Microsoft Word hasanova camila docx
Yüklə 0,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
32
MÜLK YYƏT OBYEKTLƏR N N Q YMƏTLƏND R LMƏS N N MÖVCUD VƏZ YYƏT N N TƏHL L 2.1. Azərbaycan Respublikasında intellektual mülkiyyət bazarının formalaşma vəziyyəti və intellektual mülkiyyət obyektlərinin təsnifatı
Azərbaycanda intellektual mülkiyyət bazarının formalaşması 1992-ci ildə ölkəmizdə bazar iqtisadiyyatının yaranması ilə başlamışdır. Respublikamızın yeni bazar iqtisadi sisteminə keçid aldığı bir mərhələdə ölkə əhalisinin iqtisadi təfəkkürünün formalaşdırılması, təhsil səviyyəsi, ixtisas hazırlığı obyektiv hala və zəruri amilə çevrilir. Bu iqtisadi sistemdə bazar infrastrukturunun zəruri ünsürü və iştirakçısı kimi iqtisadçılar çıxış edir. Bu isə müasir elmi-texniki tərəqqinin və istehsalın səmərəliliyini yüksəltmək bacarığını ön plana çəkir.
Ölkəmiz dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra, digər sahələrdə olduğu kimi iqtisadiyyat sahəsində də öz suveren hüquqlarını reallaşdırmağa və bu sahədə müstəqil siyasət aparmağa başladı. Müxtəlif mülkiyyət formaları əsasında yaradılan iqtisadi sistem, dünya iqtisadiyyatına inteqrasiya və bazar iqtisadiyyatına keçid bu iqtisadi siyasətin başlıca istiqamətlərini təşkil edir
Yüksək inkişaf və tərəqqi mərhələsində olan Respublikamızın bu tarixi mərhələyə çatması heç də asan başa gəlməyib. Ölkəmiz imza atdığı sosial-iqtisadi uğurlara və iqtisadi sahədə əldə etdiyi artım templərinə mükəmməl iqtisadi strategiyanın həyata keçirilməsi yolu, yeni resursların səmərəli istifadə olunması və onların sosial ədalət prinsiplərinə müvafiq olaraq bölüşdürülməsi ilə nail olub.
Dövlət suverenliyini 1992-ci ildə bərpa edən Azərbaycan Respublikasında institutsional islahatların həyata keçirilməsi, bazar iqtisadi sisteminin tələblərinə uyğun təsərrüfat sisteminin yaradılması və bu iqtisadi sistemə əsaslanan milli iqtisadiyyatın formalaşması zəruri hesab edilir. Konstitusiya ölkəmizin daxili siyasi sabitliyini təmin edir, iqtisadi islahatların həyata keçirilməsi, xarici investisiyalar, 33
azad sahibkarlıq üçün şərait yaradılması və onun mənafelərinin qorunması, xüsusi mülkiyyətin inkişafının təmin olunması üçün şərait yaradır.
Konstitusiyanın “Əsas hüquqlar, azadlıqlar və vəzifələr” bölməsinin 30-cu maddəsinə uyğun olaraq, "Hər kəsin əqli mülkiyyət hüququ vardır. Müəlliflik hüququ, ixtiraçılıq hüququ və əqli mülkiyyət hüququnun digər növləri qanunla qorunur". [1,12] Konstitusiyanın bu müddəası yaradıcılıq müstəqilliyini təmin etməklə təyinatından, dəyərindən, məzmunundan, həmçinin ifadə formasından və üsulundan asılı olmayaraq yaradıcılıq fəaliyyətinin nəticəsi olan bütün elm, ədəbiyyat və incəsənət əsərlərinin qorunmasına hüquqi baza yaradır və hər hansı yaradıcılıq nəticəsini qorumaqla yaradıcı şəxslərə mövzu, janr və forma seçimində tam azadlıq, müstəqillik imkanı yaratmış oldu. Bir sözlə, Konstitusiyaya əsasən ölkəmizdə intellektual mülkiyyətin qorunmasına böyük zəmanət verilir. Bundan əlavə burada öz ə ksini tapmış maddələr bir sıra yeni qanunlarla konkretləşdirilir və inkişaf etdirilir. Məhz bu maddələrin Konstitusiyada təsbit olunması ölkəmizdə intellektual mülkiyyət bazarının formalaşmasına şərait yaratdı. ntellektual mülkiyyət obyektləri bazarının formalaşması iki mərhələdə reallaşır. Bu mərhələlər aşağıdakılardır: I mərhələ: intellektual mülkiyyət bazarının yaradılmasının təşkilati-hüquqi mexanizminin formalaşması – qısamüddətli perspektiv. II mərhələ: intellektual mülkiyyət bazarının fəaliyyətinin səmərəliliyinin artırılması – uzunmüddətli perspektiv. Respublikamızda intellektual mülkiyyət obyektləri bazarının formalaşmasının ə sas məqsədi intellektual mülkiyyət bazarı subyeklərinin maraqlarının reallaşdırılması və tələbatının təmin edilməsi, intellektual fəaliyyətin nəticələrinin təsərrüfat sahələrinə tətbiqi, intellektual mülkiyyətdən düzgün istifadə olunması və onun yenidən təşkili, intellektual mülkiyyət sahəsinə investisiyaların cəlb edilməsidir. Ölkəmizdə intellektual mülkiyyət bazarı aşağıdakı istiqamətlər üzrə formalaşır:
34
• intellektual mülkiyyət sahəsində strateji təhlilin aparılması və elmi-texniki fəaliyyətin planlaşdırılması; • intellektual mülkiyyətin idarə olunması sahəsində ixtisaslı mütəxəssislərin hazırlanması; • intellektual mülkiyyətin hüquqi mühafizəsinin səmərəli təminatı; • intellektual fəaliyyətin yaradılması və nəticələrinin istifadə edilməsi ilə bağlı nəzarət sisteminin formalaşdırılması; • inventarizasiya, ekspertizanın aparılması, o cümlədən intellektual fəaliyyətin nəticələrinin qiymətləndirilməsi və onların qeyri-maddi aktiv kimi qəbul edilməsi; • intellektual mülkiyyət sahəsində regionlararası və beynəlxalq əməkdaşlıq. Mülkiyyət obyektləri kimi intellektual mülkiyyəti intellektual fəaliyyətin nəticələri və sahibkarlıq fəaliyyəti iştirakçılarının individualizasiya vəsaitləri adlandırmaq qəbul edilmişdir. Belə obyektlərin intellektual mülkiyyət obyektlərinə daxil edilməsində əsas meyar hüquq mühafizəsinin olmasıdır. ntellektual mülkiyyət bazarının obyektləri aşağıdakı kimi təsnifləşdirilir: 1) sənaye mülkiyyət obyekləri – ixtiralar; – faydalı modellər; – sənaye nümunələri; – əmtəə nişanları; – firmanın adı; – haqsız rəqabətin qarşısının alınması hüququ. 2) Müəlliflik hüququnun obyektləri – ədəbi əsərlər (o cümlədən Hesablayan Elektron Maşınlar üçün proqram); – dram və musiqi əsərləri; – rəqs əsərləri; – audiovizual əsərlər; Yüklə 0,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|