Microsoft Word ico int Clin Azer doc
Konservativ müalicə alan xəstələrin maarifləndirilməsi
Yüklə 376,53 Kb. Pdf görüntüsü
|
Konservativ müalicə alan xəstələrin maarifləndirilməsi Diaqnozu, xəstəliyin ağırlığını, proqnozunu, həmçinin müalicə planını və müalicənin ömür boyu davam edəcəyini xəstələrlə müzakirə etməli. (A:III) Ümumi absorbsiyanın qarşısını almaq məqsədi ilə damcıların istıfadəsindən sonra gözün yumulmasının və nazolakrımal okkluziyanın vacibliyi barədə xəstələri məlumatlandırmalı. (B:II) Antiqlaukomatoz damcılardan istifadə edən xəstələri fiziki və emosional dəyişikliklər baş verdikdə bu barədə oftalmoloqlarına xəbər vermələrinin vacibliyi haqda məlumatlandırmalı (A:III) Xəstələr xəstəlik prossesi, müayinələrin məqsədi, xəstəliyin vəziyyəti, və alternativ müdaxilələrin faydası və riski barədə məlumatlandırmalı (A:III)
( Sonrakı müayinələr) (Qiymətləndirmə: A: Xüsusi ilə vacib, B: Vacib, C: Münasibdir, ancaq vacib deyil. Dəlilin qüvvəsi: I: Güclü, II: Zəruridir I olmadıqda, III: I və II olmadıqda mütəxəssis rəyi ilə razılaşma )
İnterval okulyar anamnez (A:III) İnterval ümumi anamnez (B:III) Göz damcılarının əlavə təsirləri (A:III) Dərmanlardan sonra GDT-nin azalmasının tezliyi və vaxtı, həmçinin göz damcılarının istifadəsi barədə məlumat (B:III)
Görmə itiliyi (A:III) Yarıqlı lampa ilə biomikroskopiya (A:III) Görmə sinirinin və görmə sahəsinin müayinəsi (A:III) Buynuz qişanın qalınlığını dəyişə biləcək hər bir hadisədən sonra paximetriyanı təkrarlamalı (A:II)
Xəstənin hər müraciətində GDT yoxlamalı və onun hədəf GDT-yə yaxınlığını təyin etməli (A:III) Hər bir müayinədə istifadə olunan dərmanların dozasının və istifadə tezliyinin qeydiyyatı aparılmalı, həmçinin xəstələrin müalicə rejiminə riayət etmələrini və alternativ müalicə üsullarına və ya diaqnostik prosedurlara münasibətlərinı müzakirə etməli (A:III) Ön kamera bucağının qapanmasına şübhə olduqda, ön kameranın daralması və ya ön kamera bucağının anormallığı, həmçinin GDT-nin naməlum səbəbli dəyişiklikləri zamanı qonioskopiya həyata keçirilməli. (A:III) Qonioskopiya mütəmadi həyata keçirilməlidir ( 1- 5 il) (A:III)
Ə gər hədəf GDT əldə olunmayıbsa, xəstə üçün potensial riski və faydanı nəzərə almaqla ə lavə və ya alternativ müalicə rejimini nəzərdən keçirməli. (A:III) Ə gər istifadə olunan dərman preparatı GDT-ni aşağı salmırsa, effektiv nəticə əldə edilənə qədər alternativ preparat seçməli. (A:III) Ə
gər GSM və ya görmə sahəsindəki dəyişikliklər proqressivləşərsə, hədəf təzyiqi nizama salmalı. (A:III) Tövsiyyə olunan hər bir mərhələdə müşahidənin təkrarlanmasının təyininə yardım edən faktorlara - zədələnmənin ağırlıq dərəcəsi, xəstəliyin mərhələsi, proqressivləşmənin sürəti, hədəf təzyiqdən artıq olan GDT, həmçinin görmə sinirini zədələyən digər risk faktorlarının miqdarı və əhəmiyyəti daxildir. (A:III) Dərman vasitələrinin istifadəsinin dayandırılması və ya yenilərinin istifadəsi növbəti müayinələr zamanı əldə olunan nəticələrə əsaslanmalıdır. (A:III)
Hədəf GDT ə ldə olunub Zədələnmə- lərin proqressiv- ləşməsi Nəzarətlə- rin müddəti (aylar) Müşahidə intervalı GSM-nin müayinə- si Görmə sahəsinin qiymətləndiril- məsi Hə
Yox ≤ 6
6 ay müddətində 3-12 ay 3-12 ay
Hə Yox
6 və çox 12 ay
müddətində 3-12 ay
3-12 ay Hə
Hə Müvafiq
deyil 4 ay
müddətində 1-12 ay
12 ay Yox
Yox və ya
Hə Müvafiq
deyil 4 ay
müddətində 1-12 ay
12 ay GDT- Göz daxili təzyiq; GSM-Görmə siniri məməciyi. Konservativ müalicədə olan xəstələrin maarifləndirilməsi
Antiqlaukomatoz damcılardan istifadə edən xəstələri fiziki və emosional dəyişikliklər baş verdikdə bu barədə oftalmoloqlarına xəbər vermələrinin vacibliyi haqda məlumatlandırmalı (A:III) Nəzərə çarpacaq görmə qüsuru olan və ya kor xəstələri görmənin reabilitasiyasına göndərməli və əlillik müavinətinin alınması təmin etməli. (A:III)
Birincili açıq bucaqlı qlaukomaya şübhə (İlkin və sonrakı müayinələr)
Okulyar anamnez (A:III) Ümumi anamnez (A:III) Ailə anamnezi (A:III) Münasib qeydlərin nəzərdən keçirilməsi (A:III) Gündəlik fəaliyyət və vərdişlərin görmə funksiyasının zədələnməsinə təsirinin qiymətləndirilməsi (A:III)
Bəbəklər (B:II) Ön seqmentin yarıqlı lampa ilə biomikroskopiyası (A:III) GDT-nin ölçülməsi (A:III) Buynuz qişanın mərkəzi hissəsinin qalınlığı (A:II) Qonioskopiya (A:III) Böyüdülmüş stereoskopik müayinənin köməyi ilə görmə siniri məməciyini və tor qişanın sinir lifləri qatını qiymətləndirməli (A:III) Görmə siniri məməciyinin morfologiyasının rəngli stereofotoqrafik və ya komputer-əsaslı təsvir analizinin köməyi ilə sənədləşdirilməsi daha məqsədəuyğundur(A:II) Göz dibinin müayinəsi ( mümkün olarsa gen bəbəkdə) (A:III) Görmə sahəsinin müayinəsinin statik avtomatik perimetriya ilə həyata keçirilməsi daha məqsədəuyğundur (A:III)
səviyyəsini əldə etməli (A:I) Arzu olunan terapevtik nəticəni əldə etmək üçün maksimal effektiv və qəbul edilə bilən müalicə rejimini seçməli (A:III)
İnterval ümumi anamnez və sistem preparatların qəbulunda həyata keçirilən hər hansı dəyişikliklər (B:III) Müalicə alan xəstələrdə göz damcılarının əlavə effektləri (A:III) Ə vvəllər müalicə olunan xəstələrin sonuncu antiqlaukomatoz dərman vasitələrinin istifadə tezliyi və vaxtı, həmçinin istifadə qaydası (B:III)
Görmə itiliyi (A:III) Yarıqlı lampa biomikroskopiyası (A:III) GDT və onun günün hansı vaxtı ölçülməsi (A:III) Ön kamera bucağının qapanmasına şübhə olduqda, ön kameranın daralması və ya GDT- nin naməlum səbəbli dəyişiklikləri zamanı qonioskopiya həyata keçirməli (A:III)
Xəstələrlə risk faktorları və onların ağırlığı, proqnozu, idarə olunma planı, həmçinin müalicənin mümkünlüyü və uzunmüddətli olacağı barədə müzakirə etməli (A:III) Xəstələri xəstəlik prossesi, müayinələrin məqsədi, xəstəliyin vəziyyəti, həmçinin alternativ müdaxilələrin fayda və riski barədə məlumatlandırmalı (A:III) Ümumi absorbsiyanın qarşısını almaq məqsədi ilə damcıların istıfadəsindən sonra gözün yumulmasının və nazolakrımal okkluziyanın vacibliyi barədə xəstələri məlumatlandırmalı (B:II) Antiqlaukomatoz damcılardan istifadə edən xəstələri fiziki və emosional dəyişikliklər baş verdikdə bu barədə oftalmoloqlarına xəbər vermələrinin vacibliyi haqda məlumatlandırmalı (A:III)
(Qiymətləndirmə: A: Xüsusi ilə vacib, B: Vacib, C: Münasibdir, ancaq vacib deyil. Dəlilin qüvvəsi: I: Güclü, II: Zəruridir I olmadıqda, III: I və II olmadıqda mütəxəssis rəyi ilə razılaşma )
Ümumi anamnez (damcı şəkilli və ya sistem preparatların istifadəsi) (A:III) Okulyar anamnez ( mütəmadi baş verən qapalı bucaqlı qlaukoma tutmalarının simptomlarının ehtimal edilməsi) (A:III) Kəskin qapalı bucaqlı qlaukoma tutmalarının ailə anamnezi (B:II) Obyektiv müayinə Görmə itiliyi (A:III) Refraksiya (A:III) Bəbəklər (A:III) Yarıqlı lampa biomikroskopiyası (A:III) o Ön kameradakı iltihaba əsasən tez –tez baş verən qlaukoma tutmalarının ehtimal edilməsi o Buynuz qişanın ödemı o Ön kameranın mərkəzi və periferik nahiyyələrdə dərinliyi o Qüzehli qişanın sektoral tipli atrofiyası, arxa sinexiyalar və ya orta ölçüdə genəlmiş bəbək o Əvvəlki qapalı bucaqlı qlaukoma tutmalarının əlamətləri GDT-nin ölçülməsi (A:III) Hər iki gözün qonioskopiyası (A:III) Birbaşa oftalmoskopiya və ya biomikroskopiya vasitəsi ilə göz dibinin və GSM-nin müayinəsi (A:III)
İkincili formaları istisna etməklə birincili qapalı bucaqlı qlaukomanın diaqnozunu tərtib etməli (A:III)
Kəskin birincili qapalı bucaqlı qlaukoması olan xəstələri lazer və ya insizion iridotomiya ilə müalicə etməli. Əgər lazer iridotomiyanın həyata keçirilməsində çətinliklər varsa, o zaman insizion iridotomiya tətbiq etməli. (A:III) Kəskin qapalı bucaqlı qlaukoma tutmalarında ilk olaraq GDT-nin aşağı salınması, ağrının azaldılması və gələcək iridotomiya üçün buynuz qişa ödeminin aradan qaldırılması məqsədi ilə konservativ müalicə təyin etməli. (A:III) Ə gər digər gözdə anatomik olaraq kamera bucağı dar olarsa, profilaktik iridotomiya həyata keçirməli (A:II) Hər iki gözdə insizion iridotomiya tələb olunan hallarda ikitərəfli ağırlaşmaların qarşısını almaq üçün əməliyyatı bir neçə gün fasilə ilə əvvəl bir, sonra isə digər gözdə həyata keçirməli. (A:III)
Ə
min olun ki, xəstələr əməliyyatdan sonrakı lazımı qulluqla təmin olunublar. (A:III) Ə məliyyatdan əvvəlki və sonrakı plana daxildir: o Razılıq barədə məlumat (A:III) o Cərrah tərəfindən ən azı bir əməliyyat önü müayinə (A:III) o Lazer əməliyyatından sonrakı 30-120 dəqiqə müddətində ən azı bir dəfə olmaqla GDT- ni yoxlamalı (A:II) o Əks göstərişləri nəzərə almaqla əməliyyatdan sonrakı dövrdə iltihab əleyhinə damci şəkilli dərmanlardan istifadə etməli (A:III) Növbəti müayinələrə daxildir: o İridotomiyanın nəticəsinin qiymətləndirilməsi (A:III) o GDT-nin ölçülməsi (A:III) o Əgər əməliyyatdan dərhal sonra Qonioskopiya müayinəsi həyata keçirilməyibsə, onu həyata keçirməli (A:III) o Arxa sinexiyaların əmələ gəlmə riskini azaltmaq üçün bəbəyin genişləndirilməsi (A:III) o Klinik göstəriş olduqda göz dibinın müayinəsi (A:III) Ağır dərəcəli xəstəliyi olan şəxslərdə əməliyyat zamanı GDT-nin gözlənilmədən qalxmasının qarşısını almaq üçün əməliyyatdan öncə dərman vasitələrindən istifadə etməli. (A:III) Nəzərə çarpacaq görmə qüsuru olan və ya kor xəstələri görmənin reabilitasiyasına göndərməli və əlillik müavinətinin alınması təmin etməli. (A:III) İridotomiyadan sonra xəstələrin müayinə və müşahidəsi İridotomiyadan sonra qlaukomatoz optik neyropatiyası olan xəstələri birincili açıq bucaqlı qlaukomada olduğu kimi müşahidə etməli (A:III) Digər xəstələri birincili açıq bucaqlı qlaukomaya şübhə olduğu hallarda həyata keçirilən müayinəyə uyğun yoxlamalı. (A:III)
məlumatlandırmalı, həmçinin bu simptomlar baş verdiyi halda təcili həkimi xəbərdar etmələri barədə təlimatlandırmalı. (A:III) Xəstələri bəbəyi genəldən və qapalı bucaqlı qlaukoma tutmasına səbəb ola biləcək dərmanların qəbulunun təhlükəsi barədə xəbərdar etməli. (A:III) Traxoma
(Qiymətləndirmə: A: Xüsusi ilə vacib, B: Vacib, C: Münasibdir, ancaq vacib deyil. Dəlilin qüvvəsi: I: Güclü, II: Zəruridir I olmadıqda, III: I və II olmadıqda mütəxəssis rəyi ilə razılaşma )
Traxoma üçün endemik ərazidə yaşamaq (A:III) Qırmızı gözün müddəti (kəskin follikulyar konyunktivit digər törədicilərlə bağlı ola bilər) (C:III) Ə
vvələr buna bənzər epizodların olması (aktiv traxoma adətən təkrarlanır) (C:III) Xronik konyunktivitlərin və ya traxomanın ailə üzvləri arasında baş verməsi (B:I) İrinli ifrazat (baxmayaraq ki, aktiv traxoma adətən sub-klinik və ya asimptomatik olur) (C:III) Trixiazın müddəti (C:III) Ə vvəllər göz qapaqlarında həyata keçirilmiş cərrahi əməliyyatların anamnezi (C:III) Obyektiv müayinə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) traxomanın ağırlıq dərəcəsini təyin etmək üçün tərtib etdiyi şkaladan istifadə etməklə xəstələri 2,5 dəfə böyütmə qabiliyyəti olan lupa və kifayət qədər işıq ( gün və ya elektrik lampasının işığı ) və ya biomikroskopla müayinə etməli. (A:III) Trixiaz və ya buynuz qişanın bulanıqlığına fikir verməli. Üst göz qapağını çevirərək palpebral konyunktivanı tarsal hissədəki follikulları qeyd etməli ( tarzusun mərkəzində olan ölçüsü 0,5 mm-dən artıq 5 follikul ÜST-nın TF dərəcəsinə uyğundur). Güclü iltihab nəticəsində aşağı qatlarda olan konyunktival damarlar və asanlıqla görünə bilən çapıqların müayinəsi çətinləşir.
Xlamidiyanın DNT-nin təyini üçün polimeraz zəncirvari reaksiya- identifikasiyanın qızıl standartıdır(B:I) Birbaşa xlamidia immunoflüoressens test +/- konyunktival epitel hüceyrələrin xlamidiya kulturası (C:II) Xlamidiya kulturası (əldə olunması çətindir) (C:II) Koyunktival qaşıntının Gimza üsulu ilə boyanması tətbiq edilir: o Epitelial hüceyrələrin bazofil intrasitoplazmatik əlavələrinin və (C:III) o Polimorfnuklear leykositlərin təyinində (C:III)
aradan qaldırılması əməliyyatı, icma miqyaslı antibiotik müalicəsi, üzün gigiyenası barədə maarifləndirmə və ətraf mühitin abadlaşdırılması )proqramını tövsiyyə edir (B:III) Cərrahi: trixiazis cərrahiyyəsi (ikiqat torzal rotasiya və ya Trabut əməliyyatı) aşağıdakılardan biri mövcud olarsa, həyata keçirilməlidir: Xəstə birbaşa önə baxan zaman bir və ya daha çox kirpiyin buynuz qişanı qıcıqlandırması (A:II) Buynuz qişanın trixiaz nəticəsində zədlənməsini sübut edən dəyişikliklərinin olması (B:II) Trixiaz nəticəsində ağır diskomfort (C:III) o
xəstənin az yaşlı olması (ümumi anesteziyaya ehtiyacı var) , səhhətdəki ümumi problemlər daxildir. (C:III) o
kimi nəzərdən keçirilməli. (B:III) İcmada olan 1-9 yaşlı uşaqların 10%-dən çoxu aktiv traxomadan əziyyət çəkərsə, icma- miqyaslı antibiotik müalicəsi tövsiyyə edilməli. Klinik aktiv vəziyyətlərin müalicəsi geniş yayılmamış hallarda tövsiyyə edilir. Ailə üzvləri infeksiyanın aktiv əlamətləri olmadıqda belə müalicə olunmalıdırlar. (B:II) ÜST tərəfindən aşağıdakı antibiotik müalicəsi tövsiyyə olunur: o Tək doza azitromisin: 16 yaşdan aşağı uşaqlarda 20 mq/kq (maksimal doza 1 gr.); böyüklərdə 1 gr-dır. (A:I) o Və yaxud hamilə qadınlarda, 6 aydan kiçik uşaqlarda, həmçinin makrolidlərə allergiyası olan şəxslərdə 6 həftə müddətində gündə 2 dəfə olmaqla 1%-li tetrasiklin göz məlhəmini hər iki gözə istifadə etməli (A:I) o Traxoma üçün endemik regionlarda laborator təsdiqlənmə olmadan belə follikulyar konyunktivitlərin müalicəsi həyata keçirilə bilər (A:I) Üzün gigiyenası: üzü təmiz su ilə yumaq üçün şərait yaratmalı. Üzün təmiz olması traxomanın olmamasına zəmanət vermir və üzün gigiyenasına riayət etdikdə belə traxomanın aktiv formalarına rast gəlmək olar. (B:II) Ə traf mühitin abadlaşdırılması: (su təminatını təkmilləşdirməli, ayaqyoluların təmizliyi və milçəklərə nəzarət). Musca sorbens cinsindən olan milçəklər traxomanın yayılmasında xüsusi rol oynayırlar. (B:II)
ÜST üç ildən bir təkrar qiymətləndirmə ilə illik icma müalicəsini tövsiyyə edir. (B:II) Unutmayin ki, infeksiyanın qarşısı alındıqdan sonra belə follikulların tam təmizlənməsi üçün aylar tələb oluna bilər və follikulların sorulması ləng gedərsə, sonuncu müalicənin müddəti nəzərə alınmaqla təkrar müalicə barədə düşünməli. (B:II) Müalicədən 1 ay sonra xəstəni müşahidə etməli və lazım olarsa, təkrar müalicə etməli Yenidən yoluxma adətən endemik zonalarda baş verdiyindən, xəstələri yoluxmanın qarşısını ala bıləcək tədbirlər bardə məlumatlandırmalı (C:III) Trixiaz cərrahiyyəsindən sonrakı 2 həftə müddətində tikişlər sökülməli və trixiazın qayıtmamasına əmin olmaq üçün ildə bir dəfə xəstələri müayinə etməli (A:III)
Müasir Oftalmologiyanın İnkişafına Yardım Birliyinin tərcümə mərkəzində tərcümə edilmişdir. www.admo.org.az info@admo.org.az Yüklə 376,53 Kb. Dostları ilə paylaş:
|