Microsoft Word Insan huquqlari I kitab doc



Yüklə 2,82 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə21/36
tarix20.09.2017
ölçüsü2,82 Kb.
#875
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   36

64 
 
 
График -7
 
 
Инсан щцгуглары иля яхлагын вящдятини вя гаршылыглы 
шяртляндирижи мязмунуну якс етдирян схем -биринжи 
вящдят схеми 
 
 
Инсан 
щцгуглары 
 
 
Инсан 
яхлагы 
 
 
Хяйали тясвирдян эюрцнцр ки, щцгуг даима мцяййян 
мярщялялярдя яхлагла сярщядлянир. Яхлаг щцгуг 
сащялярини даиряви хятляря алыр. Лакин цмуми щцгуг 
сащяси ичярисиндя яхлаг даиряляринин гырыг
-гырыг 
хятлярля эюстярилмяси ону сцбут едир ки, щцг
угун 
дахили сащясиндя яхлаг там гяти йох, нисби вя шярти 
характери кясб едя биляр.  Щцгуг дахили яхлагы кечя 
билир. Лакин сон щяддя яхлаг там шякилдя щцгугу 
ящатяйя алыр вя кянара чыхмасынын гаршысыны алыр. Ону 
да нязяря алмаг лазымдыр ки, щцгугу ящатя едя
н 
яхлаг даиряси нзилярся, щцгуг бир гядяр яхлагы 
цстяляйиб эенишляня биляр. 
 
 
Даиря 
эенишляндикжя 
гат артыр. 
Яхлаг щцгугу  
даща да эцжлц 
сярщяддя салыр. 
Бурада яхлаг 
ятрафа йайылыр 
вя 
ящямиййятини 
эцжляндирир. 
Бу анда фярд 
вя жямиййят 
зяиф инкишаф 
едир. 
 
 
Щцгуг инсана енеръи верян амилдирся, мяняви кейфиййятдирся, онун 
щярякятлярини эенишляндиряндирся,  онда яхлагла мцтянасиб олмалыдыр вя 
йумшаг ялагяляря малик олмалыдыр.  
 
 
Щцгуг юзякдя 
щямишя эцжлцдцр 
вя инсанын бирбаша 
статусуну вя 
инсанлыьын юзцнц, 
онун 
щярякятлярини 
мцяййян едяндир. 
 
 


65 
 
 
График -8
 
 
Инсан щцгуглары иля яхлагын вящдятини вя гаршылы глы 
шяртляндирижи мязмунуну якс етдирян схем -икинжи  
вящдят схеми 
 
 
Инсан 
щцгуглары 
 
 
Инсан 
яхлагы 
 
 
Щцгугун яхлагла мцнасибятляриндя 
икинжи вящдят
 
схеминдян эюрцнцр ки, 
 
яхлаг дахили гатда даща дярин олур. 
Дахили гатдан кя нарлара эялдикжя щцгуг яхлаг сярщядди  
кими юз ящямиййятини азалдыр. Бу, о демякдир ки, бурада 
яхлаг инсанын юз дахилиндяки хяйали дяринликдя даща 
эцжлцдцр вя бу бахымдан да дяйярлидир. Бцрузя вердикжя 
щцгуг яхлагы цстялямяйя башлайыр. Сон щяддя дя щцгугу 
яхлаг ящатя едир. Лакин бурада йумшаг яхлагын 
мювжудлуьу ортайа чыхыр. Бу кими гаршылыглы ялагя 
либерализмин ясасыны тяшкил едир вя инсанын фярди гайдада  вя 
жямиййят дахилиндя  инкишафынын вя енеръили цнсцр олмасынын 
ясасларыны тяшкил едир. 
 
 
Даиря 
эенишлянярся, 
назиля биляр 
 
 


66 
 
 
График -9
 
 
Инсан щцгугларынын тяркибини  йарадан мяфщумларын 
 
гаршылыглы ялагя-вящдят схеми 
 
 
 
ИНСАН 
 
ЩЦГУГ-
 
ЛАРЫ-юзяк, 
башланьыж
 
Инсан щцгуглары мяфщумунун тяркибини формалашдыран мяфщумларын 
йахынлыг вя узаглы дяряжяляри. Бу дяряжяляр
 мякан вя мясафя иля 
мцяййян олунур. Инсан  щцгуглары мяфщумунун  формалашмасында 
диэяр мяфщумлар жям щалда иштирак едир. Мяфщумларын щяр биринин 
тяркиби диэяр мяфщумлары шяртляндирир вя бу да истигамят кими  инсан 
щцгуглары мяфщумуну мейдана эятирир.  
 
 
Инсан
щцгуг.+нын 
эениш
тяркибя
малик
Инсан щцгуглары садя тяркибдян мцряккяб 
тяркибя доьру тякмилляшир, зянэинляшир
 
Хятлярин
гырыглыьы
инсан щцгугларынын 
сон
щяддинин
олмамасына 
ишарядир
 
Инсан 
щцгугларынын 
шярти олараг 
мящдудлашдырыл
масы вя 
эенишляндирилмяси
ляри вя 
чевряляри   
шябякяси 
 
Инсан щцгугларынын юзяйиндя биринжи дяряжяли-фундаментал мяфщумлар дайаныр. 
Азадлыг вя сярбяст йашамаг илк юзякдядир. Шяряф, ляйагят, щюрмят, диггят, гайьы 
вя бу  кими база мяфщумлар жям щалда фундаментал  щцгугу йарадыр.    Рянэли 
сащяляр дя диэяр мяфщумлар да бирляшяряк инсан щцгугларынын эениш тяркибини 
йарадыр. 
 
 


67 
 
 
График- 10 
 
Щцгуг вя азадлыьын гаршылыглы шяртляндирижи 
вязиййятини якс етдирян схем  
 
Азадлыг 
сащяляри 
 
Щцгугун 
йаратдыьы  
сярщядляр 
 
Азадлыг вя щцгуг гаршылыглы олараг вящдятдядир. 
Инсанларын азадлыгларындан онларын щцгуглары 
мейдана эялир. Еляжя дя азадлыгларын 
мящдудлашдырылмасында щцгуг мцщцм рол ойнайыр. 
Азадлыг эенишляндикжя щцгуг ону нисби вя мцтляг 
ясаслы сярщядляря салыр. Сонда  ися щцгуг азадлыьы там 
шякилдя сярщядляйир. Бурада щцгуг  азадлыьы горуйур. 
Щцгуг сярщядляри инсанлар арасында сабит вя 
тоггушмасыз мцнасибятлярин вя ялагялярин ясасларыны 
тяшкил едир.  


68 
 
 
График -11 
 
Щцгугларын сярщядлянмясини якс етдирян схем 
 
Щцгугларын гяти сярщядляри ола билмяз. Щцгуг сярщядляри бир -бириня шярти олараг бу 
вя йа диэяр сявиййядя гарышыр. Бир инсанын щцгугу диэяр инсанын щцгуг сярщяддини 
кечир вя онун яразисин я дахил олур. Беля анда щяр бир щцгуг дашыйыжысы олан шяхс юз 
мцстягиллийини сахлайа билир. Цмумиййятля ися там мцстягилликдян сющбят эедя 
билмяз. Онда жямиййятин мцнасибятляр вя ялагяляр бцтювлцйц юз мювжудлуьуну 
итиряр. Щцгугларын кясишмя зонасы щцгуглар ын гаршылашмасыны  вя инсанларын бир
-
бириляри иля сых ялагясини якс етдирир. Кясишмя сащяси еля олмалыдыр ки, инсанлар юз 
сярбястликлярини вя азадлыгларыны горуйуб сахлайа  билсинляр. Бу хяйали кясишмядян 
эюрцнцр  ки, щцгуглар нисби таразлыьы йарада билир.  
 
Щцгугларын гаршылашма вя кясишмя зоналары - 
нисби таразлы зоналар
-яхлаг сярщядляри 
мяканлары 
Щцгугларын гаршылашмасы  вя  кясишмяси  зоналары- гейри-таразлы зоналар.  
Бурада яхлаг сярщядляринин мяканлары там шякилдя низамсыздыр. Чцнки 
мякан юлчцляри мцхтялифдир, ващид гайдалар бахымындан гарышыгдыр   
Бурадан эюрцнцр ки, щцгугларын сярщядляри бир-бириня чох кечир. Бир 
щцгуг мяканы диэяр иля кяскин формада гашылашыр. Бу анда щцгуг 
тяряфинин юзцнцн мцстягиллийи вя щярякят зонасы мящдудлашыр. Щярякятин 
мящдудлашмасы ися инкишафын гаршысыны алыр. Ейни заманда щцгуг 
субйектинин мцдафия инстинктини нязяря алсаг, щесаб едя билярик ки, 
щцгугларын кясишмя зонасынын бюйцмяси тяряфляр арасында кяскин 
гаршыдурмайа эятириб чыхара биляр.  


Yüklə 2,82 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   36




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə