Microsoft Word Kitab-2 cbs doc
Yüklə 9,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
191 n z r ala bilm l ri üçün informasiyanın t min edilm si vasit sil elektron kütl vi informasiya vasit l rin dövl t t r find n xüsusi d st k t l b olunur. 16. Azlıqların dilind yayıma maliyy d st yinin t min olunması üçün dövl tl r ça ırı milli azlıqlara m nsub olan xsl r üçün yayım mediasına mü ss rlikd s m r li b rab rlik t l bl rind n ir li g lir. “M rk zi Avropa T bbüsü”nün “Azlıqların Müdafi si” üçün S n dinin 19-cu madd sind dig r m s l l rl yana ı, bel bir rt ir li sürülür ki, “müvafiq dövl tin normativ aktlarına v mümkün maliyy yardımına uy un olaraq, dövl tl r milli azlıqlara m nsub olan xsl rin öz dill rind mediaya buraxılmaq hüququnu t min etm lidirl r”. Ayrı-seçkiliy yol verilm m si prinsipi t l b edir ki, azlıqların dill rind yayımı h yata keçir nl r kütl vi informasiya vasit l ri üçün dövl t yardımından dal tli nisb td pay alsınlar. Avropa Dil Xartiyasının 11-ci madd sinin 1(f) b ndi bel bir rt ir li sürür ki, i tirakçı dövl tl r ya “qanunun ümumiyy tl kütl vi informasiya vasit l rin maliyy yardımını n z rd tutdu u hallarda bölg l rin v ya azlıqların dill rind n istifad ed n kütl vi informasiya vasit l rinin lav x rcl rini öd m li”, ya da “maliyy yardımına dair mövcud t dbirl ri bölg l rin v ya azlıqların dill rind audiovizual istehsala da amil etm lidirl r”. Azlıqların dill rind audiovizual s rl rin istehsalına v yayımına g ldikd , yuxarıda qeyd edildiyi kimi, Avropa Dil Xartiyasının 11-ci madd sinin 1(d) b ndi “bölg l rin v ya azlıqların dill rind audio v audiovizual s rl rin istehsalını v yayımını h v sl ndirm k v (v ya) ona rait yaratmaq” v zif sini i tirakçı dövl tl rin üz rin qoyur. Avropa urası Nazirl r Komit sinin “Audiovizual istehsalı az olan, yaxud co rafi v ya dil dair si m hdud olan ölk l rd v ya bölg l rd istehsal olunan audiovizual s rl rin Avropa televiziya bazarlarında yayılmasını v efir verilm sini h v sl ndirm k m qs di da ıyan Prinsipl r Toplusu” adlanan R (93) 5 saylı Tövsiy sind Komit bel bir fikri vur ulayıb ki, HAK-ın 10-cu madd sind ks olunan azadlıqlar “audiovizual istehsalı az olan, yaxud co rafi v ya dil 192 dair si m hdud olan ölk l rd v bölg l rd audiovizual s rl rin istehsalçılarına öz s rl rini yaymaq üçün Avropa televiziya bazarlarına s m r li çıxı imkanının verilm si yolu il onlar t r find n s m r li kild h yata keçiril bil r”. Avropa Birliyi ç rçiv sind q bul edilmi 97/36/EC saylı Direktivin Preambulasının 31-ci b ndind “h r bir üzv dövl tin audiovizual istehsal qabiliyy ti v Avropa Birliyind daha az istifad olunan dill ri qorumaq t l batı n z r alınmaqla”, müst qil istehsalçıların Birlik t r find n h v sl ndirilm si t l batı vur ulanır. “Müst qil istehsalçı” terminin anlayı ver rk n üzv dövl tl r “istehsal irk ti üz rind mülkiyy t hüququ, eyni yayımçı üçün t min edil n proqramların miqdarı v tör m hüquqlara malik olmaq kimi meyarlara lazımi diqq t yetirm lidirl r”. (Avropa Parlamentinin v uranın 30 iyun 1997- ci il tarixli 97/36/EC saylı Direktivi; h min Direktivl uranın “Üzv dövl tl rd televiziya yayımı f aliyy tl rinin h yata keçirilm sin aid olan, qanunla, normativ aktla v ya inzibati t dbirl mü yy n edil n b zi müdd aların koordinasiyası” haqqında 89/552/EEC saylı Direktivin lav l r edilib). 17. Azlıqların dill rind yayım üçün imkanların yaradılması t l bi yuxarıda adları ç kil n s n dl rin çoxunun t l bl rind n z rd tutulmu dur. Avropa Dil Xartiyasının 11-ci madd sinin 1(g) b ndi i tirakçı dövl tl rd n aydın kild t l b edir ki, “bölg l rin v ya azlıqların dill rind n istifad ed n jurnalistl rin v kütl vi informasiya vasit l rinin dig r personalının t limin yardım etsinl r”. (119) Göründüyü kimi, Az rbaycan özünün multikulturalizm siyas tinin h yata keçirilm sind BMT, AT T, Avropa urası, Avropa Birliyi, slam m kda lıq T kilatı, UNESKO v dig r nüfuzlu beyn lxalq qurumlarla m kda lı a xüsusi h miyy t verir. Az rbaycan Respublikasının t r fdar çıxdı ı beyn lxalq müqavil l r ölk Konstitusiyası v referendumla q bul edil n aktlar istisna olmaqla, dig r normativ hüquqi aktlardan üstün qanuni qüvv y malikdir. Konstitusiyanın 151-ci madd sin 193 sas n, “Az rbaycan Respublikasının qanunvericilik sistemin daxil olan normativ hüquqi aktlar il (Az rbaycan Respublikasının Konstitusiyası v referendumla q bul edil n aktlar istisna olmaqla) Az rbaycanın t r fdar çıxdı ı dövl tl rarası müqavil l r arasında ziddiyy t yaranarsa, o zaman beyn lxalq müqavil l r t tbiq edilir. Lakin h r bir dövl t beyn lxalq normaların t tbiqin dair öz daxili mexanizml rini v qaydalarını mü yy n etm k hüququna malikdir. Konkret olaraq, Az rbaycan Respublikasının t r fdar çıxdı ı beyn lxalq müqavil l r ratifikasiya edildikd n sonra ölk nin hüquq sisteminin ayrılmaz t rkib hiss sin çevrilir. Az rbaycan beyn lxalq qurumların multikulturalizm, tolerantlıq sah sind q bul etdiyi hüquqi s n dl r bu v ya dig r formada öz münasib tini bildirir, h min s n dl ri dövl tin milli maraqlarına uy un g ldikd imzalayır, t sdiq edir. Burada bir nüansa da toxunmaq ist rdik. Beyn lxalq Media Diversity nstitute (MD ) t kilatı 2008-ci ild Qafqaz regionunda K V-l rin monitorinqini h yata keçirib. Monitorinqin n tic l rin sas n, Az rbaycanda milli azlıqlara dair yazılan m qal l r ümumi yazılan m qal l rin 1%-d n azını t kil edib. Erm nistanda bu göst rici 1,7%, Gürcüstanda is 7,5% olub. T bii ki, bu, 2008-ci ilin statistikasıdır, o zamandan bu gün q d r çox ey d yi ib. A a ıda dünyanın bir çox dövl tl rind ya ayan milli azlıqlara h min ölk l rin mediasında münasib t v onların K V orqanları haqqında m lumat verm y çalı aca ıq. Dünyanın müxt lif ölk l rind ya ayan az rbaycanlıların h min dövl tl rd milli azlıq hesab olundu unu n z r alıb, yaratdıqları internet resursları v qeydiyyatdan keçir r k f aliyy t göst rdikl ri çap media vasit l ri il ba lı informasiya verm yi z ruri hesab edirik. Bu K V orqanlarının h r biri ayrı-ayrılıqda Az rbaycan m d niyy ti v tarixini f aliyy t göst rdikl ri ölk l rd t bli etm kl milli v etnik qrupların bu ölk nin m d ni h yatındakı i tirakını, yerli hali il qar ılıqlı münasib tl rin inteqrasiyasını d st kl yir. Daha çox müxt lif ölk l rd f aliyy t göst r n Az rbaycan diaspor t kilatlarının, ictimai birlikl rinin t sisçiliyi il yaradılan bu K V orqanlarının m qs di h min ölk l rd milli Yüklə 9,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|