İdarəetmə mədəniyyəti
25
ictimai, siyasi, dövlət idarəçiliyi sahələrində idarəetmə mədəniyyətinin təs-
nifatı verilir.
Xarici ölkələrin təcrübəsini təhlil edən müəllif idarəetmə mədəniyyəti-
nin Azərbaycanda tətbiqi yolları barəsində elmi əsaslı müddəalar irəli sürür.
Fuad Teyyub oğlu Məmmədovun “İdarəetmə mədəniyyəti. Xarici ölkə-
lərin təcrübəsi” adlı dərs vəsaiti nəinki Dövlət İdarəçilik Akademiyasında,
həmçinin respublikanın digər ali məktəblərində təhsil alan tələbələr üçün
son dərəcə faydalı vəsaitdir. Bu baxımdan bu dərs vəsaitinin nəşr olunması
məqsədə müvafiqdir”.
Firdovsiyyə Əhmədova,
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyası
Tarix kafedrasının müdiri, dosent
“
Professor Fuad Teyyub oğlu Məmmədovun dərs vəsaiti kimi tövsiyə
olunmuş “İdarəetmə mədəniyyəti. Xarici ölkələrin təcrübəsi” kitabı ensik-
lopedik xarakter daşıyan, fundamental bir əsərdir.
Bu monoqrafik əsərdə - insanın, ailənin, personalın, cəmiyyətin və döv-
lətin idarə edilməsi fəlsəfəsi və texnologiyaları, orijinal tədqiqat metodları
ilk dəfə olaraq, kulturoloji səpkidə dərindən təhlil edilmiş və yaradıcı for-
mada verilmişdir.
Milli inkişaf və milli təhsilin tələbatlarının təhlili əsasında, burada döv-
lət idarəçiliyi sisteminin inkişafı və təkmilləşdirilməsi üçün elmi və praktik
dəyəri olan ABŞ, Birləşmiş Krallıq, Almaniya, Fransa, Yaponiya və başqa
demokratik ölkələrin dövlət idarəçiliyi orqanlarının strukturu, funksiyaları,
xüsusiyyətləri, texnologiyaları və modelləri təsvir edilmişdir.
Eyni zamanda əsərdə qərb ölkələrində idarəetmə elminin əsas mərhələ-
ləri, məktəbləri və nailiyyətləri, “biliklər iqtisadiyyatı”nın inkişafını təmin
edən demokratik ölkələrin təcrübəsi ardıcıl şəkildə öz əksini tapmışdır. Bu-
rada qərb ölkələrində uğurla istifadə olunan elmi idarəetmə prinsipləri, təş-
kilat mədəniyyəti növləri, federal və unitar ölkələrdə dövlət qulluğu, bələ-
diyyələrin və QHT-lərin idarəetmə təcrübəsi göstərilmişdir. Monoqrafiyada
Maks Veberin, Vudro Vilsonun, Anri Fayolun, Leonard Uaytın, Piter Dru-
kerin, Li Yakokkanın, Qriqori Atamançukun və bir çox başqa tanınmış
alimlərin dünya idarəetmə elminə verdikləri töhfələr açıqlanmışdır.
Bununla yanaşı müəllif öz dəyərli kulturoloji metodologiyasını və tədqi-
qat metodlarını işləyib hazırlamışdır. Bunlardan “kulturologiya piramidası”
universal metodunu, idarəetmənin effektivlik formulunu, istehsalın effek-
tivlik formulunu, idarəetmənin uğur formulunu, sosial-mədəni tərəqqi for-
mulunu və bir çox başqalarını göstərmək olar.
Fuad Məmmədov
26
Dövlət idarəetmə mədəniyyətinə davamlı inkişaf, rifah, həyat keyfiyyəti,
fiziki və mənəvi sağlamlıq, təhlükəsizlik, müdafiə qabiliyyəti, rəqabət qabi-
liyyəti, etibarlı gələcək kimi kulturoloji kateqoriyalara nəzər salaraq - milli
maraqlar təminatı baxımından müəllif - biliklər, texnologiyalar, hüquq, eti-
ka, məsuliyyət, innovativ fəaliyyət, kadrların hazırlığı və istifadəsi məsələ-
lərinə xüsusi diqqət ayırmışdır.
Kitabda bir sıra Şərq və Qərb ölkələrinin dövlətcilik və dövlət idarəçili-
yinin tarixi və nəzəriyyəsinə kulturoloji baxış, Azərbaycan və dünya mütə-
fəkkirlərinin mövqeləri, nəhayət, tələbələr və məmurlar üçün nəzərdə tutul-
muş test sualları, seminar məşğələləri və sərbəst hazırlıq üçün suallar dərs
vəsaitinin praktik dəyərini daha da artırır.
Beynəlxalq standartlar səviyyəsində hazırlanmış və dərs vəsaiti kimi təs-
diq olunmuş bu fundamental monoqrafiya tələbələr, müdavimlər, müəllim-
lər, alimlər, məmurlar üçün olduqca dəyərli bir mənbədir”.
Eldar Azadov,
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında
Dövlət İdarəçilik Akademiyasının İqtisadi idarəetmə
fakultəsinin dekanı, iqtisadiyyat üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
“Milli kulturologiyanın banisi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasının professoru Fuad Məmmədovun
“İdarəetmə mədəniyyəti. Xarici ölkələrin təcrübəsi” dərs vəsaiti elmi və pe-
daqoji cəhətdən Azərbaycanda insan kapitalının inkişafı üçün müstəsna
əhəmiyyətə malik olan Şərq və Qərb ölkələrinin dövlətçilik və dövlət idarə-
çiliyi mədəniyyəti təcrübəsinin sistemləşdirilmiş şərhini ifadə edir.
Dövlət idarəçiliyi sisteminin təkmilləşdirilməsi və Azərbaycanın dövlət
quruculuğunda Qərb ölkələrinin dövlətçilik mədəniyyəti təcrübəsinin öyrə-
nilməsi və yaradıcı istifadəsinin zəruriliyi haqqında tələbatlarına uyğun ola-
raq hazırlanmış bu kitab, müəllifin çoxillik əməyinin ifadəsidir. O yalnız
xarici idarəçilik təcrübəsinin sistemləşdirilmiş tarixi şərhini deyil, həm də
idarəçi kadrların, o cümlədən, “Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” milli in-
kişaf konsepsiyası kontekstində milli ekspert-kulturoloqların hazırlığı üçün
son dərəcə aktual olan universal kulturoloji biliklər toplusunu özündə əks
etdirir. Əsər sözsüz ki, dövlət və sosial idarəetmə sahəsində milli kreativ
potensialın inkişafı və innovativ fəaliyyətin həyata keçirilməsi üçün qiymətli
mənbədir.
Fuad Məmmədov tərəfindən dünya kulturologiyasında ilk dəfə Lütfi Za-
dənin qeyri-səlis məntiq nəzəriyyəsi istifadə edilmişdir. Onun tərəfindən işlə-
nib hazırlanmış innovativ metodologiya və sistemli kulturoloji təhlil metodla-
rı, ilk dəfə formulə edilmiş “idarəetmə mədəniyyəti”, “mədəniyyətin elmi an-