25
siyaya siyasi rəng verərək onları təşkilat mənsubları kimi
tanıdır. Ən pisi də odur ki, Xüsusi Şöbə rəisinin rəisləri bu
yalanlara çox həvəslə inanır və həmin “təşkilatın üzvlə-
ri”ni böyük şövqlə güllələməyə məhkum edirdilər. Belə
kiçik həcmli bir hesabatlar az sonra neçə-neçə ailənin
başçısız qalmasıyla nəticələnirdi.
Maraqlı burasıdır ki, həmin sənəddə adı keçən “antan-
taçılar”dan yalnız ikisi (Əliabbas Qədimov və Zahid İbra-
himxəlil oğlu) mart ayında artıq “müsavatçı” kimi tutulub
və onlara beş nəfər “müsavatçı” da qoşublar.
Beləliklə, 1921-in martında “ÇK” artıq “antantaçılar”ı
deyil, “Müsavat Partiyasının gizli təşkilatının” aşağıdakı
“üzv”lərini tutaraq onlara 2687 saylı (indiki PR-128 saylı)
ortaq cinayət işi açdı:
1) Hüseynbəyov Qasım (36 yaş),
2) Əminov Nurməhəmməd (29 yaş),
3) Qazızadə Kərim (19 yaş),
4) Qədimov Əliabbas (34 yaş),
5) Əfəndiyev Həmid (32 yaş),
6) Zahid İbrahimxəlil oğlu (30 yaş),
7) İmanzadə Mürsəl (35 yaş).
Bu şəxslərin həbsini FK Müsavat Partiyasına mənsub-
luqla pərdələməyə çalışsa da bu qərar əslində Ə.Qədimo-
vun Şəki Rayon Fəhlə, Kəndli və Əsgər Deputatları
Sovetlinə deputat, daha sonra Şəki qəza sovetləri qurulta-
yına nümayəndə seçilməsiylə, yerdə qalanların da
Şəkidəki seçkilərdə fəallıq göstərmələriylə bağlıydı. Axı
növbəti seçki Şəki İcraiyyə Komitəsinin tərkibini müəy-
26
yənləşdirməliydi və hakimiyyət orqanları Əliabbas Qədi-
mov kimi sərbəst, müstəqil düşüncəli bir şəxsin İcraiyyə
Komitəsinə üzv seçilməsinə əsla yol vermək istəmirdilər.
Onun deputatlar arasında nüfuz və hörmətinin olması
İcraiyyə Komitəsinin tərkibinə seçilməsinin qarşısını qa-
nuni yolla almağı mümkünsüz edirdi. Elə bu səbəbdən də
Fövqəladə Komissiya onu saxta ittihamla həbs edib seçki
prosesindən uzaqlaşdırmaq qərarına gəldi. Qanun-
suzluqla üzləşən başqa narazılar da onunla birgə tutul-
dular.
Şəki Şəhər Siyasi Bürosunun rəisi Rüstəmov Azərbay-
can Fövqəladə Komissiyasının sədri Mircəfər Bağırov’a dal-
badal gizli raportlar göndərərək bu adamların qatı müsa-
vatçı olduqlarını, kommunist partiyasını xalqın gözündən
salmaq istədiklərini, Şəkidə camaatı bir-birinə qatdıq-
larını... ən tünd boyalarla bildirirdi.
BƏS ƏSLİNDƏ NƏ BAŞ VERMİŞDİ?
Həbsin gerçək səbəbini gün kimi aydınlaşdıran sənəd-
lə tanış olaq. Bu, “yeddilər”dən birincisi Qasım Hüseyn-
bəyov
’un istintaqa verdiyi ifadədir. O, 7 may 1921-də
müstəntiqə bildirib ki, 29 aprel 1921-də Şəkidə Şəhər
Sovetinə seçkilər keçirildi. Hərbi klubda təşkil olunan
iclasa Cəlil Zeynalov sədrlik edirdi. Əliabbas Qədimovun
namizədliyi irəli sürüldükdə iclasda iştirak edən Rəsul
Teymur oğlu
onun əleyhinə çıxış edərək bu sözləri söylədi:
“Bu keçmiş müsavatçı Müsavat hökuməti dövründə bizi
27
məscidə toplayaraq dedi ki, gəlin Zəngəzurda ermənilərlə
döyüşən hökumətimizə kömək edək”.
Atalar deyib ki, hər pis şeydə bir yaxşı şey var. Diqqət
yetirək – 1921-də əslində düşmənçiliklə, ifşa məqsədiylə
irəli atılmış bu fikir bu gün Əliabbas Qədimovu gözü-
müzdə ucaldır, onu ittiham edənlərin nə qədər mə-
nəviyyatsız olduğunu göstərir. Vətənpərvərliyi, xalqse-
vərliyi nəinki qəbahət, hətta cinayət sayan, torpaqlarını
yağıdan təmizləməyə çalışan soydaşını Mixaylovların,
Slavitskilərin güllələriylə susdurmağa çalışan belə insan-
cığazlara nə ad vermək olar?!
Bolşevizmin ən iyrənc əməllərindən biri də xalqından,
vətənindən və hətta milliyyətindən imtina etməyə hazır
olan, bax, belə manqurtlar zümrəsi yetişdirməsiydi. O
zaman qədim Azərbaycan torpağı Zəngəzurda xalqımıza
qarşı erməni daşnaklarının törətdiyi etnik terror nəticə-
sində 7.729 soydaşımız qətlə yetirilmiş, 50.000 soydaşı-
mızsa yurd-yuvasından didərgin düşmüşdü. Azərbay-
canın ilk milli dövləti Zəngəzurda erməni təcavüzünün
qarşısını almaq üçün gərgin mübarizə aparırdı. Öz
yurddaşlarını hakimiyyətin bu siyasətini dəstəkləməyə
çağıran Əliabbas həkimi həmin manqurtlar “cinayətkar”
adlandırırdılar. Xalqı, vətəni sevmək nə vaxtdan cinayət
sayılıb?!
Qasım Hüseynbəyov verdiyi ifadəni davam etdirir:
“Milisioner Yusif, Qədimovun əleyhinə çıxaraq “keçmiş
müsavatçı bizə lazım deyil” deyə öz etirazını bildirdi, ancaq əks
fikirdə olanlar daha çox idi. Onlardan biri də Ə.Qədimovla
28
birgə həbs edilən
Mürsəl İmanzadə idi. O dedi ki, Əliabbas
Qədimov çox yaxşı insandır, mənim bir xəstəm var idi, gəlib
onu müalicə etdi. İclasın sədri “bu, fakt deyil” desə də Ə.Qədi-
movun adını Şəhər Sovetinə namizəd olaraq səsverməyə çıxardı.
Əliabbas həkim 20 və ya 21 səslə Şəki Şəhər Sovetinin
üzvü seçildi.
Bir gün sonra deputatlar Şəki qəza sovetləri qurultayına
nümayəndələr və Şəki Rayon Sovetinin İcraiyyə Komitəsinə
üzvlər seçmək üçün yenidən bir araya gəldilər. Ə.Qədimov
iclasın sədri seçildi. Qurultay nümayəndələrinin seçkisi
başlandı. Bu zaman üçlüyün (troykanın) nümayəndəsi
Əzim-
zadə iclas iştirakçılarına üz tutaraq ucadan dedi: “Yaxşı
adamları seçin,
pisləri seçsəniz BIZIM TOPLARIMIZ sizin
Şəkiyə doğru tuşlanacaqdır”.
Əsgər və İsabala adlı şəxslər də “bizə Abbas lazım deyil”
deyə çığırdılar”
.
AYDINLATMA. Burada adı çəkilən Əzimzadə kim
olsa yaxşıdır?! Xalq rəssamı Əzim Əzimzadə! O, hələ
Bakı Soveti dönəmindən Rusiya hakimiyyəti, daha
düzgünü, Bakı Sovetinin Daxili İşlər Komissarlığı ilə
çiddi əməkdaşlıqdaydı. Komissar Alyoşa Caparidze
onu şəxsən özü “sovet hakimiyyətini yerində təşkil
etmək, Salyan şəhərində və ətrafında həyatın düzgün
axınını bərpa etmək üçün” komissar təyin etmiş, 15
may 1918-ci ildə ona öz imzasıyla 3 saylı mandat
vermişdi
7
. Təbii ki, Azərbaycan Cümhuriyyəti illərin-
də o, milli hakimiyyətimizə qarşı oldu və Azərbay-
canda sovet hakimiyyəti yenidən qurulan kimi
7
Həmin mandatın bir surəti şəxsi arxivimizdədir.
Dostları ilə paylaş: |