Microsoft Word Kompensasiya qaydalari 07. 09. 2010. doc
Yüklə 78,46 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Banklarda kompensasiya siyasətinin əsas prinsipləri haqqında Qaydalar
- Bakı-2010 2 1. Ümumi müddəalar
| “Dövlət qeydiyyatına alınmışdır” Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyi Qeydiyyat №_____ “___”___________2010-cu il
Nazir müavini __________Toğrul Musayev “Təsdiq edilmişdir” Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının İdarə Heyəti Protokol № _____ “___”___________2010-cu il
Mərkəzi Bankın sədri ___________ Elman Rüstəmov
Banklarda kompensasiya siyasətinin əsas prinsipləri haqqında Qaydalar Bakı-2010 2
Ümumi müddəalar 1.1.
Bu Qaydalar “Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı haqqında” və “Banklar haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanunlarına, Azərbaycan Respublikasının digər normativ hüquqi aktlarına, habelə Beynəlxalq Hesablaşmalar Bankının Bank Nəzarəti üzrə Bazel Komitəsinin “Kompensasiya prinsiplərinin və standardlarının qiymətləndirilməsi metodologiyası” adlı tövsiyələrinə uyğun olaraq hazırlanmış və banklarda kompensasiya siyasətinin həyata keçirilməsi qaydalarını müəyyən edir. 1.2.
formalaşdırılması və tənzimlənməsidir. 1.3.
Bu Qaydalar bankın təşkilati strukturunun bütün səviyyələrində onun risk profilinə əhəmiyyətli təsir göstərə bilən bütün səlahiyyətli şəxslərə (məs., bankın rəhbərliyi, bankı risklərlə üzləşdirə biləcək əməkdaşlar, daxili audit bölməsinin əməkdaşları və s.) şamil edilir. 1.4.
Bu Qaydaların tələbləri kənar tərəflərə (məsləhətçilər, vasitəçilər və s.) ödəmələrə aid edilmir. 1.5.
Hər bir bank fəaliyyətinin xüsusiyyətlərinə, həcminə və digər amillərə müvafiq olaraq kompensasiya siyasətini tətbiq edəcəyi əməkdaşların kateqoriyalarını müəyyən etməlidir. Belə kateqoriyalara ən azı aşağıdakı vəzifələr daxil edilməlidir: -
bankın yüksək idarəetmə orqanlarının üzvləri; -
peşəkar fəaliyyəti zamanı bankın risk profilinə əhəmiyyətli təsir göstərə biləcək əməkdaşlar; -
əməkdaşlar (Məs, kredit mütəxəssisləri tərəfindən verilən kreditlər bankın kredit riskinin mühüm hissəsini təşkil edir); -
həyata keçirən bölmənin əməkdaşları.
3
2. Ümumi anlayışlar
Bu Qaydalarda istifadə olunan anlayışlar aşağıdakı mənaları ifadə edir: 2.1.
Kompensasiya- göstərdikləri xidmət müqabilində bank tərəfindən əməkdaşlarına ödənilən sabit kompensasiya və dəyişkən kompensasiyadan ibarətdir. 2.2.
2.3.
Dəyişkən kompensasiya- kompensasiyanın əməkdaşın fəaliyyətinin nəticəsinə əsaslanan komponentidir. Bu komponentə nağd ödənişlər (məs, mükafat) və qeyri-nağd ödənişlər (məs. bankın səhmlərinin və qiymətli kağızlarının əldə edilməsi, səhm opsionları və s.) daxildir. 2.4.
Kompensasiya sistemi - kompensasiya siyasətinin müəyyənləşdirilməsi, nəzarəti, habelə fəaliyyətin qiymətləndirilməsi və kompensasiya strukturunu əhatə edən prosesdir.
Banklarda kompensasiya sistemi 3.1.
Hər bir bank öz strateji hədəflərinə, fəaliyyətinin xüsusiyyətlərinə və mürəkkəbliyinə, bankın həcminə, habelə risk profilinə uyğun olaraq kompensasiya sisteminə malik olmalıdır. 3.2.
təmin edilməsinə yönəldilməlidir. 3.3.
Kompensasiya sistemi bankın korporativ idarəetmə mexanizminin əsas komponentlərindən biri olmalı və aşağıdakı prinsipləri əhatə etməlidir: -
kompensasiya sisteminin yaratdığı stimul bankın rəqabət qabiliyyətliliyini artırılmasını təmin etməlidir; -
uyğunlaşdırılmalıdır; 4 - kompensasiya sistemi risklərin idarə edilməsi sistemi və insan resurslarının təkmilləşdirilməsini təmin etməlidir. 3.4.
Kompensasiya sistemi dörd əsas elementdən ibarətdir: -
-
kompensasiya siyasəti; -
fəaliyyətin qiymətləndirilməsi və kompensasiyanın strukturu; -
bankın kompensasiya siyasətinə dair məlumatların açıqlanması . 3.5.
Kompensasiya sisteminin təcrübədə həyata keçirilməsinin mütəmadi monitorinqi üçün müvafiq mexanizm yaradılmalıdır. 3.6.
Kompensasiya sistemi kompensasiyanın dəyişkən komponentinin həcmini bütövlükdə bankın fəaliyyətinin nəticələrinə uyğunlaşdırmalıdır. Zəif maliyyə nəticələri və ya bankın zərərlə işləməsi halı baş verdikdə kompensasiyanın dəyişkən komponenti əhəmiyyətli dərəcədə azaldılmalıdır (struktur bölməsi və ya bütövlükdə bank səviyyəsində).
4.1.
Kompensasiya siyasətinin formalaşdırılması və icrası Müşahidə Şurası, İdarə Heyəti və Mükafatlandırma komitəsi tərəfindən həyata keçirilir.
4.2. Müşahidə Şurası. Bankın kompensasiya siyasətinin formalaşmasına və icrasına nəzarət edən Müşahidə Şurasının müvafiq üzvü risklərin idarə edilməsi və kompensasiya sahəsində təcrübəyə malik olmalıdır. Müşahidə Şurasının kompensasiya siyasətinin həyata keçirilməsi prosesində səlahiyyətləri aşağıdakılardır: -
kompensasiya sisteminin formalaşdırılması və onun daimi monitorinqinin təmin edilməsi; -
kompensasiya siyasətinin təsdiq edilməsi; -
kompensasiya siyasətinin icrasına nəzarətin həyata keçirilməsi; 5 - ildə bir dəfədən az olmayaraq kompensasiya siyasətinə yenidən baxılması; -
İdarə Heyəti üzvlərinin kompensasiyasının müəyyən edilməsi; -
kompensasiya fəaliyyətinin təsdiq olunmuş siyasətə uyğunluğunun auditi üzrə prosedurların müəyyənləşdirilməsi; -
uyğunluğuna nəzarətin həyata keçirilməsi; -
Mükafatlandırma komitəsinin üzvlərinin təyin edilməsi və komitənin fəaliyyətinə nəzarətin həyata keçirilməsi; -
audit və insan resursları sahəsindəki məlumatlara maneəsiz çıxışlarının təmin edilməsi. 4.3.
tabeliyində olan və İdarə Heyətindən asılı olmayan müstəqil Mükafatlandırma komitəsi yaradılmalıdır. Mükafatlandırma komitəsinin sədri Müşahidə Şurası üzvlərindən seçilməlidir. Mükafatlandırma komitəsinin üzvlərinin ən azı üçdə biri maliyyə sahəsində mütəxəssis olmalı, habelə risklərin idarə edilməsi və insan resursları sahəsində biliklərə malik olmalıdır. Mükafatlandırma komitəsi elə təşkil olunmalıdır ki, o, kompensasiya siyasətinin formalaşdırılması və kompensasiya fəaliyyətin həyata keçirilməsi üzərində səriştəli və müstəqil qiymətləndirməni həyata keçirə bilsin. Mükafatlandırma komitəsi, xüsusilə, gələcəkdə daxil olması gözlənilən, lakin müddəti və reallaşması qeyri-müəyyən olan gəlirlə əlaqədar ödənilən kompensasiya üçün tətbiq edilən yanaşmanı diqqətlə qiymətləndirməlidir. Belə qiymətləndirmə nəticəsində qəbul edilən qərar bankın hazırki və gələcək maliyyə vəziyyəti ilə bağlı tədqiqatlara uyğun olmalıdır. Mükafatlandırma komitəsi bankın risklərin idarəedilməsi komitəsi ilə əməkdaşlılq rejimində fəaliyyət göstərməklə kompensasiya sistemi tərəfindən yaradılan stimullaşdırmaları qiymətləndirməlidir. Mükafatlandırma komitəsinin risklərin idarə edilməsi və nəzarət funksiyasını həyata keçirən bölmələrin məlumat bazalarına və təhlil sənədlərinə maneəsiz çıxışı olmalıdır. Mükafatlandırma
6 Komitəsi kompensasiya sisteminin gələcəkdə daxili və xarici proseslərə necə reaksiya verəcəyini müəyyənləşdirmək üçün mümkün ssenarilərin simulyasiyasını həyata keçirməlidir. Mükafatlandırma komitəsinin vəzifələri Müşahidə Şurası tərəfindən təsdiq edilmiş müvafiq əsasnamə ilə müəyyən edilməli və ən azı aşağıdakılardan ibarət olmalıdır: -
kompensasiya siyasətinin hazırlanması və təsdiq üçün Müşahidə Şurasına təqdim edilməsi; -
hazırlanması və bu prosedurların risk menecement qaydalarına uyğunluğunun təmin edilməsi; -
verilməsi; -
kompensasiya proqramlarının bankın fəaliyyət istiqamətlərinə, məqsədlərinə və risk profilinə uyğunlaşdırması; -
göstərişlərinin yerinə yetirilməsi. 4.4.
İdarə Heyəti. İdarə Heyəti Müşahidə Şurasının təsdiq etdiyi kompensasiya siyasətinə müvafiq olaraq digər əməkdaşlara münasibətdə bu siyasətinin həyata keçirilməsini təmin etməlidir. İdarə Heyəti bankın risk profilinə əhəmiyyətli təsir edə biləcək əməkdaşların fəaliyyətinin qiymətləndirilməsində istifadə olunan göstərici və metodlar, habelə kompensasiyasının dəyişkən komponenti barədə onların məlumatlandırılmasını təmin etməlidir. 4.5.
Daxili audit və nəzarət bölmələri,habelə insan resursları bölməsi və xarici ekspertlər kompensasiya siyasətinin hazırlanmasına cəlb edilə bilər. 4.6.
Daxili audit və nəzarət bölmələri kompensasiya fəaliyyətinin Müşahidə Şurası tərəfindən təsdiq edilmiş siyasət və prosedurlara uyğunuluğunun yoxlanılmasını təmin etməli və müvafiq hesabat Müşahidə Şurasına təqdim 7 etməlidir. Müvafiq yoxlamalar zaman əsas diqqət həddindən artıq risk götürülməsinə stimulun yaradılmamasına yönəldilməlidir. Nəzarət prosesinə cəlb edilmiş əməkdaşların bankın biznes bölmələrindən asılılığı olmamalı, habelə adekvat səviyyədə səlahiyyətlərə malik olmalıdırlar. Belə əməkaşların əmək haqqı isə onların qarşısından qoyulan vəzifələrinə yetirilməsi səviyyəsinə müvafiq olmalıdır.
Banklarda kompensasiya siyasəti 5.1.
Bank özünün risk profilinə təsir edən bütün vəzifələr üçün kompensasiya siyasətininin hazırlanmasını, icrasını və dövrü olaraq yenilənməsini təmin etməlidir. Kompensasiya siyasəti risklərin idarə edilməsi strategiyasında əks olunmuş risk səviyyəsindən artıq risk götürülməsinin qarşısının alınmasına yönəlməlidir. Kompensasiya siyasətinin əsas məqsədi işçi heyəti və bankın uzunmüddətli dövrdə məqsədlərinin uzlaşdırılmasıdır. Kompensasiya siyasəti elə formalaşdırılmalıdır ki, o, bankın kapital mövqeyinin gücləndirilməsini məhdudlaşdırmasın. 5.2.
Kompensasiya siyasətində ən azı aşağıdakılar öz əksini tapmalıdır: -
-
kompensasiyanın elementləri, o cümlədən əmək haqqı, mükafat, səhm opsionları və s.; -
fəaliyyətin qiymətləndirilməsində və kompensasiyanın dəyişkən komponentinin müəyyən olunmasında istifadə edilən metodlar və göstəricilər (maliyyə və qeyri-maliyyə xarakterli); -
maraqlar münaqişəsinin qarşısının alınması prinsipləri. 5.3.
İdarə Heyəti onun üzvləri üçün kompensasiyanın məbləğinin müəyyənləşdirilməsində iştirak etməməli və bununla bağlı prinsiplər kompensasiya siyasətində göstərilməlidir. 5.4.
almalıdır: 8 - kompensasiya siyasətinin yol verdiyi risk götürmə çərçivəsinin bankın risklərin idarə edilməsi strategiyasına uyğunluğu; -
kompensasiya siyasətinin bankın kapital adekvatlığına təsiri; -
kompensasiya siyasətinin bankın məqsəd və dəyərlərinə, strateji hədəflərinə, o cümlədən uzunmüddətli hədəflərinə və risklərin idarə edilməsi sisteminə uyğunluğu və maraqlar münaqişəsinin yaranmasına təsiri; -
kompensasiya fəaliyyətinin bankın müştərilərinin və səhmdarlarının maraqlarına xələl gətirməməsi. 5.5.
edilməsi üçün adekvat olmalı və maraqlar münaqişəsi yaratmamalıdır. 5.6.
Kompensasiya siyasəti bütün növ risklərə (o cümlədən, öçülməsi çətin olan risklərə, məs, likvidlik riski, reputasiya riski, kapital xərci riski və s.) uyğunlaşdırılmalıdır. Banka eyni həcmdə fayda gətirən, lakin fərqli risk götürən əməkdaşlar fərqli qiymətləndirilməlidir. 5.7.
Dəyişkən kompensasiya elə müəyyənləşdirilməlidir ki, əməkdaşın fəaliyyətinin riskə həssaslığı müəyyən edilmiş səviyyədən artıq olduqda bonusların azaldılması mümkün olsun. 5.8.
opsionları, qiymətli kağızlar və s.) bankın risklərin idarə edilməsi siyasətinə uyğun olmalıdır. 5.9.
müxtəlif dövrlərdə formalaşması dəyişkən kompensasiya üzrə ödənişlərin qrafikində nəzərə alınmalı və dəyişikən kompensasiyanın qısamüddətli dövrdə ödənilməsinə yol verilməməlidir. Kompensasiya siyasətinin risklərə qarşı həssaslığını artırmaq üçün müxtəlif metodlardan istifadə oluna bilər. Yüksək idarəetmə orqanlarının üzvləri, habelə peşəkar fəaliyyəti bankı əhəmiyyətli risklərlə üzləşdirə biləcək əməkdaşlara ayrılan dəyişkən kompensasiyanın əhəmiyyətli hissəsi (40-60% çərçivəsində) fəaliyyətin yekun nəticəsi məlum olana qədər gecikdirilə bilər. Tövsiyə olunan nisbət vəzifə ierarxiyası və məsuliyyət 9 dərəcəsinin artmasına müvafiq artırılmalı və bir çox hallarda 60%-dən yuxarı ola bilər. Qeyd edilən gecikdirilmə müddət əməliyyatın xarakterinə və risklilik dərəcəsinə uyğunlaşdırılmalıdır. 5.10.
verdiyi səhvlər nəticəsində əmələ gələn itkilərlə bağlı əməkdaşın əmək haqqından tutulmaların və ya təqdim edilmiş yalnış məlumatlar müqabilində ödənilən dəyişkən kompensasiyanın geri qaytarılması prosedurları əks olunmalıdır.
Fəaliyyətin qiymətləndirilməsi və kompensasiyanın strukturu 6.1.
Fəaliyyətin qiymətləndirilməsi. Fəaliyyətin qiymətləndirilməsi kompensasiya sisteminin əsas tərkib hissələrindən biridir. Qiymətləndirmə uzunmüddətli dövrü əhatə etməlidir. Qiymətləndirmə zamanı maliyyə (mənfəət, zərər və s.) və qeyri-maliyyə indikatorlarından (məs., fərdi bacarıqların inkişaf etdirilməsi, daxili prosedurlara və digər standartlara əməl olunma və komandanın işinə töhvə verilməsi və s.) istifadə olunmalıdır. 6.2.
hissəsinin hesblanması üçün müvafiq metodlar hazırlamalıdır. Belə metodlar hazırlanarkən aşağıdakı maliyyə və qeyri-maliyyə amilləri nəzərə alınmalıdır: -
qiymətləndirilməsi; -
əlavə kapitala olan tələbatla, habelə likvidliyin təmin olunması ilə bağlı xərclər; -
bölmənin və bütövlükdə bankın nailiyyətləri; -
fəaliyyətin qiymətləndirilməsi zamanı yalnız cari ilin deyil, bir neçə il (iqtisadi tsikl) üçün müəyyən edilən məqsədlər. 6.3.
biləıcək risklər nəzərə alınmalıdır. 10 6.4. Bankın əməkdaşları fəaliyyətin qiymətləndirilməsində istifadə olunan göstəricilər və metodlar barədə məlumatlandırılmadırlar. 6.5.
Kompensasiyanın strukturu. Hər bir bankda kompensasiya iki komponentdən ibarət olmalıdır: sabit kompensasiya və dəyişkən kompensasiya. İllik kompensasiya müəyyənləşdirilərkən bankın maliyyə vəziyyəti, cari ildəki mənfəət və risk faktorları, bankın xərcləri və digər amillər nəzərə alınmalıdır. 6.5.1.
Sabit kompensasiya əməkdaşın işə verdiyi töhvəyə, işin məsuliyyət dərəcəsinə və əməkdaşnın yarada biləcəyi riskə əsasən müəyyənləşdirilməlidir. Sabit kompensasiya və dəyişikən kompensasiya arasında nisbət elə formalaşdırılmalıdır ki, kompensasiya siyasətinin çevikliyi təmin edilsin. Belə nisbət bankın fəaliyyət göstərdiyi bazar şərtlərinə uyğun hər bir əməkdaş üçün fərqli müəyyən edilə bilər. Əməkdaşın kompensasiyanın dəyişkən komponentindən yüksək dərəcədə asılılığına yol verməmək üçün, kompensasiyanın sabit komponenti kompensasiyanın əhəmiyyətli hissəsini təşkil etməlidir. 6.5.2.
əlavə dəyərə və xərcləri azaltdığına görə ödənilməlidir. Dəyişkən kompensasiya bankın kapital mövqeyinə zərər gətirməməlidir. Dəyişkən kompensasiyanın bir hissəsi biznes fəaliyyətinin dövrü qiymətləndirilməsindən, digər əhəmiyyətli hissəsi isə belə kompensasiyanın müəyyən edildiyi əməliyyatın nəticələri tam məlum olduqdan və yekun qiymətləndirilmədən sonra ödənilməlidir. Fəaliyyətə görə mükafat bütün növ risklərə adekvat olmalı və bankın davamlı inkişafına xidmət edəcək stimul yaratmalıdır. Dəyişkən kompensasiyanın mümkün maksimum səviyyəsi müəyyən edilməlidir. 6.5.3.
edilmiş fəaliyyət kriteriyalarına nail olunmadıqda, bank dəyişkən kompensasiyanın ödənilməsini qismən və tamamilə dayandıra bilər (fərdi əməkdaş, qrup və bütövlükdə bank səviyyəsində). 6.5.4.
İşdən azad edilərkən və ya idarəetmədə dəyişikliklər baş verdikdə işçiyə (xüsusən rəhbər vəzifəli şəxslərə) əlavə ödənişlərin və ya təxirə salınmış
11 kompensasiyanın ödənilməsi yalnız mümkün risklərin hərtərəfli təhlilindən sonra həyata keçirilə bilər. 6.5.5.
Risklərin idarə edilməsi, daxili audit, daxili nəzarət və statistika bölmələrinin əməkdaşlarının kompensasiyasının müəyyən edilməsi bankın biznes blokunun fəaliyyətinin nəticəsindən asılı olmayaraq həmin bölmələr üçün müəyyən edilmiş məqsədlər çərçivəsində həyata keçirilməlidir. 6.5.6.
Kompensasiyanın strukturu bazar şərtlərinin və bankın maliyyə vəziyyətinin dəyişməsinə müvafiq olaraq mütəmadi olaraq yenilənməlidir. 6.5.7.
Bankın yüksək idarəetmə orqanlarının üzvləri, habelə bankı əhəmiyyətli risklərlə üzləşdirə biləcək əməkdaşlara münasibətdə tətbiq olunan kompensasiya siyasəti aşağıdakıları nəzərə almalıdır: -
kompenentindən ibarət olmalı; -
vəzifə iyerarxiyası və məsuliyyət artdıqca kompensasiyanın dəyişkən komponentinin xüsusi çəkisi artırılmalıdır. 6.5.8.
işçiyə ödənişinin şərtsiz olması yolverilməzdir və risklərin idarə edilməsinin qabaqcıl prinsiplərinə uyğun deyil.
7.1.
Bank kompensasiya siyasəti ilə bağlı məlumatları ən azı ildə bir dəfə ictimaiyyətə açıqlamalıdır. 7.2.
Aşağıdakı məlumatların açıqlanması tələb olunur: -
-
kompensasiya siyasətinin əsas xüsusiyyətləri və fəaliyyətin qiymətləndirilməsi zamanı istifadə olunan metodlar; -
kompensasiyanın dəyişkən komponentinin müəyyən edilməsi üçün istifadə edilən əsas amillər; 12 - cəmi kompensasiyanın vəzifə qrupları üzrə bölgüsü (məs., rəhbərlik, əməkdaşlar və s.); -
hesabat dövrü ərzində bank üzrə kompensasiyanın sabit və dəyişkən komponentlərinin məbləği; -
səhmlər, opsionlar və digər elementlər); -
rəhbərliyə, o cümlədən İdarə Heyəti üzvlərinə, bölmə rəhbərlərinə və banka əhəmiyyətli risk yarada biləcək digər əməkdaşlara ödənən kompensasiyanın məbləği ilə bağlı məlumat. Yüklə 78,46 Kb. Dostları ilə paylaş:
|