Microsoft Word ?liyeva Nuran?Pul siyas?tinin n?z?ri v? ?m?li probleml?ri docx
Yüklə 0,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
101 işləmə ilə bağlı bir ödəmə üçün deyil, hər cür ödəmənin aparıla bilməsidir. E – pulu kredit və borc kartlarından ayırn ən böyük xüsusiyyət, e – pul istifadəsi sırasında bənzər bir sorğu əməliyatının olmamasıdır. Fiziki pulların əsas xüsusiyyətlərindən biri onların anonimliyidir, daha dəqiq desək, onların üzərlərində bu pulları kimin nə zaman istifadə etdiyi göstərilmir. Hazırda 4cür kredit kartları mövcuddur. Onlardan ən çox istifadə edilənləri bank və ticarət kartlarıdır. Bu kartlar istifadəçi üçün çox sərfəlidir. Belə ki, daşınmada da istifadəçinin rahatlığı ön plana çəkilir. Lakin bunlarla yanaşı onların çatışmayan cəhətləri də mövcuddur. Diskin və ya smart – kartın korlanması elektron pulların geri qaytarılmaması ilə nəticələnə bilər. Üstünlüklər içərisində ən önəmlisi gün ə rzində aparılan əməliyyatlar sırasında gecikmiş və ya xətalı ödəmələr səbəbindən yarana biləcək maliyyə risklərinin azaldılması və ya aradan qaldırılmasıdır. Elektron pulun digər bir üstünlüyü isə çox çeşidli ödəmə imkanları saxlaması və ödəmələrin üz – üzə aparılması məcburiyyətini ortadan qaldırmasıdır. Fərdi ödəmə yerində olması məcburiyyətinin ortadan qalxması istehlakçıların daha çeşidli və çox miqdarda satış aparması və və ya apardıqları satışla bağlı ödəmələrini zamanında etməsinə kömək edir. Beləliklə, gec ödəmələr nəticəsində yarana biləcək çətinlikləri minimum endirmək mümkün olacaqdır. Elektron pulların əsas fərqləndirici cəhətlərindən biri də mikroödəmələri yerinə yetirə bilmək qabiliyyətidir. E – pulları həm bank, həm də qeyri – bank təşkilatları emissiya edə bilər. Plastik kart - təyinatından, göstərilən xidmətin növündən, texniki imkanlarından asılı olmayaraq bütün növ kartları ifadə edən ümumiləşdirici termindir. lk dəfə ABŞ-da yaranmış və dünyaya yayılmışdır. Bu kartlar ilk dəfə kredit kartları şəklində yayılmışdı.Sahibkarlar, kartı ixrac edən bankla razılığa girməmişdən əvvəl bankın yeterli sayda kart sahibi olub olmadığına diqqət etməlidirlər. nsanlar alacaqları kartın mümkün olduqca daha çok yerlərdə qəbul edilməsinə üstünlük verirlər. Bu baxımdan kart ixrac edən və ya yayımında 102 vasitəçilik edən banklar, həm kart sahibləri həm də kartı qəbul edən tərəflər arasında uyğun bir bazar yaratmağa çalışırlar. Plastik kartlar aşağıdakı imkanları verirlər: Pul vəsaitlərinin rahat və təhlükəsiz saxlanılması.Çünki kart məxfi P N- kodla qorunur və plastik kartın itirildiyi və ya oğurlandığı hallarda hesabdakı vəsait olduğu həcmdə qalır; Dünyanın istənilən nöqtəsində, sutkada 24 saat ərzində, banka müraciət etmədən, bankomatlardan pul vəsaitinin çıxarılması; Ölkə daxilində və onun hüdudlarından kənarda malların və xidmətlərin ödənilməsi; nternet vasitəsilə həyata keçirilən “on-line” sifarişlərin ödənilməsi; Kart hesabınızdakı hər hansı dəyişikliklər barədə ətraflı hesabatın alınması; Şəxsi məsrəflərin və gəlirlərin kart hesabı üzrə alınmış çıxarışların ə sasında təhlil edilməsi və planlaşdırılması; Bir hesaba ailə üzvləri üçün bir neçə əlavə kartın, onlara müəyyən limit müəyyən etməklə və ya bunsuz, rəsmiləşdirilməsi. Plastik ödəniş kartların istifadəsində 3 əsas istiqamət mövcuddur: • fiziki şəxslər üşün plastik kartlar; • nümayəndəlik xərcləri üçün korporativ kartlar; • maaş kartları. Ödəmələrin bu sisteminin tətbiqini beynəlxalq aləmdə daha da təkmil formada tətbiq etmək məqsədi ilə Qərbdə SO ( nternarional Standarts Organisation ) – Beynəlxalq Standartlar Təşkilatı yaradıldı. Plastik kartların dünyada tanınmış V SA, MASTER CARD, AMER CAN EXPRESS kimi emitentləri bu təşkilatın üzvləri oldular. Bu təşkilat tərəfindən plastik kartların ümumi xarici görünş standarti, hesabların nömrələnməsi qaydası, maqnit xətlər 103 formatı aparılan əməliyatlar barəsində kart sahibinə göndərilən məlumatlar formatının standartları işlənib hazırlandı. Məhs həmin standartlar bütün dünyada tətbiq edilir. Hal – hazırda dünyanın 200 – dən artıq ölkəsində pul dövriyyəsi sahəsində plastik kartlardan istifadə edilir. Qərbin sənayecə inkişaf etmiş ölkələrində plastik kartlar daha geniş tətbiq edilərək çek kitabçalarını tədricən sıxışdırır. Kartların ən böyük üstünlüyü həm də ondadır ki, pulun oğurlanmasını qeyri – mümkün edir. Əgər kart ogurlanarsa, banka xəbər verib ödəməni dayandırmaq mümkündür. Hesablaşmaların həyata keçirilməsi üçün istifadə olunan bütün plastik kartlar iki yerə ayrılırlar : şəxsi və korporativ. Şə xsi kartları banklar ayrı – ayrı şəxslərə, özünün ödəmə qabiliyyətli müştərilərinə verirlər. Bundan başqa, banklar şəxsi kartları digər tanımadıqları şə xslərə də verə bilərlər. Bunun üçün bank tərəfindən həmin şəxslərin ödəmə qabiliyyətləri öyrənilməli, “ kredit tarixləri ” nəzərdən keçirilməlidir. Həmin şə xslər bankda cari hesab açmalı və bu hesaba sığorta depoziti keçirməlidirlər. Korporativ kartlar banklar tərəfindən hüquqi şəxslərə onların təminatı ə sasında verilir. Belə kartları vermək üçün bank mütləq həmin hüquqi şəxsin ödəmə qabiliyyətini yoxlamalıdır. Funksional əlamətlərinə görə şərti olaraq plastik kartlar yeddi növə və iki qrupa bölünürlər. Birinci qrupa maqnit kartları, ikinci qrupa isə elektron kartlar aid edilir. lk beş növ maqnit kartları, son iki növ isə elektron kartlarıdır. Maqnit kartlar 1. kredit kartlar 2. ödəmə (debet ) kartları 3. ekzekyutiv (icra) kartları Yüklə 0,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|