79
Bitik Höyük’te bulunan kült vazosu kahverengimsi kırmızı renginde ve iyi
perdahlıdır
121
. nce hatlarda soluk siyah, giysi ve ayakkabılarda krem rengi
kullanılmıştır. Vazonun yüzeyi yatay bantlarla üç frize ayrılmış, frizlerin arası ise
kahverengimsi kırmızı renkte taranarak doldurulmuştur. En alttaki frizde sadece karşı
karşıya bakan iki erkek figürüne ait başlar korunmuştur. Figürler, ellerinde yüzlerinin
hizasında olasılıkla birer mızrak tutmaktadırlar. Bunlar silahla yapılan bir dansın
hareketleri olmalıdırlar. Orta frizde sağa doğru hareket eder şekilde gösterilmiş beş
erkek figürü görülmektedir. Bunlardan sadece yiyecek ve içki taşıyan iki figür tam
anlamıyla korunmuştur. Sağa doğru yürür durumda olan figürlerin kıyafetleri kısadır ve
krem rengine boyanmış kısa konçlu ayakkabıların detayları koyu renk boya ile
yapılmıştır. En üst frizde ise tapınak ya da saray olabilecek sundurmalı bir yapının
olduğu görülmektedir. Yapının kerpiç blokları açıklı koyulu boyanmış ve yatay kazıma
çizgiler halinde yapılmıştır. Sundurmanın altında birer tabure üzerinde karşılıklı oturan
kadın ve erkek figürü bulmaktadır. Solda yer alan erkek figürü sol eliyle kadına doğru
bir kase uzatmakta sağ eliyle de kadının örtüsünü açmaktadır. Burada olasılıkla bilinen
en erken Kutsal Evlenme / Hieros Gamos sahnesi işlenmiştir.
122
Bitik vazosunda figürlerin başları her zaman profilden gösterilirken pozisyonuna göre
gövde cepheden ya da yandan gösterilmiştir. Bacaklar ise tüm figürlerde profildendir.
Gözler cepheden badem şeklinde burun, büyük çene ve ağız içe çekik şekildedir.
Ayakkabılar ve giysiler krem beyaz renge boyanmış detaylar koyu renkle yapılmıştır.
M.Ö. 1600 yıllarına tarihlendiren nandık vazosu, nandıktepe höyüğünde şehrin
tapınağının bir odasında bulunmuştur.
123
Dört dikey kulpu olan vazo toprak kırmızısı
astarlı ve parlak perdahlıdır. Geniş ve uzun boyunlu oval gövdeli vazonun dip kısmı
yuvarlatılarak sonlandırılmıştır.
124
Ağız altında kalan dört düşey kulp, omuz gövde
arasında yer almaktadır. Vazonun ağız kenarı dışa çekik olarak şekillendirilmiştir. Kesiti
yuvarlak içi boş bir boru buraya monte edilmiştir. Bu boruya birbirine eşit uzaklıkta
vazonun içine bakar şekilde dört boğa başı eklenmiştir. Bu başlardan bir tanesi üzerinde
121
Korunan yüksekliği 36.5 cm. olan vazo Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde bulunmaktadır.
122
Akurgal 2002, 131.
123
Özgüç 1988, 16.
124
Yükseklik: 82 cm., Ağız Çapı: 46 cm., Gövde Genişliği: 43 cm.
80
dikdörtgen şeklinde bir açıklık bırakılmıştır. Bu açıklığa dökülen şarap ağız kenarındaki
boruyu dolaşarak, dört boğa başının ağzından vazonun içine dökülmekteydi. Bu boğa
başlarından üçü sağlam ve yerindedir.
125
Vazonun gövdesi birbirine paralel kırmızı astarlı kalın kabartma şeritlerle altı frize
ayrılmaktadır. Bu frizlerden dördü kabartmalı daha dar olan ikisi ise geometrik
bezemelidir. Vazonun dibine yakın kısmı boş bırakılmıştır. Gövde üzerinde dört kulp
ikinci frizi dört bölüme ayırmaktadır. I. frizde dizleri üzerine çökmüş, tören için çanak
çömlek hazırlayan erkek figürü yer almaktadır. Figürün hemen karşısında onunla aynı
pozda bir erke figürünün varlığı geriye kalan kol ve yüz parçasından anlaşılmaktadır.
Bu figürlerin sağında karşılıklı birer tabure üstünde oturan iki figür yer alır. Sağdaki
figür elindeki kaseyi önündeki sunağa doğru uzatmaktadır. Sunağın önünde çift kulplu
bir vazo yer alır. Soldaki figürde elindeki kadehi ileri doğru uzatmaktadır. Bu figürün
arkasında ona sağa doğru dönük, lir çalan bir erkek figürü gelmektedir. Bunu izleyen
ikinci lir ise benzer tipte ve oldukça büyük olup karşı karşıya duran iki kişi tarafından
çalınmaktadır. Lirin solunda karışlıklı duran iki erkek figürü yer alır. Elleri eksik olan
figürlerin müzisyenler arasında yer almalarından dolayı çalpara çaldıkları
düşünülmektedir. Solda bunlardan sonra gelen uzun boylu figür sağa doğru dönmüş saz
çalmaktadır. Figürün arkasında kaideleri üzerinde duran iki kulplu form olarak
kabartmalı vazolara benzeyen üç kap yer almaktadır. Sahnenin en solunda elinde sopa
ile önündeki vazonun içini karıştıran kadın figürü şölen için hazırlık yapmaktadır.
I. friz ile II. friz arasında krem astarlı kırmızı renkli baklava motifi yer alır. Dört kulpun
böldüğü dört sahnenin birincisinin başında yüksek bir kaidenin üstünde boğa heykeli
bulunmaktadır. Hemen bunun önünde solda iki kişi tarafından diz çöktürülmüş boğa
kurban edilmektedir. Bu grubun arkasında ayakta duran bir erkek figürü sağ elinde
tuttuğu kadehi ileri doğru uzatmaktadır. Sol elini ise dua jestinde yumruk yapmış,
yukarı kaldırmıştır. Bu bölümde son figür ise elinde taşıdığı liri çalan erkek figürüdür.
Kulplar arsındaki diğer bölümde dört figür yer alır. lk figürün belden aşağısı kayıptır
ve sol elini dua jestinde yukarıya kaldırmıştır. Geriye doğru uzatmış olduğu eliyle de
125
Özgüç 1988, 17.
81
arkasındaki erkeği getirmektedir. Bundan sonra gelen iki erkek figürü birbirlerinin
aynısıdır. Yukarı kaldırdıkları ellerinde burasının kırık olması nedeniyle
anlaşılamamaktadır. Sahnenin son figürü ise küçük bir erkek figürdür. Aşağıya sarkıttığı
sağ elinde olasılıkla madeni bir rhyton tutmaktadır. Yukarı kaldırmış olduğu sol eli
kırıktır. Kulplar arsındaki üçüncü bölümde sunak taşıyan üç erkek figürü yer alır.
Sonuncu sahnede, bir taburede oturan tanrı yukarı kaldırdığı sol elide kase tutmaktadır.
Hemen önünde ise sunak yer alır. Sunağın diğer tarafında sağ elinde tuttuğu gaga ağızlı
vazo ile içki sunan erkek figürü bulunmaktadır. Figür aynı zamanda sol eliyle de dua
jesti yapmaktadır. Sahnenin sonunda harp çalan erkek figürü ile harpı tutan daha küçük
bir erkek figürü görülmektedir.
II. ve III. Frizler arasında üçgen bezemeli dar bir alan yer almaktadır. Üçgenlerin alt
ş
eride basanları krem üst şeride basanları kırmızı ve siyah boyalıdır.
III. frizde yatakları üzerinde oturan iki tanrı figür ve onlara doğru ilerleyen alay konusu
işlenmiştir. Kutsal izdivaç yatağının üzerinde dizlerini bükmüş bir şekilde oturan kadın
figürünün karşısında erkek figürü oturmaktadır. Erkek elini kadınını duvağını açmak
üzere uzatmış durumdadır. Yatağın hemen yanında kaide üzerinde duran bir vazo ve
onun yanında bir sunak bulunmaktadır. Sunağın yanında kare planlı kerpiçten bir
tapınak yer alır. Düz çatılı tapınağın üzerinde ortada kadın iki yanında çalpara ve saz
çalan biri kadın diğeri erkek üç figür ayakta durmaktadır. Tapınağın önünde ellerinde
hafif kavisli birer kılıç tutan iki erkek figürü tapınağa doğru ilerlemektedir. Uzun olan
kılıçların uçları üst frize taşmıştır. Bunları lir çalan figür izlemektedir. Bunu izleyen
erkek figürü ise yukarı kaldırdığı elinde üzerinde hediyeler taşınan tabla benzeri bir şey
taşımaktadır. Bunun arkasından baştan ayağı örtülü iki figür gelmektedir. Öndeki litus
benzeri bir objeyi omzuna dayamıştır. Arkadaki figürün ise el bölümü kayıp olduğu için
ne tuttuğu bilinememektedir. Bunların arkasında da bir birbirin aynısı çalpara çalan iki
kadın figürü gelmektedir.
Dostları ilə paylaş: |