2500
Đşbaşında yırtık, sökük, sarkıntılı elbiseler giyilmeyecek, döner veya diğer hareketli makinalardaki çalışmalarda,
boyunbağı, anahtarlık, saat zinciri ve başörtüsü gibi sarkan ve yüzük, bilezik ve kol saati gibi metal eşya kullanılmayacaktır.
Parlama veya yanma tehlikesi bulunan yerlerde; çalışma sırasında kolalıgömlek, parlayıcı selüloz türevinden
yapılmış siper, kasket ve gözlük çerçevesi gibi kolay yanabilecek eşya kullanılmayacaktır.
Đşbaşında sıvalı kollu gömlek yerine, kısa kollu gömlek giyilecektir.
Keskin veya sivri uçlu eşya ile patlayıcı, parlayıcı maddeler ve yanıcı sıvılar, cepte taşınmayacaktır.
Çalışma sırasında kullanılacak ayakkabılar, postallar, çizmeler veya her çeşit ayak kılıflar, işe uygun ve yeterlikte
olacak ve ayakkabı bağları, kısaolacak ve her zaman ayakkabı kenarına sokulacaktır.
Madde 528 - Döner veya hareket halinde bulunan makinalar yanında veya yakı-nında çalışırken, önlük
takılmayacaktır. Ancak, işin gereği olarak önlük giyilmesi zorunlu olan hallerde, bunların göğüs kısmı, belden ayrı olacak ve
her ikikısım da işçinin vücuduna gayet ince bağlarla tutturulmuş bulunacaktır.
Açık ateş karşısında, ocak önünde, kızgın veya erimiş madenle çalışan işçilerin kullanacağı önlükler, yanmaz veya
deri gibi güç yanan maddeden yapılmış olacak ve ayrıca göğüslük kısımları da bulunacaktır.
Asitler veya kostiklerle çalışan işçilerin kullanacağı önlükler, kauçuktan veya bu maddelerin etkisine dayanıklı diğer
malzemeden yapılmış olacak ve ayrıca göğüslük kısımları da bulunacaktır.
Radyoaktif maddelere maruz bulunan işçilerin kullanacağı önlükler kauçuk veya başka su geçirmez malzemeden
yapılmış olacak ve ayrıca göğüslükleri debulunacaktır.
Röntgen (x) ışınlarından korunmak için kullanılacak kurşun önlükler, göğüs kemiği ve köprücük kemiklerini ve önde
göğsün tümünü örtecek ve belden en az 40 santimetre sarkacak şekilde yapılacak ve bunların sağlayacağı güvenlik en az 1-
milimetre kalınlığında bir kurşun levhanın sağlayacağı güvenliğe eşitolacaktır.
Madde 529 - Emniyet kemerleri, kromlu kalın kösele kayışlarından veya ke-ten, pamuk dokuma veya uygun diğer
bir malzemeden yapılmış olacaktır.
Emniyet kemerleri, en az 12 santimetre genişliğinde ve 6 milimetre kalınlı-ğında uygun malzemeden yapılacak ve
taşıma yükü, en az 1150 kilogram olacaktır.
Emniyet kemerlerinin ve teçhizatının, kesik veya kusurlu bulunup bulunmadıkları, perçin veya dikişlerinin sağlam
olup olmadıkları, periyodik olarakkontrol edilecek ve arızalar giderilmeden ve kusurlar düzeltilmeden kemerler
kullanılmayacaktır.
Sayfa 112
2501
Emniyet kemerlerinin bütün teçhizatı, kemerin dayanması gereken 1150 kilogram yüke dayanacaktır.
Madde 530 – El ve kolların korunması için kullanılacak eldivenler, işçinin ellerine ve yapacakları işe uygun seçilmiş
olacaktır.
Matkap, pres ve benzeri diğer tezgahlarda çalışan işçiler eldiven kullanmayacaklardır.
Kesici veya aşındırıcı maddelerle çalışan işçilere verilecek eldivenler, ellik veya el kılıfları, işe dayanıklı
malzemeden yapılmış olacaktır.
Aşındırıcı, yıpratıcı, zehirli maddelerle veya sürekli olarak su içinde el ile yapılan çalışmalarda, işçilere lastik veya
benzeri malzemeden yapılmış uygun eldivenler verilecektir.
Madde 531 – Elektrik veya telgraf direkleri ile ağaçlara ve benzeri yerlere tırmanması gereken işçilere, ayak ve
bacaklarının korunması için uygun koruyucu tozluklar verilecek ve bunlar kolayca çıkarılabilecek şekilde yapılmış olacaktır.
Erimiş madenle çalışan işçilere, asbest veya başka yanmaz malzemeden yapılmış, diz kapağını örten koruyucu
tozluklar verilecektir.
Balta, orak veya buna benzer kesici aletlerle çalışan işçilere, sağlam veişe dayanıklı bilek tozlukları verilecektir.
Madde 532 – Ağır veya yuvarlanabilen malzemenin kaldırılıp taşındığı işlerde, işçilerin pabuçlarının üzerine metal
bir koruyucu takılacak veya işçilere, çelik maskaratalı emniyet ayakkabısı verilecektir.
Asit veya tostiklerle çalışan işçilere, lastik veya benzeri malzemeden yapılmış ve bu maddelere dayanıklı, çizme veya
ayakkabılar verilecektir.
Erimiş maden veya sıcak veya yıpratıcı, aşındırıcı ve kemirici ve benzeri maddelerle çalışan işçilere, tahta tabanlı
uygun ayakkabılar verilecektir.
Emniyet ayakkabılarının burunlarındaki metal bombeler, 100 santimetreden düşecek 20 kilogram ağırlığa dayanacak
şekilde, çelik veya başka bir maddeden yapılmış olacaktır.
Elektrik işlerinde çalışan işçilere, çivili veya kabaralı ayakkabılar giydirilmeyecek, topukları ve tabanı tahta kavilyalı
veya dikişli veya lastik ayakkabılar verilecektir.
Kıvılcımı tehlikeli, olduğu işlerde çalışan işçilerin ayakkabılarında, çelik veya demir çivi, kabara, burun demiri, nalça
gibi metal kısımlar bulunmayacaktır.
Su veya çamur içinde veya havuzlarda çalışan işçilere, uygun boyda ve nitelikte çizmeler verilecektir.
Madde 533 – Đşçilerin kullanacağı maske ve solunum cihazları, işçilerinyüz boyutlarına ve yapacakları işe uygun
seçilmiş olacak ve bunların basınçayar valfları bulunacaktır.
Solunumu güçleştiren veya depolama ve kullanma süresi biten filtre veyasüzgeçler derhal değiştirilecek ve maskeler,
filtreler, süzgeçler ve tüpler, periyodik olarak kontrol edilecektir.
Sayfa 113
2502
Süzgeçli maskeler, kapalı veya oksijenin kıt bulunduğu yerlerde kullanılmayacaktır.
Basınçlı temiz hava maskeli ve hortumlu maskeler, ivedili işlerde veya süzgeçli maskelerin kullanılmadığı yerlerde
kullanılacaktır.
Maske veya solunum cihazına gelen havanın veya oksijenin basıncı her zaman kullanan işçiyi rahatsız etmeyecek
şekilde ayarlanabilecektir.
Kompresörlerle veya vantilatörlerle verilecek basınçlı hava, süzgeçten geçirilmeden, maske veya solunum cihazına
verilmeyecektir.
Basınçlı temiz hava maskeleri ile basınçlı havanın sağlandığı kaynak arasındaki uzaklık 45 metreyi, hortumlu temiz
hava maskelerinin hortumunun boyu da 15 metreyi geçmeyecektir.
Hortumlu temiz hava maskeleri için kullanılan hortumların iç çapı en az 2,5 santimetre olacak ve hortum,
ezilmeyecek malzemeden yapılacak ve havanın girdiği ucunda, bir süzgeci ve bağlantı çengeli veya çubuğu bulunacaktır.
Temiz hava kaynağından 45 metre uzaklıkta ve solunuma zararlı şartlar altında çalışmak zorunda kalan işçilere,
basınçlı oksijen veya basınçlı hava solunum cihazları verilecektir, Ancak, çıplak ateşle çalışılan yangın veya yangın tehlikesi
bulunan yerlerde, basınçlı oksijen solunum cihazı kullanılmayacaktır.
Basınçlı oksijen veya basınçlı hava ve benzeri solunum cihazları, eğitilmiş personel tarafından kullanılacaktır.
Oksijen tüpleri, 150 atmosferlik basıncı aşmayacak şekilde doldurulacak ve kullanılırken, bunların görülebilen bir
yerine manometre takılacaktır.
Sırtta taşınan solunum cihazlarında, fosforesans manometreleri ile birlikte hava basıncını, belirli bir hadde
düştüğünde, harekete geçen sesli bir uyarma tertibatı bulunacaktır.
Basınçlı oksijen cihazında, basınç düşürme regülatörü bulunacak ve regülatör, dakikada 2 litreden eksik olmayacak
şekilde oksijen vermek üzere ayar edilebilecektir.
Solunum cihazlarının ve maskelerin emniyet supapları, regülatörleri, bağlantıları ve oksijen sarfiyeti, en geç ayda bir
ve cihazın tümü ile manometreler, en geç 6 ayda bir, yetkili bir eleman tarafından kontrol edilecektir.
Arızalı solunum cihazları, bu arızalar giderilmeden ve gerekli kontrolları yapılmadan kullanılmayacaktır. Her
kontrolden sonra, kontrolu yapan yetkili eleman tarafından bir rapor düzenlenecek ve bu rapor, dosyasında saklanacaktır.
Solunum cihazları ve maskeler, her kullanılıştan sonra dezenfekte edilecek ve kullanılmadıkları zaman, temiz, serin,
kuru ve kolayca erişilebilir bir yerde düzgün bir şekilde saklanacaktır.
Sayfa 114
2503
Madde 534 – Sosyal yardım amacıyla verilen giyim eşyası dışında, işçilere verilen koruyucu giyim ve kişisel
korunma teçhizatı, işverenin malıdır. Bunlar yalnız işyerinde ve işbaşında kullanılacak, bakım ve temizliği sağlanacaktır.
YEDĐNCĐ KISIM
Son Hükümler
Madde 535 – Bu Tüzükte yazılı işçi sağlığını koruma ve işyerlerinin sağlık ve güvenlik şartlarını tamamlamak için,
Đş Kanununun uygulamasını sağlamakla görevli mahalli makamca istenildiğinde; illerdeki sağlık ve bayındırlık teşkilatıyla
belediye, sağlık ve fen memurları veya Devlet, il veya belediyelerle ilgili müesseselerde görevli teknik yetkisi bulunanlar,
bağlı bulundukları ma- kamların izni ile bu Tüzük hükümlerine uygunluk bakımından kendilerine verilecek konuları
inceleyerek sonucunu, anılan makama yazı ile bildirirler ve gerektiğinde Tüzük uygulamasının sağlanmasına ilişkin
çalışmalara katılırlar.
Geçici Madde 1 – Đşçilerin sağlığı ve iş güvenliği bakımından özel şart ve tedbirleri gerektiren nitelikteki işyerleri
için ayrıca özel hükümler getiren tüzükler çıkarılıncaya kadar bu çeşit işyerlerinde bu Tüzüğün uygulama kabiliyeti olan
hükümleri uygulanır.
Geçici Madde 2 – 22 Aralık 1969 günlü ve 6/12782 sayılı Kararname ile yü-rürlüğe giren Đşçi Sağlığı ve Đş
Güvenliği Tüzüğünün 515-520 nci maddelerini kapsayan işyerlerinin kurulmasına ve işletilmesine ilişkin hükümleri, 1475
sayılı Đş Kanununun ikinci fıkrasına göre, "Đşyerlerinin Kurulmasına ve Đşle-tilmesine Đlişkin Tüzük" çıkarılıncaya kadar
yürürlüktedir.(1)
Geçici Madde 3 – Bu Tüzüğün yürürlüğe girmesinden önce yapılmış olan işyerleri için Tüzüğün 11 inci maddesinin
ikinci fıkrası hükümleri uygulanmaz.
Ancak, makina, motor, aparat ve tezgahların yerinin değiştirilmesini gerektiren esaslı onarım ve değişikliklerde bu
fıkra hükmüne uyulması zorunludur.
Madde 536 – 25 Ağustos 1971 günlü ve 1475 sayılı Đş Kanununun 74 üncü maddesinin birinci fıkrasına dayanılarak
düzenlenen ve Danıştayca incelenen bu Tüzük hükümleri, Resmi Gazete ile yayımı gününde yürürlüğe girer.
Madde 537 – Bu Tüzük hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
——————————
(1) Bu maddede 1475 sayılı Đş Kanununa göre çıkarılacak "Đşyerlerinin Kurulma- sına ve Đşletilmesine Đlişkin Tüzük" çıkarılıncaya kadar,
22.12.1969 tarih ve 6/12782 sayılı Kararname ile yürürlüğe konulan "Đşçi Sağlığı ve Đş Gü-venliği Tüzüğünün" 515-520 nci maddeleri
ekte yayınlanmıştır.
Sayfa 115
2504
ĐŞÇĐ SAĞLIĞI VE ĐŞ GÜVENLĐĞĐ TÜZÜĞÜNÜN
515 - 520 NCĐ MADDELERĐ
Đşyerlerinin kurulmasına ve işletilmesine ilişkin hükümler
Madde 515 – Bu Tüzüğün yürürlüğe girmesinden sonra yeniden bir işyeri kuracak ve açacak olan her işveren; o
işyerinin ve müştemilatını, yapılacak işin özelliğine göre işçi sağlığı ve iş güvenliği bakımlarından bu Tüzükte yazılı gerek
birinci, gerekse ikinci derecedeki şart ve tedbirlere tamamiyle uygun bir şekilde tesis ve tertip ile zorunlu olduğu gibi,
Tüzüğün yayımından önce var olan eski işyerlerinin ve müştemilatının da, işverenlerce aynı şekilde bu Tüzük hükümlerine
uygun bir hale getirilmesi zorunludur.
Madde 516 – I - Bu Tüzükte yazılı işçi sağlığını koruma ve iş güvenliği ile ilgili şart ve tedbirlerden önemleri
bakımından esasa ilişkin ve birinci derecede sayılanlar şunlardır:
a) Đşyeri olarak kurulmuş veya kurulacak binalarla müştemilatında, inşa ve tesise ilişkin bulunan aslı ve sabit
nitelikteki şart ve tedbirler,
b) Đşyerlerinde buhar kazanı ve makinaları, motorlar, jeneratörler, transmisyon tertibatı, yüksek gerilim tesisatı,
asansör ve elevatörler gibi tekniktertibat ve cihazlar bulunduğu veya bulunacağı hallerde, bunlara ait inşai veyaasli ve sabit
nitelikteki şart ve tedbirler.
II - Bu Tüzükte yazılı işçi sağlığını koruma ve iş güvenliği şart ve tedbirlerinden, yukarıda gösterilmiş bulunanlardan
gayrısı ikinci derecede sayılır.
Madde 517 – I - Bu Tüzüğün yürürlüğe girmesinden sonra yeniden kurulacak işyerlerinden, Umumi Hıfzıssıhha
Kanununun 12 nci babında belirtilen gayrı sıhhi müesseseler ile Ağır ve Tehlikeli Đşler Tüzüğünde belirtilen işlerde, (10) ve daha fazla
işçi çalıştıracak işyerleri ve bu miktardan daha az işçi çalıştırılsa dahi, maden ve taş ocakları işyerleri ile parlayıcı, patlayıcı, tehlikelive
zararlı maddelerle çalışılan işyerlerinde alınacak tedbirler hakkındaki Tüzük kapsamına giren işyerleri için, bunların işveren veya
işveren vekilleri, o bölgede Đş Kanununun uygulanmasını sağlamakla görevli makama önceden başvurarak, kurulacak işyerinin adını
ve yerini, yeniden inşa edilecek bir binada mı? yoksa var olan herhangi bir binanın tamamında veya bir kısmında mı kurulacağı ve her
iki halde de binanın cinsini ve müştemilatını, işyeri kurulduktan sonra yapılacak işlerin nitelik ve özelliklerini, bu gibi işleri
yapmak için işyerinde ne gibi tesisat ve tertibat meydana getireceğini, yaklaşık olarak günde kaç işçi çalıştıracağını, birden fazla posta
ile çalışacağı hallerde, her postadaki işçi sayısını, muharrik kuvvet, makine ve benzeri cihazlar kullanılacaksa, bunların
niteliklerini ve özelliklerini gösteren ve kurula-
Sayfa 116
2505
cak işyerinin bu Tüzük hükümlerine uygun olup olmayacağının tetkik ve tespit edilmesini isteyen bir beyannameyi, iki nüsha
olarak, alındı karşılığında verecekler veya posta ile iadeli taahhütlü olarak göndereceklerdir.
Yapılacak işin niteliğine ve özelliğine göre, kurulacak işyerinin bina durumuna ve şartlarına ve buradaki asli ve esasi
tesisat ve tertibata ait plan, kroki, fotoğraf veya model gibi gerekli belgeler dahi ikişer nüsha olarak bu beyannameye
eklenecektir.
Ayrıca Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ve diğer kanunlar uyarınca ruhsat alınmasını gerektiren durumlar bulunduğu
hallerde, ilgili makamlardan alacakları belgeler veya onanmış örnekleri de bu beyannameye eklenecektir.
II - Bu müracaat üzerinde; Đş Kanununun uygulanmasını sağlamakla görevli makam, tatil günleri başında en çok (30)
iş günü içinde bu beyanname ve eklerini inceleyerek bu Tüzük hükümlerine uygunluğunu tespit eyledikten veya bunlar
üzerinde gereken değişiklik ve düzeltmeleri işveren veya işveren vekiline yaptırdıktan sonra, beyannamenin ve buna ekli
belgelerin ikinci nüshalarını onaylayarak, o işyerinin kurulmasına izin verildiğini yazı ile bildirir.
Bu izni aldıktan sonra, o işyerini kurmaya başlayan işveren veya işveren vekili, tesisatı yaptırıp bitirince, işyerini
işletmeye açmak üzere tekrar yazı ile aynı makama başvurarak, kurulan işyerinin muayene ve kontrol edilmesini isteyecekler
ve yetkili memurlar, bu isteğin yapılmasından itibaren en çok (30) iş günü içinde, yeni kurulan işyerine giderek muayene ve
kontrolda bulunacaklardır. Bu işlem sonucunda gerekli şartlara uygunluğu anlaşılan işyerine, açılıp işletilmesinde bir sakınca
görülmediğine dair bir işletme belgesi verilir.
III - Đlgili makamlarca beyanname ve ekleri üzerindeki inceleme ve onaylama işlemleri, süresi içinde
sonuçlandırılmadığı veya değiştirilmeleri ve düzeltilmeleri gereken durumlar bildirilmediği hallerde, işveren veya işveren
vekili, kendi beyannamesi ve eklerine göre, işyerini kurmak serbestisini kazana- bileceği gibi, işyeri kurulduktan sonra yetkili
memurlarca yapılacak muayene ve kontrolda, süresi içinde yapılıp işletme belgesi verilmez veya işyerindeki tesisatın kurma
iznine esas olan planlara ve diğer belgelere uygunsuzluğu nedeni ile hangi yönlerin düzeltilmesi ve tamamlanması gerektiği
bildirilmez ise, işveren artık o işyerini açıp işe başlamakta serbest olur.
IV - Yeni kurulan işyerlerinden, esasa ilişkin ve birinci derecedeki şartları tamamlamış bulunup da ikinci derecedeki
şartları gereğince tamamlamamış olanlarının, derhal açılıp işletilmesinde ilgili makamca bir sakınca görülmezise, bu eksikler
yine (519) uncu maddede yazılı süreler içinde tamamlanmasışartı ile ve bu süreler içinde eksiklerin tamamlan dığı tespit
edilmesi halinde, asıl belge ile değiştirilmek üzere, işyeri için bir geçici işletme izni verilebilir.
Sayfa 117
2506
Madde 518 – I - Bu Tüzüğün yürürlüğe girmesinden sonra kurulacak olan iş-yerlerinden, işçi sağlığı ve iş güvenliği
bakımından özel şart ve tedbirleri gerektiren kablo döşemesi, dalgakıran, tünel, kanalizasyon inşaatı gibi yeraltında veya
sualtında çalışılacak işlerin ve her türlü kara nakliyat ve her türlü yol onarımı ve bakımı gibi açıkta çalışılan işlerin yapıldığı
işyerleri içinönceden müracaatla kurma izni ve işletme belgesi almak zorunlu değildir. Ancak, işveren veya işveren vekilleri
bu gibi işyerlerinin kurulup işletmeye açıldığının üçüncü günü akşamına kadar, o bölgede Đş Kanununun uygulanmasını
sağlamaklagörevli makama yazı ile baş vuracak, açılan işyerinin adını ve yerini, çalışma-ya başladığı tarihi, yapılan ve
yapılacak işlerin çeşidini, nitelik ve özelli- ğini, günde ne kadar işçi çalıştırıldığını yazılı olarak bildirecektir.
II - Bu baş vurma üzerine, yetkili makamlar o işyerine giderek muayene vekontrolu yaparlar. Bu muayene ve
kontrollar sonucunda eksikler görüldüğü hallerde, bunların tamamlanması ve düzeltilmesi için (519) uncu maddeye göre,
ilgili makamca bir süre verilir ve durum, işveren veya işveren vekiline yazı ile bildirilir. Verilen sürelerde eksiklerin
tamamlandığı, ikinci bir muayene ileanlaşılan veya ilk muayenesinde eksikleri görülmeyen işyerlerine, bir işletmebelgesi
verilir.
Madde 519 – Bu Tüzüğün yürürlüğe girmesinden sonra kurulacak işyerlerinin, (517) nci maddenin IV üncü ve (518)
inci maddenin II nci bendinde yazılı olan hallerde, muayene ve kontrolları sonucunda görülecek eksiklikler nedeniyle mahalli
ilgili makamlarca verilecek süreler, tamamlanması, düzeltilmesi istenendurumların, işçi sağlığını koruma ve iş güvenliği
bakımlarından önemlerine vebunlar için gerekli malzeme ve araçların, yurt içinden veya yurt dışından sağ- lama imkanlarına
göre, (6) ayı geçmemek üzere tayin ve takdir olunur.
Bundan daha uzun bir süreyi gerektiren hallerde durum, ilgili makamca gerekçesi ile birlikte Çalışma Bakanlığına arz
edilir ve Bakanlığın onayı ilebu süre, en çok (6) ay daha uzatılabilir.
Bu baş vurma üzerine, (518) inci maddenin II nci bendine göre işlem yürütülür.
Madde 520 – Đşletme belgesi alındıktan sonra herhangi bir işyerinin tesi-sat ve tertibatında veya makina ve
cihazlarında eklemeler, yenilemeler veyadeğişiklikler yapılması hallerinde, bunlar o işyerinin özelliklerine göre, esasa ilişkin
ve birinci derecede iseler, bunlar hakkında (517) nci maddenin (I) ve (II) nci bentleri hükümleri uygulanır. Đkinci
derecedekiler hakkındaise, iş durdurulmaksızın, süresi içinde gereği yapılır.
Sayfa 118
Dostları ilə paylaş: |