təminatını açıqlayan elmi konsepsiyalar, unitar və federal idarəetmə sistem-
lərinin xüsusiyyətləri və modelləri öz əksini tapmışdır. Əsərdə bu və ya di-
gər problemlərin təhlili zamanı müxtəlif dövrlərin və xalqların görkəmli
mədəniyyət xadimlərinin - Fales, Pifaqor, Heraklit, Sokrat, Platon, Nizami,
Tusi, Kavus, Şekspir, Tolstoy, Dostoyevski, Eynşteyn, Bokl, Monten, Lokk
və bir çox başqalarının fikirlərinə və kəlamlarına istinad edilməsi də onu
əhəmiyyətli dərəcədə zənginləşdirir.
Müxtəlif və həyati-vacib kulturoloji informasiya əhatəliliyi baxımından,
monoqrafiya ensiklopedik xarakter daşıyır. Onda milli və qlobal idarəetmə-
nin mühüm mənbəyi kimi, mədəniyyət və sivilizasiya, etik, hüquqi və siya-
si mədəniyyət, demokratiya və vətəndaş cəmiyyəti mədəniyyəti, insan mü-
nasibətləri və beynəlxalq münasibətlər haqqında fundamental kulturoloji bi-
liklər vardır. Müəllif tərəfindən bəzi demokratik ölkələrin dövlətçilik mədə-
niyyəti problemləri, dövlət idarəçiliyi problemləri, unitar və federal dövlət-
lərin dövlət qulluğu mədəniyyəti, liderlik mədəniyyəti, bələdiyyə və qeyri-
hökumət təşkilatları idarəçiliyi, həmçinin Azərbaycan Respublikasında
dövlət idarəçiliyi sisteminin islahatı məsələləri nəzərdən keçirilmişdir. Qərb
ölkələrində dövlət idarəçiliyi mədəniyyəti problemlərinin tədqiqinə dair el-
mi məktəblərin və yanaşmaların təhlilinə ciddi diqqət ayrılmışdır. Milli və
beynəlxalq sosial-mədəni siyasətin həyata keçirilməsi xüsusiyyətlərini əks
etdirən məsələlər də diqqətdən kənarda qalmamışdır.
İnsan münasibətləri və beynəlxalq münasibətlər mədəniyyətinə həsr olun-
muş bölmədə ünsiyyət mədəniyyəti xüsusiyyətlərini və qarşılıqlı anlaşma sirlə-
rini, müxtəlif xalqların “mədəniyyət dillərini”, konstruktiv diskussiya qaydaları
və münaqişəsiz münasibət prinsiplərini əks etdirən materiallar da diqqətə layiq-
dir. Müəllif peşəkar etika, məsuliyyət mədəniyyəti, ziddiyyətlərin həlli təcrübə-
si və münaqişələrin idarə edilməsi, həmçinin beynəlxalq ənənələr və beynəl-
xalq nəzakət məsələlərinin aydınlaşdırılmasına ciddi diqqət ayırmışdır.
Əsərdə demokratik ölkələrin dövlət və sosial idarəçiliyinin peşəKar bi-
liklər, texnologiyalar və etik normalarla bağlı problemlərinə əhəmiyyətli
yer ayrılmışdır. İqtisadi idarəetməyə həsr edilmiş bölmədə məzmunlu mate-
riallar öz əksini tapmışdır. Burada Piter Drukerin nəzəri işləmələr konteks-
tində milli və beynəlxalq biznes idarəçiliyi mədəniyyətinin təhlilini, iqtisa-
diyyatın inkişafı idarəçiliyinin yapon və çin təcrübəsinin xüsusiyyətlərini
qeyd etmək lazımdır.
Kitabda müəllifin özünün elmi işləmələrinin ciddi tədqiqat bloku, həmçi-
nin mədəniyyət, kulturologiya, idarəetmə mədəniyyəti və sosial-mədəni siyasət
anlamına yanaşması təqdim edilmişdir. Onun tərəfindən innovativ metod kimi
işlənib hazırlanmış - fərdi, sosial, milli və beynəlxalq səviyyədə vacib həyati
problemlərin həlli üçün hüdudsuz imkanlar açan idarəetməyə kulturoloji ya-
İdarəetmə mədəniyyəti
11
naşmanın elmi və praktik dəyərini xüsusi qeyd etmək lazımdır. Əsərdə bir çox
nümunələr üzərində insanın inkişafı, milli dövlətçiliyin tərəqqisi, həmçinin
beynəlxalq inkişaf və həmrəylik üçün intellektual, etik, hüquqi və idarəetmə
mədəniyyətinin strateji prioritet əhəmiyyəti açıqlanmışdır. Dini mədəniyyətin,
beynəlxalq hüquq, sülh mədəniyyəti və münaqişələrin həllinin mahiyyət xarak-
teristikasını nəzərdən keçirən maraqlı materiallar müəllif tərəfindən kulturoloji
prizma nöqteyi-nəzərindən sistemləşdirilmişdir.
Kitab - tələbələr, xüsusən, dövlət, sosial, iqtisadi və beynəlxalq idarəet-
mə sahəsində ixtisaslaşan tələbələr, həmçinin sosioloqlar, hüquqşünaslar,
politoloqlar üçün qiymətli tədris vəsaitidir. Ondakı özünüidarə, ailənin ida-
rə edilməsi, dini mədəniyyət, insan münasibətləri və beynəlxalq münasibət-
lər məsələlərini daxil edən, kulturoloji biliklərin universal xarakterini nəzə-
rə alaraq, kitab yalnız Azərbaycanın deyil, həm də dünyanın müxtəlif ölkə-
lərinin məmurları, siyasətçiləri, diplomatları, ailə başçıları və sadə vətən-
daşları üçün elmi və praktik əhəmiyyətə malikdir.
Tarix elmləri doktoru, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında
Dövlət İdarəçilik Akademiyasının professoru Fuad Məmmədov Azərbaycanda
kulturologiya elminin və maarifinin banisi, ölkədə ilk qeyri-hökumət təşkilatı-
nın - beynəlxalq aləmdə qəbul edilmiş “Simurq” Azərbaycan Mədəniyyət
Assosiasiyasının yaradıcısı və prezidentidir. Onun elmi maraqları sahəsi - milli
və beynəlxalq idarəetmə mədəniyyəti; insanın həyat fəaliyyəti mədəniyyəti;
dünya mədəniyyəti və sivilizasiyasının tarixidir. Fuad Məmmədov - mədəniy-
yət və elm tarixi və nəzəriyyəsi üzrə 200-dən artıq elmi və elmi-maarifçilik iş-
lərinin, cəmiyyətin və dövlətin modernləşdirilməsi və sosial tərəqqisinə yönəl-
dilmiş elmi konsepsiyalar və layihələrin müəllifi, həmmüəllifi və tərtibçisidir.
Onların arasında yalnız respublikada deyil, həm də Avropa, ABŞ, Rusiya, ha-
belə BMT kitabxanalarında istifadə edilən - “Kulturologiya” (2002), "Kulturo-
logiya - effektiv həyat fəaliyyətinə doğru yol kimi” (2006) əsərlərinin adlarını
çəkmək olar. Fuad Məmmədovun dünya mədəniyyəti və sivilizasiyasının, o
cümlədən, Azərbaycan mədəniyyətinin, Rusiya sivilizasiyasının inkişaf tarixi-
nə, Norveçin, Yaponiyanın sosial-mədəni inkişaf təcrübəsinə, idarəetmə mədə-
niyyəti, intellektual, etik və dini mədəniyyətinə həsr olunmuş tədqiqatları diq-
qəti cəlb edir. Onun kulturologiya və idarəetmə mədəniyyəti nəzəri-metodoloji
problemlərinin tədqiqinə töhfəsini xüsusi qeyd etmək lazımdır. Lütfi Zadənin
qeyri-səlis məntiq nəzəriyyəsini və fərdi, sosial və dövlət idarəçiliyi problemlə-
rinin təhlilinə kulturoloji yanaşmanı kulturologiyada ilk dəfə o tətbiq etmişdir.
Onun yaratdığı “mədəniyyətin elmi anlamı, mədəni inkişaf amilləri, mədəni in-
san, xoşbəxtlik, idarəetmə və özünüidarənin effektivliyi, universal kulturoloji
təhlil metodu, dövlət idarəçiliyi mədəniyyətinə innovativ yanaşma” və s. kimi
formulları, tərif və kateqoriyaları kulturologiya üçün fundamental əhəmiyyətə
Fuad Məmmədov
12