Microsoft Word fm idar?Etm? M?Diniyy?Ti 2013. doc

İdarəetmə mədəniyyəti 

 

651

rəçiliyinin desentralizasiya olunması. İddiaçıların qiymətləndirilməsi və və-

zifəyə seçilməsi meyarları. Pillələrlə irəliləmə və rütbədə yüksəlmə. Siyasi 

məmurlar institutu. Nəzarət sistemi: inzibati ədliyyə və vasitəçilik institutu. 

 

 

Seminar məşğələləri və sərbəst hazırlıq üçün suallar:  

1.

 

Norkkot-Trevelyan islahatının mahiyyəti nədir?  

2.

 

Fulton islahatı dövlət idarəçiliyi sistemində hansı dəyişikliklərə gə-

tirib çıxardı? 

3.

 

Mülki qulluğun menecer modelinin mahiyyəti nədir?  

4.

 

“Ceneralistlər”, Birləşmiş Krallığın dövlət idarəçiliyi sistemində 

onların yeri və rolu.   

5.

 

Böyük Britaniyanın inzibati-dövlət idarəçiliyi sistemi üzərində  nə-

zarət formaları.   

6.

 

Birləşmiş Krallıqda məmurların mülki xidmətə qəbul edilməsi, xid-

mətdə irəliləməsi və hazırlığı necə həyata keçirilir?   

7.

 

Fransada məmurların işə  qəbulunun müsabiqə sistemi ilk dəfə  nə 

vaxt və kim tərəfindən tətbiq edilmişdir?   

8.

 

Fransada dövlət qulluğuna seçimin xüsusiyyətləri və məmurlar si-

nifləri.  

9.

 

“Məmurun ümumi statusu haqqında” 1946- cı il Qanunu”.   

10.

 

Fransada dövlət idarəçiliyi sistemində pillələrlə irəliləmə və rütbə-

də yüksəlmə.  

11.

 

Siyasi məmurların Fransa İnstitutu nədir?  

12.

 

Fransa dövlət idarəçiliyində nəzarət sistemi necə qurulmuşdur?  

 

20-ci mühazirə. Federal tipli dövlət idarəçiliyi olan ölkələrdə dövlət 

qulluğu mədəniyyəti 

ABŞ. XIX əsrdə Amerika federativ sisteminin təşəkkül tapması xü-

susiyyətləri. ABŞ-da dövlət idarəçiliyinin mərkəzləşdirilməsi prosesini sti-

mullaşdıran əsas amillər. ABŞ-da hakimiyyətin “balkanlaşdırılması”. Ame-

rikada dövlət idarəçiliyinin strukturu və funksiyaları. ABŞ-da federal bü-

rokratiya təşkilatının milli xüsusiyyətləri. Federal agentliklər, federal kor-

porasiyalar və müstəqil daimi agentliklər. Karter administrasiyası  tərəfin-

dən işlənib hazırlanmış Dövlət qulluğunun islahatı haqqında 1978-ci il Qa-

nunu. Personalı idarə etmə Bürosu və xidmətlər sisteminin müdafiəsi üzrə 

Şuranın prinsipləri. Baş vəzifələr sxeminin 18 kateqoriyası. “İstisna xidmə-

tin” mahiyyəti. “Patronaj sistemi və ya mənfəət sistemi”. Xidməti fəaliyyət 

---

Fuad Məmmədov

 

 

652

nəticələrinin qiymətləndirilməsi rolunun artması. Xidmətdə irəliləmə və ix-

tisas standartları. Dövlət qulluqçularının seçilməsi zamanı favoritizmin və 

diskriminasiyanın aradan qaldırılması. Vəzifələrin müsabiqədənkənar tutul-

ması şərtləri. Administratorların təyin edilməsi sistemi hüquqi institut kimi 

(1978-ci il). 1978-ci il Mülki qulluq islahatı haqqında Qanunla icazə verilən 

siyasi fəaliyyətlə bağlı  məmurların işləri. Xidmətlər sisteminin müdafiəsi 

üzrə Şuranın inzibati ədliyyə funksiyaları. ABŞ  dövlət qulluğunun etik ko-

deksi.   

Almaniya. Prussiyada dövlət idarəçiliyinin prioritet dəyərləri. Mü-

asir Almaniya bürokratiyası imtiyazlı siyasi qrup kimi. Almaniyanın mər-

kəzi administrasiyası və ərazi hakimiyyətlərinin fəaliyyət sahələri. “İctimai 

xidmət” vəzifə kateqoriyalarının formalaşdırılması.  “Rütbələr  haqqında” 

alman cədvəli”. Siyasi və  fəxri məmurlar. Almaniyada məmurların hazır-

lanmasına tələblər.  1953-cü il qanunu ilə “hüquqi monopoliyanın” pozul-

ması. Xidmətdə irəliləmə sistemi prinsipləri. İnzibati ədliyyə - əsas nəzarət 

forması kimi.  

 

Seminar məşğələləri və sərbəst hazırlıq üçün suallar:  

1. ABŞ-da dövlət idarəçiliyinin strukturu və funksiyaları hansılardır?  

2. ABŞ-da federal bürokratiya təşkilatıın milli xüsusiyyətləri nədən ibarət-

dir?  

3. Dövlət qulluğu islahatı haqqında 1978-ci il ABŞ Qanunu.  

4. ABŞ-da xidmətlər sisteminin müdafiəsi üzrə Şuranın və personalı idarə-

etmə Bürosunun təyinatı, funksiyaları hansılardır?  

5. ABŞ-da Baş vəzifələr sxeminin kateqoriyaları.  

6. ABŞ-da “istisna xidmətin” və “patronaj sisteminin” mahiyyəti nədir?  

7. ABŞ-da xidmətdə irəliləmə necə həyata keçirilir?  

8. ABŞ-da vəzifələrin müsabiqədənkənar tutulmasına və inzibatçıların təyi-

natına hansı şərtlərlə yol verilir?   

9. ABŞ-da inzibati ədliyyə hansı funksiyalara malikdir?  

10. ABŞ  dövlət qulluğunun etik kodeksi.  

11. Almaniyada məmurların hazırlanmasına hansı tələblər mövcuddur?  

12. Almaniyada mərkəzi administrasiyanın və  ərazi hakimiyyətlərinin fəa-

liyyət sahələri hansılardır?   

13. Almaniyanın “ictimai xidmət” vəzifə kateqoriyaları necə formalaşdırılır?  

14. “Rütbələr haqqında” alman cədvəli” barədə danışın.  

15. Alman siyasi və fəxri məmurlar institutunun mahiyyətini açıqlayın.  

16. Müasir Almaniyada xidmətdə irəliləmə sisteminin prinsipləri hansılardır?  

17. Almaniyada inzibati nəzarətin əsas forması.  

---