Microsoft Word ico int Clin Azer doc

Baş verə biləcək ağırlaşmaların qarşısını almaq məqsədilə hər bir angioqrafik müayinə 

keçirilən yer təcili vəziyyətlərdə tələb olunan vasitələrlə təchiz olunmalıdır. (A:III) 

 

Sonrakı müayinələr 

 

 

Görmənin zəifləməsi və metamorfopsiya daxil olmaqla, visual simptomlar (A:II) 

 

Dərman və qida qəbulunda dəyişikliklərin həyata keçirilməsi (B:III) 

 

İnterval anamnez ( B:III) 

 

İnterval sistem anamnez ( B:III) 

 

Sosial vəziyyətdə dəyişikliyin həyata keçirilməsi, xüsusilə siqaretin istifadəsini 

tərgitməli (B:II) 

 

Sonrakı fiziki müayinələr 

 

 

Görmə itiliyi (A:III) 

 

Göz dibinin stereo biomikroskopik müayinəsi (A:III) 

 

Termal lazer cərrahiyyəsi, fotodinamik terapiya (FDT) və ya İntravitreal inyeksiyaya 

məruz qalmış xəstələrə əməliyyat və əməliyyatdan sonrakı  qulluq 

  

 

Xəstələrlə mümkün risk, fayda və ağırlaşmalar barədə söhbət edərək razılıq əldə 

edilməlidir (A:III) 

 

Termal laser cərrahiyyəsi və FDT flüoressein angiografiyasından sonrakı bir həftə 

müddətində həyata keçirilməlidir (A:I) 

 

XVN-nin ilkin termal lazer cərrahiyyəsindən sonra obliterasiya olunduğunu sübut 

etmək üçün xəstə 2-4 həftəyə qədərki müddətdə müayinə olunaraq, flüoressein 

angiografiyası yerinə yetirilməlidir (A:I) 

 

Termal lazer cərrahiyyəsindən 4-6 həftə sonra  xəstəni müayinə edərək, klinik əlamətlər 

ə

sasında  flüoressein angiografiyası həyata keçirilməlidir ( A:I)  

 

Verteporfin FDT-dən sonra 2 ilə qədər ən azı 3 aydan bir flüoressein angiografiyası 

həyata keçirilməklə xəstə müayinə edilməlidir (A:I) 

 

 Intravitreal inyeksiyadan sonra xəstə 4-8 həftə sonra müayinə olunmalıdır (cədvələ 

bax) (A:III) 

 

Xəstələrin maarifləndirilməsi 

 

 

Xəstə okulyar və funksional vəziyyətinə uyğun olaraq müalicəsinin proqnozu və 

potensial əhəmiyyəti barədə məlumatlandırmalıdır (A:III) 

 

Başlanğıc YƏMD olan xəstələrdə intermedial YƏMD-ni vaxtında aşkarlamaq üçün 

mütəmadi həyata keçirilən genəldilmiş bəbəklə müayinənın əhəmiyyəti çatdırılmalıdır 

(A:III) 

 

Intermedial YƏMD olan xəstələri XVN-nin təyin olunmasının yeni metodları barədə 

məlumatlandırılmalı və onun vaxtında təyin olunmasının oftalmoloq üçün nə qədər 

vacib olması çatdırılmalıdır (A:III) 

 

Bir gözü zədələyən xəstəliklərdən əziyyət çəkən xəstələri sağlam gözun mütəmadi 

müayinəsinin vacibliyi barədə məlumatlandırmalı və sağlam gözdə yeni və ya nəzərə 

çarpacaq vizual dəyişikliklər müşahidə edildikdə dərhal həkimə müraciət etməsinin 

vacibliyi çatdırılmalıdır (A:III) 

---

 

Müalicəsinə göstəriş olan və XVN-dən əziyyət çəkən xəstələrə aşağıdakılar məsləhət 

görülməlidir: (A:III) 

Müalicə ağır dərəcəli görmənın itirilməsini azaldacaq, ancaq onun qarşısını ala 

bılməyəcək; skotomanın mərkəzi görmənin funksiyasına nə dərəcədə təsir etdiyini 

xəstəyə izah edərək, termal lazer cərrahiyyəsinin daimi skotoma yaratması barədə 

xəstəni məlumatlandırmalı; 

Vertoporfin FDT və pegatianib xloridlə müalicə orta ağır, həmçinin ağır dərəcəli 

görmənın itirilməsinin qarşısını alacaq, ancaq əksər xəstələr 2 ildən artıqdır ki, 

görmələrini itiriblər və görmənin belə halda bərpa olunması nadir hallarda təsadüf 

olunur; termal lazer cərrahiyyəsindən sonra davamlı,və ya qayıdan XNV-nin yüksək 

riski mövcuddur və bu risk birinci il daha yüksəkdir; mütəmadi həyata keçirilən 

flüoressein angioqrafiyası belə xəstələrin müşahidəsi üçün çox vacibdir; 

 

Görmə qabiliyyəti zəif olan şəxslər tibbi reabilitasiyaya və əlillik müavinəti almağa 

göndərilməlidir (A:III) 

 

Yaşla Əlaqədar Makulyar Degenerasiya (YƏMD) 

(Müalicəyə dair tövsiyyələr) 

 

(Qiymətləndirmə: A: Xüsusi ilə vacib, B: Vacib, C: Münasibdir, ancaq vacib deyil. 

Dəlilin qüvvəsi:

 I: Güclü, II: Zəruridir I olmadıqda, III: I və II olmadıqda mütəxəssis rəyi ilə 

razılaşma ) 

 

 

Tövsiyyə olunan müalicə 

Müalicə üçün uyğun 

diaqnoz 

Növbəti tövsiyyələr 

Heç bir tibbi və ya cərrahi 

müalicə olmadan müşahidə 

(A:I) 

YƏMD klinik əlamətləri 

yoxdur 

(YƏGXTN kateqoriyası 1) 

 

Başlanğıc YƏMD (YƏGXT 

kateqoriyası 2) 

 

İnkişaf etmiş YƏMD 

ikitərəfli subfoveal coğrafi 

atrofiya və diskşəkilli 

çapıqlaşma 

Üstünlük verilən Praktik 

Nümunələrdəki- tövsiyyələrə 

uyğun Yaşlı şəxslərin 

gözlərinin müayinəsi(A:III) 

 

6-24 ay müddətində təkrar 

müayinə, və ya XVN ehtimalı 

olduqda təcili müayinə (A:III) 

 

Simptomlar müşahidə 

olunmayınca göz dibinin 

fotografik və ya angiografik 

müayinəsinə eytiyac 

yoxdur(A:I) 

YƏGXT-nin tövsiyyələrinə 

ə

sasən antioksidant vitamin 

və minerallarla təminat (A:I) 

İntermedial YƏMD 

(YƏGXTN kateqoriya 3) 

İfrat inkişaf etmiş YƏMD bir 

gözdə (YƏGXTN kateqoriya 

4) 

Yaxından görmənin 

monookulyar monitorinqi 

(oxuma/Amsler qəfəsi) (A:III) 

 

6-24 ay müddətində təkrar 

müayinə, və ya XVN ehtimalı 

olduqda təcili müayinə (A:III) 

 

---