Microsoft Word Idare?tm? n?z?riyy?s Cavabi doc
Yüklə 421,27 Kb. Pdf görüntüsü
|
müəyyən qrupunun münasibətinin öyrənilməsində, dövlət siyasətinin sosial səmərəliliyinin aşkara çıxarılmasında mühüm rol oynayır. Dövlət idarəçilik nəzəriyyəsi makrosəviyyəli siyasi elmdir.Bu metodların tədbiqi dövlət idarəçiliyi sahəsində elmi təhlili makrosəviyyədən mikrosəviyyəyə endirməyə, dövlət idarəçiliyi sferasında ayrı-ayrı fərdləri, onların davranış və fəaliyyət istiqamətlərini öyrənməyə imkan verir.Bu metodların köməyi ilə dövlətin tarixi tipləri, dövlət rejimlərinin təsnifatı və s. aparılır. Dövlət idarəçiliyində ictiami elmlər üçün spesifik olan metodların tətbiqi onların dövlət idarəçiliyinə aid olan xüsusiyyətlərinin aşkara çıxarılması və istifadə olunmasını tələb edir.Məsələn, müqayisə metodunun tətbiqi zamanı müqayisə olunan hadisələrin kəmiyyət təhlili ilə yanaşı keyfiyyət tərəflərinin keyfiyyət fərqlərinin də nəzərə alınması vacibdir.Şübhəsiz ki, idarəetmədə burda göstərmədiyimiz digər metodlardan da istifadə olunur.Lakin bunların heç biri ayrılıqda idarəetmənin müvəffəqiyyətlə həyata keçirilməsi üçün kifayət etmir.Bu metodların hamısından kompleks halda qarşılıqlı əlaqədə istifadə olunması dövlət idarəçiliyinin müvəffəqiyyətlə həyata keçirilməsini təmin edə bilər.Eyni zamanda çoxsaylı metodların hamısı heç də eyni dərəcədə tətbiq olunmur, əslində buna ehtiyac da olmur.Beləliklə, bu metodlardan çoxu müəyyən xüsusiyyətlərlə və hər bir konkret şəraitdə məhdudiyyətlərlə tətbiq olunur.
Cavab: Ədəbiyyatlarda bizi əhatə edən dünyanın üç böyük və bir-birindən fərqlənən tərkib hissəsi
qeyd olunur:cansız təbiət,canlı təbiət,insan cəmiyyəti.Bunlar qarşılıqlı əlaqə və asılılıq şəraitində bir tam halında mövcuddur.Bunların mövcudluğu dünyanın mövcudluğudur.Bu mövcudluq üçün bunlar arasındakı qarşılıqlı əlaqə və münasibətlər tənzimlənməli,başqa sözlə,idarə olunmalıdır. Demək olar ki,hamılıqla qəbul edilmişdir ki,ümumiyyətlə idarəetmə təbiətin,cəmiyyətin,insanın müəyyən çoxsaylı elementlərinin və ya tərkib hissələrinin qarşılıqlı təsirinin (fəaliyyətinin) nizama salınmasıdır.Dünyanın yuxarıda adı çəkilən hər bir tərkib hissəsində idarəetmənin özünəməxsus xüsusiyyətləri var.
Cansız təbiətin mexaniki,istehsal-texniki proseslərin,mexanizmlərin,maşın sistemlərinin idarə olunmasını vaxtı ilə F.Engels “şeylərin idarə olunması” adlandırmışdır.Bu idarərəetmə prosesi texniki elmlər tərəfindən öyrənilir. Canlı təbiətdə gedən bioloji proseslərin idarə olunmasını təbiət elmləri öyrənirlər Cəmiyyətdə (sosial proseslərdə) idarəetm prosesi idarəetmənin ən çətin və mürəkkəb sahəsidir. Cəmiyyətdə idarəetmə müəyyən qruplarda,kollektivlərdə,siniflərdə birləşən və müxtəlif mənafeləri olan insanların fəaliyyətinə qarşılıqlı təsir göstərmək formasıdır.”Cəmiyyətin idarə olunması insanların insanlar vasitəsilə idarə olunmasıdır”(F.Engels).Cəmiyyətdə idarəetmə prosesi insan fəaliyyətinin xüsusi forması olub cəmiyyət üzvlərinin,kollektivlərin fəaliyyətinə məqsədyönlü xarakter vermək və bu fəaliyyət növlərini qarşılıqlı ə laqələndirmək zərurətindən irəli gəlir.Həm də cansız və canlı təbiətdə idarəetmə- özünütənzimləmə texnika və texnoloji,bioloji proseslər vasitəsilə həyata keçirilir və o,şeylər arasındakı münasibətlərdən tamamilə fərqlənən insanlar arasındakı münasibətləri məqsədyönlü tənzimləyir. darəetmədə əksər hallarda “insan - texnika (texnologiya) - təbiət – insan” prosesi getsə də burada idarə edən də,idarə edilən də insandır və ya insan qrupudur. darəetmə özü də insanın tələbatının ödənilməsinə yönəldilir. darəetmə nə qədər inkişaf etsə,avtomatik idarəetmə sistemləri kütləvi surətdə bütün idarəetmə sahələrində tətbiq olunsa belə,yadddan çıxarmaq olmaz ki,bu avtomatik idarəetmə sistemlərini yaradan insandır və onun əməyinin və dərketmə qabiliyyətinin məhsuludur. Cəmiyyətin idarə olunması sosial (ictimai) elmlərin predmetidir. nsanlar cəmiyyətin əsas məhsuldar qüvvəsi olmaqla təbətin və cəmiyyətin obyektiv qanunlarını dərk edirə ondan istehsal,bölgü,mübadilə və istehlak prosesinin tənzim və idarə olunmasında istifadə edirlər.Burada idarəetmə elminin obyekti sosial-
Bu növ
idarəetmə xalq
təsərrüfatının bütövlükdə idarə olunmasını,müəssisələrin,sahələrin,regionların,birliklərin,kollektivlərin və onların daxili tərkib hissələrinin idarə olunmasını əhatə edir.Beləliklə,biz idarəetmə anlayışı ilə cəmiyyətin,konkret sahə və ərazilərin,müəssisələrin,canlı və cansız təbiətin idarə
olunmasını fərqləndirməliyik. darəetmə insanların özləri tərəfindən onların yaşamaq tələbatı kimi yaranmış və mədəni cəmiyyətin bütün inkişaf mərhələlərində mövcud olmuşdur. darəetmə insanların həyat fəaliyyətini məqsədyönlü tənzimləmək,onların mənafelərini və tələbatlarını ödəmək üsul
və vasitələrinin məcmusudur. Cəmiyyətin idarə olunması məhsuldar qüvvələrin inkişafı və onun təşkili ilə sıx surətdə əlaqədardır.Məhsuldar qüvvələr inkişaf etdikcə cəmiyyətin siyasi təşkili və idarə olunmasının forma və metodları da təkmilləşir və məhsuldar qüvvələrin inkişafına uyğunlaşdırılır.Bu səbəbdən hər bir tarixi dövrdə idarəetmə mövcud cəmiyyətə uyğun olur – öz məzmun və məqsədini həmin cəmiyyətdən alır,bu cəmiyyətin qorunub saxlanmasına,səmərəli inkişafına xidmət edir,cəmiyyətin inkişaf səviyyəsindən asılı olaraq dəyişir və təkmilləşir.Məhsuldar qüvvələrin inkiaf səviyyəsi yüksəlir – cəmiyyətin texniki - iqtisadi,sosial sturukturunda,ərazi təşkilində əsaslı dəyişikliklər baş verir – cəmiyyətin dəyişməsi idarəetməni də dəyişməyi və təkmilləşdirməyi tələb edir.Sonra bu proses yenidən təkrar olunur.Beləliklə,idarəetmə açıq sistemdir.Burada hər şey dəyişir,əsas məsələ insanların həyat və fəaliyyətində ortaya çıxan problemləri vaxtında həll
Yüklə 421,27 Kb. Dostları ilə paylaş:
|