Microsoft Word Kitabxanashunasliq biblioqrafiya 2009 2

ildə Heydər  Əliyevin siyasi hakimiyyətə ilk gəlişi ilə Azərbaycan özünün 

həqiqi inkişaf yolunu tapdı. Bu dövrdə respublika ali məktəblərinin bayraqdarı 

olan Bakı Dövlət Universiteti Heydər Əliyevin qayğısı sahəsində bir çox uğur-

lar əldə etdi, elm, təhsil, mədəniyyət çiçəklənmə dövrünə qədəm qoydu. 

Azərbaycan dövlətinin qərarına  əsasən 1969-cu il noyabrın 1-də Bakı 

Dövlət Universitetinin 50 illik yubileyi keçirildi. Yubiley komissiyasının sədri 

Heydər Əliyev təntənəli iclasda çıxış etdi. Bu tarixi çıxış universitetin həyatın-

da çox əlamətdar hadisə idi. Çünki universitetin yarım əsrlik yubileyində onun 

dünya şöhrətli məzunu Heydər Əliyev çıxış edirdi. Universitetin çoxsaylı kol-

lektivi həmişə bu tarixi hadisəyə görə iftixar hissi keçirmişdir. O vaxta qədər 

formalaşan ənənələrin əksinə olaraq Heydər Əliyevin Azərbaycan dilində çıxış 

etməsi xalqımız tərəfindən böyük ruh yüksəkliyi ilə qarşılandı, milli şüurun 

formalaşmasına, milli dilin statusunun möhkəmlənməsinə səbəb oldu.  

Heydər Əliyev bu parlaq nitqində universitetin 50 ildə keçdiyi inkişaf və 

tərəqqi yolunu yüksək qiymətləndirərək deyirdi: “Bu gün Azərbaycan Dövlət 

Universitetinin keçdiyi yarım əsrlik yola yekun vurarkən tam əsasla deyə bilə-

rik ki, yubliyar bu yüksək ada layiq olduğunu özünün bütün fəaliyyəti ilə sübut 

etmişdir”.  

Heydər Əliyevin bu proqram xarakterli nitqində universitet kollektivinin 

qarşısında elmin, təhsilin və  mədəniyyətin inkişafına mühüm əhəmiyyət ver-

məklə yüksək ixtisaslı mütəxəssis kadrlar hazırlamaq kimi çox mühüm vəzifə 

qoymuşdu. Universitet kollektivi bu vəzifələrin öhdəsindən layiqincə gəlmiş və 

böyük uğurlar qazanmağa müvəffəq olmuşdu. 70-80-ci illərdə universitetin 

maddi-texniki bazası qat-qat yüksəlmiş, tələbə  qəbulu ilbəil artmış, yeni 

ixtisaslar açılmış, kadr hazırlığının keyfiyyəti yüksəlmiş, universitet yeni elmi 

istiqamətlərdə inkişaf etməyə başlamış, universitetin beynəlxalq əlaqələri xeyli 

genişlənmişdi. 1970-78-ci illərdə universitetə 12428 tələbə qəbul edilmiş, uni-

versiteti hər il 1200-dən artıq tələbə bitirmişdir. Bu illərdə elmi-tədqiqat işləri 

də böyük vüsət almış, 1676 mövzuda elmi-tədqiqat işi yerinə yetirilmiş, 148 

adda monoqrafiya, 325 adda dərslik, 8423 adda dərs vəsaiti nəşr edilmişdir. 

1977-78-ci tədris ilində 9 mərtəbəli 1-ci tədris korpusunun istifadəyə ve-

rilməsi universitetin auditoriya problemini həll etmiş, tədris prosesinin səmərəli 

təşkilinə  səbəb olmuşdur. Universitet tələbələri üçün yataqxana şəhərciyinin 

salınmasına da 70-ci illərdə başlanılmışdır. Bu dövrdə universitetə akademik 

Faiq Bağırzadə  rəhbərlik etmişdir. Universitetin inkişafında mühüm xidməti 

olan F.M.Bağırzadə universitetin tarixində ən çox işləyən rektor (1970-ci ildən 

1987-ci ilə qədər) olmuşdur.  

70-80-ci illər Bakı Dövlət Universitetinin həyatında yeni mərhələ - 

Heydər Əliyev mərhələsi olmuşdur. Bu dövrdə Heydər Əliyev duhası universi-

tetin inkişaf yolunu işıqlandırmış, uğurlu gələcəyə istiqamətləndirmişdir. 

---

70-80-ci illər Bakı Dövlət Universitetinin tarixində universitetin maddi-

texniki bazasının  əhəmiyyətli dərəcədə möhkəmləndirilməsi, kadr hazırlığının 

keyfiyyətcə yüksəldilməsi, dünya elminin aktual problemlərinə həsr edilmiş el-

mi tədqiqatların aparılması, beynəlxalq  əlaqələrin genişləndirilməsi uğrunda 

mübarizə illəri olmuşdur. Bu dövrdə Bakı Dövlət Universitetinin əldə etdiyi ən 

böyük nailiyyət onun kadr potensialının, professor-müəllim heyətinin tərkibi-

nin həm kəmiyyətcə, həm də keyfiyyətcə inkişaf edib möhkəmləndiyi illər kimi 

xarakterizə edilir. Bu illərdə yeni fakültələr, kafedralar, tədris və elmi laborato-

riyalar yaradılmışıdır. 1961-ci ildə  fəaliyyəti dayandırılmış universitet nəşriy-

yatı 1979-80-ci tədris ilində yenidən işə başladı. 70-ci illərdə universietdə təd-

ris prosesinə texniki vasitələrin tətbiqinə başlanmış, 15 ixtisaslaşdırılmış audi-

toriya yaradılmışıdı. Unversitetdə 12 fakültə, 70 kafedra, 15 kabinet və labora-

toriya fəaliyyət göstərirdi. Universitet SSRİ-nin və dünyanın 170-dən artıq elmi 

və tədris müəssisəsi ilə əlaqə yaratmışdı. Bu işdə universitetin 1974-cü ildə El-

mi Kitabxana statusu almış kitabxanası mühüm rol oynayırdı. Elmi Kitabxana 

SSRİ-nin və dünyanın 171 elmi və tədris müəssisələri ilə elmi nəşrlərin müba-

diləsini aparırdı. Universitet xarici ölkələr üçün kadr hazırlayan ali məktəblər 

içərisində aparıcı yerlərdən birini tuturdu. 1983-cü ildə universitetdə dünyanın 

61 ölkəsindən 500-dən artıq tələbə  təhsil alırdı.  Əgər 1970-71-ci tədris ilində 

universitetdə 710 professor-müəllim çalışırdısa, bunların 56 nəfəri professor, 

223 nəfəri dosent, 240 nəfəri baş müəllim, 191 nəfəri müəllim idi. 1988-89-cu 

dərs ilində 1137 professor-müəllim, o cümlədən 170 professor, 442 dosent, 342 

baş müəllim, 198 müəllim çalışırdı. Yəni on ildə müəllimlərin sayı 427 nəfər, o 

cümlədən professorların sayı 114 nəfər, dosentlərin sayı 219 nəfər, baş müəl-

limlərin sayı 198 nəfər, müəllimlərin sayı 7 nəfər artmışdı. 1978-79-cu dərs 

ilində universitetdə 13425 nəfər tələbə  təhsil alırdı. Bunlardan 6325 nəfər 

əyani, 3092 nəfər axşam, 3192 nəfər qiyabi şöbənin tələbələri idi. 

80-ci illərin axırı - 90-cı illərin əvvəllərində respublikada baş verən pro-

seslər, iqtisadi, siyasi və sosial böhran Bakı Dövlət Universitetindən də yan 

keçməmişdi. Ölkədə hökm sürən anarxiya universitetin tədris prosesinə ciddi 

təsir göstərirdi. Tələbələr arasında dərsə gəlməmək halları ciddi xarakter almış-

dı. Müəllimlərin sosial durumunun çox aşağı olması bir çox görkəmli alimlərin 

xarici ölkələrə getməsinə  və öz peşəsindən uzaqlaşmasına səbəb olmuşdu. 

Dövlət büdcəsindən ayrılan vəsaitin dəfələrlə azalması universitetin maddi-tex-

niki bazasının zəifləməsinə səbəb olmuş, tədris və elmi-tədqiqat laboratoriyala-

rı yeni avadanlıq almaqdan məhrum edilmişdi. Universitetdə tez-tez rektorların 

dəyişməsi ümumi işə olduqca mənfi təsir göstərirdi. 1987-93-cü illərdə univer-

sitetdə dörd rektor - Məmmədov Y.M (1987-1989), Quliyev C.B. (1989-1990), 

Qasımov M.G. (1990-1992), Səməndərov F.V (1992-1993) dəyişmişdi. 

Bakı Dövlət Universitetinin 90 il ərzində keçdiyi yolun əsas və olduqca 

zəngin mərhələlərindən biri Azərbaycan Respublikasının öz dövlət müstəqilli-

---