Microsoft Word Kitab-2 cbs doc



Yüklə 9,97 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə14/71
tarix04.08.2018
ölçüsü9,97 Mb.
#60775
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   71

43
1928-1930-cu ill rd  respublikada 12 yeni q zet, 1930-cu 
ild n 1933-cu il d k is  71 q zet çıxma a ba layır. 1934-cü ild
çoxtirajlı q zetl r d  daxil olmaqla, n r olunan q zetl rin sayı
196-ya, jurnalların sayı is  30-a çatır.
(15)
“Kommunist”, “Bakinski raboçi”, “Vı ka”, “G nc i çi”, 
“Molodoy raboçi”, “ d biyyat v  inc s n t” v  s. m tbuat orqan-
ları kommunist ideologiyasını t bli  etm kl  yana ı, h yatımızın
bütün sah l rini öz s hif l rind  i ıqlandırırdı.
(16)
1934-cü il sentyabrın 2-d  "Kommunist maarifi" q zeti n r
ba layır. 1938-ci ild  adı d yi diril r k "Mü llim q zeti"
adlandırıldı v  1941-ci ilin iyununad k bu adla n r olundu. 1946-
cı ilin aprelind n "Az rbaycan mü llimi" adı il  yenid n n r
ba layan q zet sonrakı ill rd  d  bu adla ya adı.
1932-ci ild  ilk d f  "Az rbaycan b d n t rbiy çisi"
("Fizkulturnik Azerbaydjana") adı altında i ıq üzü görmü  " dman" 
q zetinin artıq 70-d n çox ya ı var. Sonrakı ill rd   “ d biyyat”
(1933)", Az rbaycan pioneri" (1938), “Kirpi" jurnalı (1952), "Bakı
" (1958) v  s. q zetl ri meydana g lmi dir.
Sovet dovründ  respublikanın dem k olar ki, bütün  h r v
rayonlarında müxt lif adlarda m tbu n rl r çap edilirdi. Dövrün 
sosial-siyasi n bzini tutma a çalı an bu n rl rin adları da maraq 
do urur: Bakı – "Bakı", "Baku"; G nc  – "Kirovabad kom-
munisti"; Naxçıvan – "Sovet Naxçıvanı"; Xank ndi – "Sovetskiy 
Karabax"; Ming çevir – "Ming çevir i ıqları", "Oqni Minqeçevi-
ra"; Sumqayıt – "Sosialist Sumqayıtı", "Kommunist Sumqaita"; 
A cab di – "Sür t"; A dam – "Lenin yolu", “A dam”; Astara – 
"Sovet Astarası"; Ab eron – "Ab eron"; A da  – " m k"; A su – 
"Birlik";
li Bayramlı – " ıq", Mayak"; B rd  – "Kommunizm 
yolu"; Balak n – "
n h yat"; O uz – "Lenin bayra ı"; Göyçay – 
"Yeni h yat"; Da k s n – "Da k s n"; C lilabad – "Yeni gün"; 
C brayıl – "Kolxozçu"; D v çi – "Qurucu"; Culfa – "Z f r";
Yevlax – "T
bbüs"; Beyl qan – "Yüks li "; Zaqatala – "Qırmızı
bayraq"; Z ngilan – "K nd h yatı"; Z rdab – "Pambıqçı";
rur – 
" ıqlı yol";  smayıllı -"Z hm tke "; mi li – "Qızıl ulduz"; Qazax 
– "Qalibiyy t bayra ı"; G d b y – "T r qqi"; Goranboy – 


44
"Mübariz"; Qax – "
lal "; K lb c r – "Yenilik"; Quba – "
f q";
Qubadlı – "Avanqard"; Qusar – "Qızıl Qusar"; Q b l  – "Qalibiy-
y t"; Kürd mir – " r li"; Laçın – "Laçın"; L nk ran – "Leninçi"; 
Lerik – "Bolluq u runda"; Masallı – "Ça ırı "; T rt r – "Qızıl
bayraq"; Neftçala – "Oktyabr bayra ı"; Ordubad – "Yeni 
Ordubad"; Bil suvar – "M hsul"; Sabirabad – "Mu an"; Saatlı – 
"Dönü "; Salyan – "Q l b "; Tovuz – "H qiq t"; Ucar – "Yeni 
söz"; Füzuli – "Araz"; Xaçmaz – "Dostluq"; Xanlar – "Kommunist 
m yi";
mkir – "Ulduz"; 
ki – "
ki f hl si";  amaxı – "Yeni 
irvan", "Novıy
irvan";  u a – " u a";
ahbuz – "Qabaqcıl"; 
Yardımlı – "Yeni k nd"; Bab k – " m k bayra ı” v  s. B zi
q zetl rin adı bir neç  d f  d yi mi dir.
(17)
Az rbaycan m tbuat tarixinin salnam l rd  izi qalmı
s hif l rini v r ql dikc  xalqımızın multikultural d y rl r  nec
böyük ön m verdiyinin bir daha  yani ahidi olursan. Bunu etnik 
almanların timsalında daha aydın gör  bilirik (Almanların
Az rbaycana ilk kütl vi köçü 1819-cu il   t sadüf edir. H min ilin 
yayında Tiflisd n Az rbaycanın Yelizavetpol (G nc ) q zasına
köç n 194 alman ail si
amxor  (
mkir)  yaxınlı ında
Helenendorf  (Göygöl rayonu) v  Annenfeld adlı iki koloniya 
saldılar. Sonralar G nc   v  Qazax q zalarında almanların yeni 
koloniyaları yarandı. Almanlar k nd yerl rind  elektrik 
enerjisind n istifad nin, elektrik d mir yolunun, 
mkirin D ll r
q s b sind n G d b y d k uzanan neft k m rinin ilk yaradıcıları
olublar. 1941-ci ilin sentyabrında Az rbaycan v t nda ı olan 20 
mind n çox alman heç bir tutarlı d lil g tirilm d n Sibir   v
Qazaxıstana sürgün edildil r. Onların abad evl rinin çoxuna 
Sovet boslarından olan Mikoyanın havadarlı ı il  erm nil r
yerl dirildil r. Hazırda, Az rbaycanda çox az alman ya ayır. 
Onların böyük  ks riyy ti ya lıdır v  dem k olar ki, alman dilini 
bilmirl r).
Onların öz dill rind  (h m d
yal td ) m tbu orqanlarını
n r etm si, Az rbaycanın dövl t olaraq bu i d  öz yardımını
sirg m m si, onlara h r cür maddi v   m n vi d st k göst rm si


45
tarixin inkarsız gerç kliyidir. Uzaq olmayan h min tarix   kiçik bir 
ekskursla bunu göst rm k olar.
“Kaukasische Post” – almandilli q zetin ilk nömr si 1906-
cı il iyunun 18-d  Tiflis  h rind  Kurt Von Kutshenbax 
t r find n n r olunmu dur. Q zetin sonrakı f aliyy ti il  yazıçı v
jurnalist olan Artur Leist m
ul olmu dur. “Kaukasische Post” 
q zeti h ft d  bir d f , bazar günl ri Tiflis  h rind  çap edil r k
Qafqaz almanlarının ya adıqları
razil r  gönd rilirdi. Az rbay-
can, Gürcüstan v  Erm nistan razil rind  yerl
n alman k ndl -
rind   q zet  böyük t l bat vardı. Q zetd  münt z m
kild  Qaf-
qaz almanlarının h yat v   f aliyy ti, eyni zamanda, Almaniyada 
ba  ver n hadis l r bar d  münt z m m lumatlar verilirdi. 
Birinci dünya müharib sinin ba lanması s b bind n q zetin
çapı 1914-cü ild  dayandırılsa da, 1918-ci ild  yenid n b rpa 
edilmi dir. Lakin Gürcüstan Demokratik Respublikası v  Sovet 
hakimiyy ti zamanı q zetin f aliyy t göst rm sin  lazımi diqq t
v
rait yaradılmamı dır. 1994-cü ilin oktyabr ayında Gürcüstan 
dövl tinin d st yi n tic sind   q zet uzun fasil d n sonra öz i ini
b rpa etmi dir. Hal-hazırda, aylıq
kild   n r olunan “Kaukasi-
sche Post” q zeti Qafqaz bölg sind   n r olunan yegan  alman 
dilli q zetdir.
(18)
1924-cü ild  Bakıda alman dilind  q zetin çap edilm si üçün 
sas problem s lis alman dilind  danı a bil c k savadlı insanların
çox az olması idi. Az rbaycan Kommunist Partiyasının M rk zi 
Komit si G nc
h rind  ya ayan etnik almanlardan q zetd
f aliyy t göst rm l ri üçün istifad  etm k q rarına g lir.
“Rote Bauer” (Qırmızı k ndli) q zeti 1924-cü ilin mart v
aprel ayları aralı ında Helenendorf (indiki Göygöl)  razisind
alman dilind  kiçik q zet formatında çap edilir. Q zetin tirajı 150 
d dd n çox olmayıb. Ölk d  ya ayan alman dilli  halini qism n
hat  ed n bu q zetd , sas n, k nd t s rrüfatı mövzusunda yazılar 
verilib. Az rbaycan Kommunist Partiyasının M rk zi Komit si 
(AKP MK) is  bütün respublikanı hat  ed c k vahid almandilli 
v  eyni zamanda kommunist maraqlarını qoruyan bir q zetin n r
edilm sini ist yirmi .


Yüklə 9,97 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   71




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə