AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASINDA STANDART BANK HESAB
NÖMRƏSİNİN (IBAN) İSTİFADƏSİ QAYDALARI
Bakı - 2010
“Dövlət qeydiyyatına alınmışdır”
Azərbaycan Respublikasının
Ədliyyə Nazirliyi
Qeydiyyat №_____
“___”___________2010-cu il
Nazir müavini
__________Toğrul Musayev
“Təsdiq edilmişdir”
Azərbaycan Respublikası
Mərkəzi Bankının İdarə Heyəti
Protokol № _____
“___”___________2010-cu il
Sədr
________Elman Rüstəmov
1.
Ümumi müddəalar
1.1.
Bu Qaydalar “Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı haqqında”,
“Banklar haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanunlarına, Azərbaycan
Respublikasının Mülki Məcəlləsinə, Azərbaycan Respublikasının digər
normativ-hüquqi aktlarına uyğun olaraq hazırlanmışdır və Azərbaycan
Respublikasının ərazisində standart bank hesab nömrəsinin (IBAN) tətbiqi
və istifadəsi qaydalarını müəyyən edir.
1.2.
IBAN maliyyə institutları (bank və poçt-maliyə xidmətlərinin həyata
keçirilməsi üçün lisenziyaya malik olan hüquqi şəxslər və Maliyyə
Nazirliyinin Dövlət Xəzinədarlıq Agentliyi) tərəfindən banklararası
hesablaşmalarda iştirak edən hesablara tətbiq edilir.
2.
Anlayışlar
2.1.
Bu Qaydalarda istifadə olunan anlayışlar aşağıdakı mənaları daşıyır:
2.1.1.
IBAN - Bankçılıq Standartları üzrə Avropa Komitəsi (ECBS) və
Standartlaşdırma üzrə Beynəlxalq Təşkilat (ISO) tərəfindən müəyyən
edilmiş ISO 13616 beynəlxalq standartına uyğun olaraq yaradılan bank
hesab nömrəsidir.
2.1.2.
“SWIFT BIC”-i (bundan sonra - BIC) – maliyyə institutlarına Ümumdünya
Banklararası Maliyyə Telekommunikasiya Cəmiyyəti ( SWIFT) tərəfindən
verilmiş identifikasiya nömrəsidir.
3.
IBAN-ın strukturu
3.1.
IBAN-ın strukturu 28 simvoldan ibarət olmaqla aşağıdakı quruluşa (Əlavə
1) malikdir:
3.1.1.
ilk dəyişməyən 2 simvol – “Ölkələrin və onların qurumlarının adlarının
təsviri üçün Kodlar” beynəlxalq standartına (ISO 3166) uyğun olaraq,
“AZ” Azərbaycan Respublikasının ölkə kodudur;
3.1.2.
növbəti 2 simvol – nəzarət rəqəmləridir;
3.1.3.
növbəti 4 simvol – “Bank İdentifikasiya Kodları” beynəlxalq standartına
(ISO 9362) uyğun olaraq, bankın BIC -inin ilk 4 simvoludur;
3.1.4.
növbəti 20 simvol – müştəri hesab nömrəsidir.
3.2.
Müştəri hesab nömrəsi üçün standart format mövcud deyildir. Müştəri hesab
nömrəsində bankların seçimindən asılı olaraq filial kodu, balans hesabı,
valyuta kodu, subhesab və müştəri kodu göstərilə bilər. Simvolların sayı 20-
dən az olduğu halda, həmin boşluqların yerinə müştəri hesab nömrəsinin
əvvəlinə sıfırlar əlavə edilməlidir.
3.3.
Müştəri hesab nömrəsində yalnız Latın əlifbasının böyük hərflərindən (A-Z)
və rəqəmlərdən (0-9) istifadə edilməlidir.
3.4.
Elektron ödəniş sənədlərində IBAN-ın strukturunda boş sahəyə yol
verilməməlidir.
3.5.
Kağız formatda hazırlanmış ödəniş sənədlərində IBAN-ın simvolları dörd-
dörd qruplaşdırılmaqla boş sahə ilə bir-birlərindən ayrılmalıdır.
4.
IBAN-ın istifadə prinsipləri
4.1.
IBAN ölkədaxili və ölkədənkənar banklararası hesablaşmalarda iştirak edən
bütün bank hesablarına tətbiq edilməlidir.
4.2.
Maliyyə institutları hesablar üzrə çıxarışlarında IBAN-ı göstərməklə
müştərilərini bu barədə məlumatlandırmalıdırlar.
4.3.
Maliyyə institutları tərəfindən qəbul edilən ölkədaxili köçürmələr üçün
nəzərdə tutulmuş ödəniş sənədlərində ödəyicinin və yaxud vəsaiti alanın
IBAN-ı düzgün göstərilmədikdə sənəd icraya qəbul edilməməlidir.
4.4.
Maliyyə institutları tərəfindən qəbul edilən ölkədənkənar köçürmələr üçün
nəzərdə tutulmuş ödəniş sənədlərində ödəyicinin IBAN-ı düzgün
göstərilmədikdə sənəd icraya qəbul edilməməli, vəsaiti alanın IBAN-ı isə
sənəddə göstərildiyi halda müvafiq qaydada yoxlanılmalıdır.
5.
IBAN-ın nəzarət rəqəmlərinin hesablanması və yoxlanılması proseduru
5.1.
IBAN-ın nəzarət rəqəmlərinin hesablanması və düzgün olmasının
yoxlanılması “İnformasiya texnologiyası – Təhlükəsizlik texniki üsulları –
Nəzarət xarakterli sistemlər” beynəlxalq standartına (ISO 7064) uyğun
olaraq , MOD 97-10 metodu ilə həyata keçirilir. (Əlavə 2 və Əlavə 3).
6.
Keçid və yekun müddəalar
6.1.
01.09.2011-01.09.2012-ci il tarixlərində maliyyə institutları tərəfindən
IBAN və köhnə bank hesab nömrələrini özündə əks etdirən ödəniş sənədləri
icraya qəbul edilir.
6.2.
01.09.2012-ci il tarixindən etibarən banklararası hesablaşmalarda iştirak
edən bütün ödəniş sənədlərində yalnız IBAN göstərilməlidir.
“Azərbaycan Respublikasında
standart bank hesab nömrəsinin
(IBAN) istifadəsi Qaydaları” na
Əlavə № 1
Azərbaycan respublikasında IBAN-ın strukturu
AZ NR BANK HHHHHHHHHHHHHHHHHHHH
20
simvol-
müştəri hesab
nömrəsidir. Müştəri hesab
nömrəsinin simvollarının sayı
20-dən az olarsa, onun
əvvəlinə sıfırlar əlavə edilir.
4 simvol- maliyyə
institutunun BIC-inin ilk 4
simvoludur.
2 simvol- nəzarət
rəqəmləridir.
2 simvol- Azərbaycan
Respublikasının ölkə kodudur
(“AZ”).
“Azərbaycan Respublikasında
standart bank hesab nömrəsinin
(IBAN) istifadəsi Qaydaları” na
Əlavə № 2
IBAN-ın nəzarət rəqəmlərinin hesablanması
İlkin Addım:
ISO 7064 beynəlxalq standartına uyğun olaraq, MOD 97-10 metodu ilə IBAN-
ın nəzarət rəqəmlərinin hesablanması üçün Azərbaycan Respublikasının ölkə
kodundan (“AZ”), iki sıfırdan (“00”), Maliyyə qurumunun BIC-inin ilk 4
simvolundan və 20 simvolluq müştəri hesabından ibarət olan ilkin simvollar
ardıcıllığı düzəldilir.
Misal: AZ00 NABZ 0000 0000 1370 1000 1944
Addım 1
IBAN-ın ölkə kodu və iki sıfırdan ibarət olan ilk 4 simvolu onun sağ tərəfinə
köçürülür.
NABZ 0000 0000 1370 1000 1944 AZ00
Addım 2
ISO 13616 standartına uyğun olaraq, “Uyğunluq cədvəli”nə əsasən IBAN-ın
strukturunda istifadə edilən hərflər rəqəmlərlə əvəz olunur.
2310113500000000137010001944103500
Addım 3
ISO 7064 beynəlxalq standartına uyğun olaraq, MOD 97-10 metodundan
istifadə edilməklə Addım 2-də alınmış son nəticə 97-yə bölünür və alınan qalıq
98-dən çıxılır. Əgər nəticə birrəqəmli olarsa, rəqəmin əvvəlinə sıfır əlavə edilir.
Götürülmüş AZ00 NABZ 0000 0000 1370 1000 1944 misalı üçün nəticə, yəni
nəzarət rəqəmləri 21-ə bərabər olur və IBAN aşağıdakı kimi qəbul edilir:
AZ21 NABZ 0000 0000 1370 1000 1944
Uyğunluq Cədvəli.
A = 10
G = 16
M = 22
S = 28
Y = 34
B = 11
H = 17
N = 23
T = 29
Z = 35
C = 12
I = 18
O = 24
U = 30
D = 13
J = 19
P = 25
V = 31
E = 14
K = 20
Q = 26
W = 32
F = 15
L = 21
R = 27
X = 33
“Azərbaycan Respublikasında
standart bank hesab nömrəsinin
(IBAN) istifadəsi Qaydaları” na
Əlavə № 3
IBAN-ın nəzarət rəqəmlərinin yoxlanılması
İlkin Addım:
IBAN-ın nəzarət rəqəmlərinin ISO 7064 beynəlxalq standartına uyğun olaraq,
MOD 97-10 metodu ilə yoxlanılması üçün hazırlıq mərhələsi kimi IBAN-ın
strukturunda olan boş sahələr silinir, ilkin olaraq onun “AZ” simvolları ilə
başlaması və uzunluğunun 28-ə bərabər olması yoxlanılır.
Misal: AZ21 NABZ 0000 0000 1370 1000 1944 IBAN-ı
AZ21NABZ00000000137010001944 formatına çevrilir.
Addım 1
IBAN-ın ilk 4 simvolu (ölkə kodu və nəzarət rəqəmləri) onun sağ tərəfinə
köçürülür.
Nəticə: NABZ00000000137010001944AZ21
Addım 2
IBAN-ın strukturunda olan hərflər Əlavə 2-də olan “Uyğunluq cədvəli”nə
əsasən rəqəmlərlə əvəz olunur.
Nəticə: 2310113500000000137010001944103521
Addım 3
Addım 2-nin nəticəsində alınan ədədin 97-ə bölünməsi (MOD 97-10 metodu)
nəticəsində alınan qalıq 1-ə bərabər olmalıdır. Əks halda nəzarət rəqəmləri düzgün
deyildir.
Dostları ilə paylaş: |