Microsoft Word k&b 2010 doc
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
da mühüm dəyişikliklərin aparılmasını tələb edir. Bu dəyişikliklər artıq dünya təcrübəsində, eləcə də, respublikamızda xeyli inkişaf etmişdir. Məlum olduğu kimi, kitabxana-informasiya proseslərinin son dərə- cə mürəkkəbləşdiyi, yeni texnologiya ilə zənginləşdiyi bir zamanda ki- tabxana işinin metodik təminatının öhdəsinə çox mühüm vəzifələr düşür. Müasir dövrdə kitabxana ictimaiyyəti metodik təminatın necə inkişaf et- məsini düşünürlər. Bu problem kitabxana işinin ən aktual problemlərin- dən biridir. Kitabxanaların metodik təminatının həmişəki məzmunu xey- li dəyişmiş və zənginləşmişdir. Bu, şübhəsiz ki, ilk növbədə kitabxana işinin inkişafı, cəmiyyətdəki informasiya proseslərinə inteqrasiyası ilə əlaqədardır. Hazırda, kitabxanaların metodiki təminat probleminin müxtəlif izahlara, şərhlərə və münasibətlərə məruz qaldığı kitabxanaçılıq fəaliyyə- tində baş verən kəmiyyət və keyfiyyət dəyişmələri ilə izah olunmalıdır. Müasir dövrdə kitabxana işçiləri, metodistlər kitabxanaların meto- dik təminatı anlayışının mahiyyətinin dərindən dərk edilməsi üçün müa- sir dövrdə dünya informasiya məkanında baş verən yeni prosesləri, bu proseslərlə əlaqədar kitabxanaların fəaliyyətində meydana gələn konsep- tual dəyişiklikləri dərindən öyrənməli və tətbiq etməlidirlər. Müasir dövrdə kitabxanaların metodiki təminatı dedikdə metodik mərkəzlər tərəfindən kitabxanaların və kitabxanaçıların fəaliyyətinin dövrün tələblərinə uyğun dinamik inkişafına yönəlmiş nəzəri əsaslara və mütərəqqi təcrübəyə söykənən, özündə rəngarəng forma və üsulları bir- ləşdirən təşkilati-metodiki əməliyyatların hazırlanıb həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur. Kitabxanaların metodik təminatı sistemli fəaliyyət olub, cəmiyyətin kitabxana işinin analitik-sintetik təhlil metodlarına əsaslanan elmi infor- masiya, pedaqoji və təşkilati funksiyaları yerinə yetirir. Elmi funksiya bu gün ən vacib funksiyalardan biridir. Metodik təminat sisteminin elmi funksiyasının əsasını metodik mərkəzlərin ölkədə kitabxana işinin vəziy- yətini və inkişaf yolların müəyyənləşdirən təhlil metodu ilə aparılan elmi tədqiqatlar təşkil edir. Bunun əsasında metodiki mərkəzlər cəmiyyətində kitabxanaların işinə yaradıcı çəkildə müdaxilə edərək metodiki təminatın istiqamətləndirilməsinə dair tövsiyələr irəli sürülməlidir. Son illərdə dünya metodik təminat sistemində nəzərə çarpan cəhət metodik iş üsullarının elmi-tədqiqat üsulları ilə yaxınlaşması bir çox hal- larda isə onların sintezidir. Bu müasir cəmiyyətdə baş verən mühüm kitabxana proseslərinin inkişaf qanunauyğunluqları ilə əlaqədardır. Həm də metodik fəaliyyətin elmi-tədqiqat metodları ilə sintezi bu fəaliyyət özünün xarakterik cəhətlərindən irəli gəlir. Metodik təminat sistemi baş verən kitabxana-informasiya proseslə- rinin ayrılmaz hissəsidir. Lakin bu prosesdə onun öz yeri vardır. Əgər hər bir kitabxananın əsas xidmət obyekti oxucu və ya informasiya istehsalçı- sıdırsa, metodik təminat sisteminin üç fəaliyyət obyekti vardır: oxucu, ki- tabxanaçı və kitabxana. Metodik fəaliyyət eyni zamanda elmi fəaliyyətin bir sahəsidir. Bu metodik fəaliyyətin əsas vəzifələrindəndir. Metodik fəaliyyət zamanı yalnız elmi müddəalar və prinsiplərdən, həmçinin kitab- xanaşünaslığın nəzəri nailiyyətlərindən istifadə etməklə kitabxanaların metodik təminat prosesi öz inkişafını və səmərəliliyini təmin edə bilər. Beləliklə müasir dövrdə kitabxana işinin metodik təminat sistemi kitab- xanaşünaslıq tədqiqatları ilə vəhdətdə olan sistemli fəaliyyət kimi təzahür edir. Bu baxımdan kitabxanaların təşkilari-metodik prosesində kitabxana işinin proqramlaşdırılması mühüm kitabxana əməliyyatlarının səmərə- ləliyinin öyrənilməsi, kitabxanalarda sosioloji tədqiqatların keçirilməsi eksperimentlərin qoyulması və ya digər xarakterli müddəaların kitabxana işində tətbiq edilməsi, analitik təhlil xarakteri daşıyan arayışların məruzə və informasiya sənədlərinin hazırlanması, kitabxana işinin iqtisadi təhlili və s. kimi elmi- tədqiqat üsulları metodik–təminat sisteminin ayrılmaz tərkib hissəsinə çevrilməlidir. Metodiki təminat sisteminin müasir dövr üçün başlıca istiqamətləri yeni kitabxana proqramlarının tətbiqi ilə bağlıdır. Azərbaycan Respub- likasında bu sahədə bir sıra iri elmi kitabxanalarda yeni proqramların tət- biqinə başlansa da hələlik bu iş tamamlanmamış vəziyyətdədir. Yəni ki- tabxanalardan dünya təcrübəsində olduğu kimi geniş oxucu kütləsi lazımi səviyyədə istifadə edə bilmirlər, yəni bu iş sistem halında oxuculara xid- mət göstərə bilmir. Elektron kitabxana, elektron kataloqun yaradılması və istifadəsi ürək açan deyil. Respublikamızın MKS-lərində və digər məktəb, uşaq, elmi-texniki və s. kitabxana şəbəkələri və internet sistem- lərindən istifadə etməklə kitabxana xidməti yarıtmaz vəziyyətdədir. Bütün bunlar onu göstərir ki, tez bir zamanda kitabxana şəbəkələri və sistemlərinin proqram təminatı həyata keçirilməli, bütün kitabxanala- rın kompüter təminatı, internetə qoşulması, lokal şəbəkə sisteminin qu- rulması və kitabxana xidmətinin dünya standartlarına uyğun həyata keçi- rilməsi təmin olunmalıdır. Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin 2008-ci il 6 oktyabr ta- rixli 3072 saylı sərəncamı iə təsdiq edilmiş 2008-2013-cü illər üçün Döv- lət proqramının tələblərinə uyğun olaraq Respublikamızda kitabxana işi sahəsində çox qlobal məsələlərin həll olunması durur. Prezidentin sərən- camında kitabxana işi sahəsində ciddi nöqsanların olduğu göstərilir. Gös- tərlir ki, beynəlxalq əlaqələr sahəsində kitabxanaların fəaliyyəti müasir tələblərə cavab vermir. Ölkədə milli biblioqrafiyanın, milli formatın, elektron kitabxananın, toplu kataloqun, koorporativ kitabxana şəbəkələri- nin olmaması, dünya informasiya məkanında layiqli təmsil edilməyə im- kan vermir.(1) Bütün bu kimi çatışmazlıqların aradan qaldırılması işində metodik mərkəzlərin üzərinə çox ciddi vəzifələr düşür. Xüsusilə M.F.Axundov adına Milli Kitabxana onun elmi metodiki şöbəsi, həm kütləvi kitabxanalar, həm də digər kitabxana şəbəkələri və sistemləri üçün metodiki əlaqələndirmə mərkəzi kimi bu sahədə xüsusi proqnozlar, elmi tədqiqatlar və əməli tədbirlər həyata keçirməlidirlər. Bunun üçün Dövlət proqramının icrasının əsas istiqamətlərində çox ciddi məsələlərin həlli qarşıya qoyulur. Xüsusilə kitabxana fondlarının müasir komplektləşdirmə mexanizminin yaradılması, inkişafı və müasir informasiya daşıyıcıları ilə təmin edilməsi, kitabxanaların kompüter və informasiya proqram təminatı, respublika üzrə kompüterləşdirilmiş kitabxana informasiya şəbəkəsinin yaradılması və inkişafı, metodik mərkəz olan M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanasının modernləşdirilməsi, müasir infor- masiya texnologiyaları ilə təmin edilməsi və madii-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi və s. bu kimi problemlərin həlli bütövlükdə kitabxana işinə və elmi-metodik təminat işinin inkişafına güclü təkan verəcək. ƏDƏBİYYAT Azərbaycan dilində 1. Azərbaycan Respublikasında kitabxana-informasiya sahəsində 2008-2013-cü illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proqramı//Kitabxaşünaslıq və biblioqrafiya.- 2008.- № 2.- S.12 2. İsmayılov. X.İ. Kitabxana menecmentinin əsasları: Dərs vəsaiti.- B., 2005.-196 s. 3. İsmayılov. X.İ. Kitabxana informasiya texnologiyaları: Dərs vəsaiti.- B.: Nurlar, 2009.- 312 s. 4. İsmayılov. X.İ. Kitabxana işinin təşkili və idarə eilməsi: Dərslik.- B.: Nurlar, 2009 .- 392 s. 5. M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli kitabxananın illik hesabatları: 2005-2009-cu illər Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|