1
AMEA ŞƏK REG ONAL ELM MƏRKƏZ
Ədalət TAHİRZADƏ
Həbibulla MANAFLI
UNUTDURULMUŞ AZMAN –
ƏLİABBAS QƏDİMOV
(Ömür yoluna zindandan baxış)
“APOSTROFF”
BAKI - 2012
2
Elmi redaktoru:
prof. Şirməmməd HÜSEYNOV
Ədalət TAHİRZADƏ, Həbibulla MANAFLI.
T17 Unutdurulmuş azman – Əliabbas Qədimov.
(Ömür yoluna zindandan baxış). Bakı, “APOSTROFF”,
2012, 204 səh.
SBN 978-9952-404-46-3
Bu əsər Şəkidə doğulmuş, Qazanda və Türkiyədə ali təhsil almış
həkim, Türkiyənin ən tanınmış təbibləriylə, o sıradan yurddaşımız Əli
bəy Hüseynzadə
(1864-1940) ilə birgə çalışmış, vətənə döndükdən sonra
yurdumuzun müxtəlif bölgələrində insanlara şəfa vermiş və Azərbayca-
nın azadlığı və müstəqilliyi uğrunda mücadilə aparmış, bu üzdən də də-
fələrlə kommunist zindanına atılaraq dözülməz işgəncələrə uğradılaraq
sonunda güllələnmiş, adı da millətimizə unutdurulmuş görkəmli ziyalı-
mız Əliabbas Əli oğlu Qədimov’un (1887-1937) ömür yolu haqqında ilk
kitabdır. Başlıca olaraq AP Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi arxivinin
materialları əsasında yazılmış bu sənədli əsərdə Ə.Qədimovun yaşamı
haqqında tarixşünaslığımızda ilk dəfə geniş bilgi verilir.
Kitab bütün təbəqələrdən olan oxucular üçündür.
Kitabın istifadəsi ilə bağlı bütün müstəsna
hüquqlar müəlliflərə məxsusdur.
© Ədalət Tahirzadə, Həbibulla Manaflı, 2012
3
Ç NDƏK LƏR
Prof. Zəkəriyyə ƏL ZADƏ.
Var millətimin xətti bu imzalar içində!
.............................5
Başlanğıc .............................................................................11
B R N C B Ö L Ü M. LK HƏBSLƏR
Şə
xsiyyət və istibdad ...........................................................21
“Antantaçı” və “müsavatçı” Qədimov ................................22
Bəs əslində nə baş vermişdi? ...............................................26
Rüstəmovun əməlləri ...........................................................30
Potrebaya izahat ..................................................................34
Cin Bəxtiyarın kişiliyi .........................................................52
K N C B Ö L Ü M. SONUNCU HƏBS
Stalin zindanında ...................................................................
PR-23530 saylı istintaq işi .................................................58
“Gizli Müsavat MK-sı 4-cü heyətinin üzvü” ......................59
Sənədə sözardı .....................................................................60
Mədinə xanım Qiyasbəylinin istintaqı .............................62
lk dindirmə .........................................................................65
Deyilənə sözardı ..................................................................67
Solovetsk ölüm düşərgəsi ....................................................71
“Müsavatçı Qədimov Abbas bəyi tanıyırsınızmı?” .............74
Ə
liabbas Qədimovun istintaqı ..........................................81
Birinci dindirmə ..................................................................82
kinci dindirmə ....................................................................82
Üçüncü dindirmə .................................................................92
Baba bəy Qəbulzadə kimdir? ..............................................98
4
Üçüncü dindirmənin sonu .................................................107
Akt .....................................................................................110
Ş
ahid axtarışında ...............................................................112
Məhəmmədiyyə Əfəndiyevin ifadəsi ................................113
Qərəzli say Rolnikov .......................................................115
“Həkim Qədimov həmişə Baba Qəbulovla gəzirdi” .........117
Ə
bdülmabud Əfəndiyevin ifadəsi .....................................120
Deyilənə sözardı ................................................................123
Ə
.Əfəndiyevin ifadəsinin ardı ...........................................130
Ə
liəşrəf Kərimovun ifadəsi ...............................................133
Ə
liabbas Qədimovun izahatı .............................................137
“Yeni şərait yarandığına görə...” .......................................147
7-8-9 avqust dindirməsi ....................................................149
Şə
mkir və Şəki üsyanları haqqında bir neçə söz ...............158
7-8-9 avqust dindirməsinin ardı .......................................169
Sonuncu dindirmə (10 avqust 1937) .................................179
Hökm .................................................................................193
Son söz ..............................................................................195
Qaynaqlar ..........................................................................197
Adlar göstəricisi ................................................................199
Dostları ilə paylaş: |