Microsoft Word fuattez doc

 
287 
M.Ö.  560-525  yılları  arasında  eser  vermiş  olan  Amasis  Ressamı’nın
499
  bir  olpesi 
üzerinde,  nadir  resmedilen  Medusa’nın  başının  kesilme  anı  görülmektedir.
500
  Solda 
Perseus  bir  eliyle  Medusa’nın  başını  tutarken  diğer  eliyle  de  bıçağını  boynuna 
dayamıştır.  Perseus  kanatlı  ayakkabıları  kısa  tuniği  ve  görünmezlik  şapkası  ile 
betimlenmiştir.  Sağda  Medusa  alışık  olduğumuz  tarzda  baş  ve  gövdesi  cepheden, 
bacakları  profilden  resmedilmiştir.  Perseus  Medusa’nın  taşlaştıran  bakışlarından 
kaçmak  için  geriye  doğru  bakmaktadır.  Burada  Selinus  C  tapınağının  metopundaki 
kompozisyonun benzeri görülmektedir.  
Kızılbel  örneğinde  de  Perseus  Medusa’nın  başını  kesmiş  ve  kaçarken  gösterilmiştir. 
Golgoi  lahdi
501
  Medusa’nın  başından çıkmakta  olan  Khrysaor  ve  Pegasos  ile  Kızılbel 
örneğine  anlam  olarak  en  yakın  sahnedir.  Kızılbel’de  Perseus  silinmiştir.  Bu  betime 
göre Kızılbel’de de kaçmakta olan Perseus’u, elinde orak biçimli bıçağı ve Medusa’nın 
kesik başını koyduğu çantası ile bir betimlemesini beklemek yanlış olmayacaktır. 
 
7.7.2. Troilos: 
Kızılbel  güney duvarının IV. frizinde (Lev. 25: a) Hellen mitolojisinden alınmış olan 
Troilos’un  pusuya  düşürülmesi  konusu işlenmiştir.
502
  Sahnenin  solunda  bir  ata ve bir 
duvarın  önünde  duran  erkek  figürüne  ait  bacaklar  korunmuştur  (Lev.  28:  c,  d).  Sağ 
tarafta  ise  sola  doğru  koşan  büyük  bir  erkek  figürüne  ait  ayaklar  (Lev.  29:  b) 
görülmektedir. Gövdesi beyaz, kuyruk ve yele mavi toynaklar kırmızı olan atın ayakları 
ile  baş  kısmını  üst  konturu  korunmuştur.  Duvarın  ön  tarafında  sağa  doğru  yürüyen 
ayaklar atı yularından çeken erkeğe ait olmalıdır. Çıplak ayaklarının üst tarafında baldır 
kemiği  koruyucusu  vardır.  Duvardan  sadece  üç  sıra  blok  taş  örgüsü  korunmuştur. 
Duvar 8 no.lu bloğun yarısından itibaren başlamakta ve 7 no.lu blokta sonlanmaktadır. 
                                                 
499
 Karouzou 1956; Bothmer 1985. 
500
 Boardman 2003, 54, fig. 80. 
501
 di Cesnola 1878;  Myres  1909, 1-4,  pl.  1-6; Myres  1914, 226-229; Vermeule  1974, 287-290; Tuplin 
1996, 50; Littauer – Crouwel 2002, 155; Dentzer 1982, no. R 6, Pl. 31, fig. 188. 
502
 Bu frizin sağ kenarında bu mitostan farklı bir grup yer almaktadır. Korunan izlerden anlaşıldığı üzere 
güreşen bir çift erkek figürü ve seyirciler bulunmaktadır. Sahne bu iki figürden sonra başlar. 

---

 
288 
Arada  kalan  6  no.lu  blok  üzerinde  herhangi  bir  iz  korunmamıştır.  Çok  az  izin 
korunduğu 6 no.lu bloğun üst tarafında bir figüre ait olabilecek izler görülebilmektedir.  
Duvardan sonra büyük bir erkek figürüne ait sola doğru koşan ya da çömelmiş iki ayak 
görülmektedir. Ayaklar dizlerin alt kısmına kadar uzanan beyaz bir pelerinle örtülüdür. 
Pelerinin  üzerinde  yeşil,  lila  ve  pembe  renklerden  oluşan  dama  tahtası  bezemesi 
görülmektedir.  Bu  bezeme  olasılıkla  figürün  elinde  tuttuğu  kalkana  aittir.  Figüre  ait 
başka iz yoktur.  
Troia  savaşının  anlatıldığı  liada’da Troilos’un Akhilleus tarafından  öldürülme  mitosu 
yer  almamaktadır.  liada’da  Troilos’un  adı  sadece  Priamos’un,  kaybettiği  oğulları 
arasında geçmektedir.
503
 Troilos’un Akhilleus tarafından öldürülmesi mitosu Kypria’da 
yer  almaktadır.
504
  Bu  konu  aynı  zamanda  Sophokles’in  günümüze  ulaşmamış  bir 
eserinde  işlenmiştir.  Troilos’un  Akhilleus  tarafından  tuzağa  düşürülerek  öldürülmesi 
antik  kaynaklarda  fazla  yer  almamasına  karşın  Attika  vazoları  üzerinde  sıklıkla 
betimlenen bir konu olmuştur. 
Bu  mitosun  en  geniş  anlatımını  François  vazosu  üzerinde  bulmaktayız.
505
  M.Ö.  570 
yılından  hemen  sonraya  tarihlenen  François  vazosu,  çömlekçi  Ergotimos,  ressam 
Kleitias imzalarını taşır. Vazonun gövdesi, boyun ve ayak kısmı altı sıra figürlü friz ile 
bezelidir.  Vazonun  gövde  kısmının  ortasındaki  frizin  bir  yüzünde  Hephaistos’un 
dönüşü,  diğer  yüzünde  ise  Troilos’un  Akhilleus  tarafından  takibi  ve  öldürülmesi 
işlenmiştir. 
François vazosunda süregelen olaylar zinciri, bir frizde anlatılmaya çalışılmıştır. Troilos 
olarak  tanımlanan  genç,  at  sırtında,  yanında  binicisiz  bir  at  ile  sağa  doğru  dörtnala 
ilerlemektedir. Figürü, elinde mızrağı ile Akhilleus kovalamaktadır. Frizin sol kenarında 
çeşme  yapısı  sağ  kenarında  ise  Troia  surları  yer  alır.  Troilos’un  atının  altında  yere 
                                                 
503
  liada XXIV. 257. 
504
  Troia  savaşlarını  Homeros’tan  sonra  konu  alan  kaynaklar,  Epik  Kyklos  (Destan  Çemberi)  olarak 
adlandırılmaktadır. Epik Kyklos’da yer alan şiirler savaşın diğer yıllarını ve başka kahramanların evlerine 
dönüş  hikayeleri  anlatmaktadır.  Günümüze  ulaşamamış  olan  bu  eserler:  Miletos’lu  Arktinos’un,  Iliou 
Persis
  ve  Aethiopis’i;  Kıbrıslı  Stasinos’un  (?)  Kypria’sı;  Lesboslu  Leskhes’in  Ilias  Mikra’sı;  Troizenli 
Hagias’ın (Agias?) Nostoi adlı eseri ile Kyreneli Eugammon’un Telegonia’sından oluşmaktadır. 
505
 Boardman 2003, 31, fig. 46.5; Simon 1976, 69-77, Taf. 52-57; Cristofani 1981. 

---

 
289 
düşmüş  bir  hydria  görülmektedir.  Atın  hemen  önünde  Polyksena  koşmakta,  Troia 
surları önünde ise bir tabure üstünde oturan Priamos görülmektedir. Danışman Antenor 
Priamos’a  doğru  yürümektedir.  Surun  kapısından  ise  Hektor  ve  Polites  çıkmaktadır. 
Akhilleus’un  arkasında  Athena,  Thetis  ve  Hermes  yer  alır.  Çeşme  yapısının  yanında 
Rhodia adlı bir kadın halen su doldurmakta olan Troialı bir gencin dikkatini çekmeye 
çalışmaktadır. Çeşme binasının arkasında ise Apollon yer almaktadır.  
Akhilleus’un  Troilos’u  öldürmek  amacıyla  pusuya  yatmış  ilk  betimi  M.Ö.  6.  yüzyılın 
ilk  çeyreğine  tarihlenen,  Timonidas  imzalı  Korinth  vazosunda  görülür.
506
  Atina  Milli 
Müze’de korunan vazoda sakallı ve çıplak olarak betimlenen Troilos yedeğinde tuttuğu 
iki at ile çeşmeden su doldurmakta olan Polyksena’ya doğru yaklaşmaktadır. Akhilleus 
ise  çeşmenin  arkasında  çalılıkların  içinde  pusuya  yatmış  durumdadır.  Korinth  miğferi 
giymiş  ve  baldır  zırhı  takmış  olan  Akhilleus,  elinde  kalkanı  ve  mızrağı  ile  çömelmiş 
durumdadır. Troilos’un arkasında çeşmeden doldurduğu kabı başının üstünde taşıyarak 
uzaklaşan bir kadın figür yer almaktadır. Sahnenin en solunda ise Priamos ve başka bir 
figür yer alır.  
Attika betimlerinde Troilos iki atını çeşmeye su içirmek için götürmektedir. Genellikle 
atlardan  birine  binmiş  durumda  tasvir  edilir  ve  yanında  da  Polyksena  bulunmaktadır. 
Londra  B76  Ressamının
507
  boyadığı  boyunlu  amphoranın  gövdesi  üzerinde  sağda 
Troilos  iki  atıyla  birlikte  gelmekte,  ortadaki  çeşmede  Polyksena  elindeki  kabına  su 
doldurmaktadır.  Solda  çeşmenin  arkasında  diz  çökmüş  Akhilleus  kalkanı,  mızrağı  ve 
miğferi  ile  saklanmaktadır.  Çeşmenin  üstünde  bir  kuş  yer  almaktadır.  Bu  kuş  büyük 
ihtimalle Apollon’un kuzgunudur ve yakında olacaklara dair kehaneti simgelemektedir. 
Aynı zamanda da bu figür, hikayedeki Apollon’un rolünü işaret etmektedir. Polyksena, 
Troilos’un Akhilleus tarafından öldürülmesi sahnesinin değişmeyen karakteri olarak yer 
almaktadır. Kaybolmuş başka bir kitap olan Iliou Persis’te Troia’nın düşmesinden sonra 
                                                 
506
 Beazley 1916, 136-139; Cook 1997, 58, pl. 12b; Vollkommer 2004, 475. 
507
 Boardman 2003, 36, fig. 55. 

---