25
təşkil etdiyi beynəlxalq festivallar da Azərbaycanda mozaik
mədəniyyətin
formalaşmasına
xidmət
edir.
Teatrların
çoxistiqamətli olması Azərbaycan xalqının milli mənlik
ş
üurunu formalaşması ilə yanaşı, Azərbaycan vətəndaşlarının
Qərbə şüuru inteqrasiyasına xidmət edir. Bu baxımdan qeyd
etmək olar ki, Bakıda rus dilli teatrla yanaşı, İngilis teatrının da
yaradılmasını təşkil etmək olar. Belə bir fikir geniş yayılmışdır
ki, Avropa teatrı öz yüksək mərhələsinə İngilis teatrının
ə
sasında-böyük dramaturq Uliyam Şekspirin yaradıcılığında,
gəlib çatmışdır. Şekspir 1590- 1612-ci illər ərzində, çox da
böyük olmayan bir müddətdə, 37 pyes və 154 sonet (iki
mürəbbə və iki müsəddəsdən ibarət olan ön dörd misralı şer)
yazmışdır. Bu böyük ingilis şairinin əsərlərində, xüsusilə
yandırıcı (yaxıcı) komediyalarında onun humanist idealının
müxtəlif ifadələri öz əksini tapmışdır.
1
Şekspir teatrı nəinki
ingilis mili teatrının inkişafına xidmətlər etmiş, eyni zamanda
müəyyən mərhələdə qədim və müasir dünyanın dram
mədəniyyətinin nailiyyətlərini özündə cəmləmişdir. Eləcə də,
Ş
ekspir yaradıcılığı teatr və dramın həyatın sosial-fəlsəfi yolla
mənalandırma istiqamətində, insanların daxili aləmini dərindən
açmaqla və parlaq şəkildə poetik canlandırmaqla, gələcək
inkişaf üçün perspektivlər yaratmışdır.
2
Şekspirin yaradıcılığı
daha çox realizmə əsaslanır və insanlığın daxili aləmini teatr
mədəniyyəti yolu ilə açır.
3
Azərbaycanda
ingilis
teatrının
ə
həmiyyətini
ümumiləşdirilmiş fikirlərlə aşağıdakı şəkildə qeyd etmək olar:
-ingilis teatrı simasında öz zəngin çalarlığı ilə fərqlənən
ingilis mədəniyyətinin
dərindən mənimsənilməsi;
-ingilis dramaturgiyasının dərin məzmunu ilə əyani
tanışlıq;
1
Творчество шекспира. http://culture –world.ru/?p=78
2
Английский театр. http://www.2uk.ru/culture/kulture2
3
Театр в Англии. http://www.uk-info.ru/culture1/html
26
-ingilis
aktyorlarının
səhnə
qabiliyyətləri,
səhnə
davranışları və səhnə mədəniyyətləri ilə əyanı tanışılıq və bu
yaradıcılıq-qabiliyyət keyfiyyətinin Azərbaycan teatr səhnəsinə
sürətlə keçidi;
-Azərbaycan aktyorları ilə ingilis aktyorlarının birgə
partituraları və Azərbaycan teatr sənətinin ingilis teatrı
vasitəsilə Qərbə çıxışı, həmçinin Azərbaycan teatrı vasitəsilə
də müsəlman Şərq teatrının Qərbdə təmsil olunması;
-cəmiyyətdə ingilis dilinin inkişafı və teatr səhnəsinin
azərbaycanlılar
tərəfindən
ingilis
dilinin öyrənilməsinə
yaxından köməyi;
-Azərbaycanın bir milli və dünyəvi mədəniyyət mərkəzi
kimi dünyada tanınması;
-İngilis mədəniyyəti vasitəsilə Qərb mədəniyyətinin
Azərbaycan mədəniyyəti ilə birləşmiş məzmun elementlərinin
meydana gəlməsi;
-İngilis-Azərbaycan birgə teatr əsərlərinin yazılması və
səhnələşdirilməsi;
-ölkədə dünyəviliyin və Qərb mədəniyyətinin təbliğinin
genişlənməsi;
-İngiltərə-Azərbaycan mədəni münasibətlərinin inkişafı və
qarşılıqlı inteqrasiya proseslərinin
böyüməsi;
-İngilis-Azərbaycan teatrının birgə layihələri əsasında
Şə
rq-Qərb mədəniyyətinin birləşmiş, oxşar elementlərinin
Azərbaycanda yeni əsaslarla təzahürü və s.
Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, Azərbaycanda yaşayan
və çalışan ingilis dilli sakinlər (əcnəbilər) bu teatra daha da
böyük maraq göstərə bilərlər.
İ
ngilis teatrını iki dövlət arasında mədəni əməkdaşlıq
çərçivəsində yaratmaq olar. Bu teatr Azərbaycanın Qərb
mədəniyyətinə verdiyi dəyər üçün ən əyani vasitəyə çevrilə
bilər.
Bununla
yanaşı,
Azərbaycanda
Beynəlxalq
Teatr
Kompleksi (Mərkəzi) yaradıla bilər. Kompleks Fransa, İtaliya,