitlərin müxtəli
ektrik cərəyanının
üsbət və  mənfi i
ektronlar, yarımk
nlar “elektrolitik 
ricilik”, “elektron
şalması” və  bu
aşdırmalarda mü
yük elmi-praktik
radılmasının elm
üstəqil qaz boşa
riallarının verilmə
arislik”, “analog
asında seçilmişdi
“Maqnit sahəs
II sinifdə “Qravit
rəyanı” fəsilləri
nergetik yanaşm
zılmışdır.  Şagird
iz? Mövzuda əldə
yeni açar sözlər
ələb olunur. Açar
nizi  yoxlayın.  H
üəyyən etmək üç
mlamaq, araşdır
yanaşı, bu biliklə
ə yetirilməsi nəzər
ün müxtəlif mənbə
a bir neçə mövzu
an nəzəri biliklərin
apşırıqlar.  Hər 
ual və tapşırıqlar 
una bilər. 
DƏRSLİYİN
itlərdə elektrik c
” anlayışına dair 
da şagirdlər funda
ementləri ilə key
rin, vakuum və  q
sik elektron nəz
fliyi onların elek
n  əsas yükdaşıyı
onlar, qazlarda s
keçiricilərdə elekt
dissosiasiya”, “te
n  və deşik keçir
kimi yeni fizi
şahidə edirlər.  Ş
k  əhəmiyyət kəsb
mi əsaslarına dair 
almaları  və yarım
əsi mühüm əhəm
giya”, “inteqrativ
ir.  
i” fəslində təlim 
tasiya sahəsi”,  V
inin materialları
ma”, “uyğunluq”,
dlər dərslikdə ve
6 
ə olunan yeni mə
rdən istifadə etm
r sözlər – hər mö
Hər mövzuda şag
çün nəzərdə tutul
rma aparmaq, əl
ərə dəyər vermək
rdə tutulur. Bu lay
ələrdən istifadə edi
uya aid qazanılan
n frontal fiziki təcr
tədris vahidinin
verilmişdir. Onl
N FƏSİLLƏR ÜZ
cərəyanı” fəslind
biliklərinin geni
amental fiziki nə
yfiyyətcə tanış ol
qazların, yarımke
zəriyyəsi  əsasın
ktrik keçiriciliyin
ıcılarının metal n
sərbəst elektron 
tron və deşiklər o
ermoelektron em
ricilik”, “müstəq
iki hadisələrlə  t
Şagirdlər uyğun  t
b etdiyini anlayır
təsəvvürlər əldə
mkeçiricilərin tə
miyyətə malikdir. 
lik” və “təlimə 
materialları VI s
VIII sinifdə “Elek
ı  əsasında fənd
,  “əyanilik”, “e
rilmiş çoxlu say
əlumatları ümum
məklə  mövzunun
övzu üzrə öyrənil
irdlərin öyrəndik
lur. Verilən sual 
laqə yaratmaq, y
k və onlara  müna
yihələr eksperimen
ilə bilər. 
n biliklərin möhk
rübədə tətbiqi nəz
n sonunda bu va
lar summativ qiy
ZRƏ MƏZMUN
də şagirdlərin VII
işləndirilməsi və
əzəriyyələrdən bir
lurlar. Onlar müx
eçirici maddələrin
nda öyrənirlər.  Ş
nin müxtəlifliyin
naqillərdə  sərbəs
və ionlar (müsbə
olduğu maraqlı a
missiya”, “məxsus
qil qaz boşalmas
tanış olur, bu h
təlim materialları
r, müasir mikroe
ə etmiş olurlar. B
ətbiqlərinə  həsr 
Təlim materialla
sinergetik yanaşm
sinifdə “Materiya
ktrik yükü. Elekt
daxili  əlaqəni tə
lmilik” didaktik
yda eksperimentlə
iləşdirməyə xidm
n xülasəsini  şag
lən əsas anlayışla
klərini qiymətlən
və tapşırıqlar  m
yaradıcılıq bacar
asibət bildirmək m
nt xarakteri daşıyı
kəmləndirilməsini 
zərdə tutulur. 
ahid üzrə öyrəni
ymətləndirməyə 
NU 
II sinifdə tanış o
ə tamamlanması 
ri olan “Klassik e
xtəlif mühitlərdə 
n elektrik keçiric
Şagirdlər öyrəni
ndə  də özünü gö
t elektronlar, ma
ət və  mənfi), vak
araşdırmalarla aşk
si keçiricilik”, “aş
sı”, “qeyri-müstə
hadisələri eksper
ı ilə tanış olduqc
elektron texnolog
Bu baxımdan atm
edilən tətbiqi də
arı “elmilik”, “əy
ma” didaktik pri
a, maddə və fizik
trik sahəsi” və  “E
əmin etməklə, 
k prinsiplərinə  m
əri müəllimin rə
mət edir. 
girdlərin 
ardır. 
ndirmək, 
mövzuda 
rıqlarını 
məqsədi  
ır, onları 
nəzərdə 
ilənlərin 
hazırlıq 
olduqları 
nəzərdə 
elektron 
– metal 
ciliyinin 
irlər ki, 
östərir – 
ayelərdə 
kuumda 
karlanır. 
şqar ke-
əqil qaz 
rimental 
ca onun 
giyaların 
mosferdə 
ərs ma-
yanilik”, 
insipləri 
ki sahə”, 
Elektrik 
“təlimə 
müvafiq 
əhbərliyi 

---