Microsoft Word Lortograf Kreol Morisien 11 apr 2011. docx



Yüklə 0,5 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə5/20
tarix04.02.2018
ölçüsü0,5 Mb.
#23803
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   20

 

14

modifikasion, so disponibilite pou anrisi li ek bann nouvo kontribision depi 



bann lezot lang, ki determinn so lenerzi ek so dinamism. Se ousi seki 

kondisionn so sirvi dan letan. Se pou sa rezon-la ki standardizasion Kreol 

Morisien ena lien inikman ek fason pou ekrir li, me pa ek fason pou koz li, 

mem si boukou dimounn kapav panse ki ena sertin fason pronons enn mo 

ki « inpe pli kreol », setadir, pli « natirel » ki enn lot, ek sertin ki inpe 

pli « artifisiel ». Me la, nou rant dan domenn sibzektif ek ideolozik, e sa 

pena nanye pou fer ek standardizasion lekritir dan sans obzektif ek teknik

seki nou lobzektif dan sa rapor-la.  

 

 2.1.2 Diferans ant lekritir, grafi ek lortograf  



 

Lekritir 

Dan enn fason zeneral, lekritir fer referans enn pratik sosial kot enn pep (enn 

dimounn, enn kiltir, enn sivilizasion, etc.) servi enn sistem reprezantasion grafik 

pou li exprim li, pou li partaz bann linformasion, pou li kominike, ouswa pou li 

konstrir enn reflexion ki artikile ek argimante, san ki li bizin itiliz so lavwa.  

 

Grafi 



Etan done ki lekritir li pa enn fakilte, me enn pratik sosial ki depann lor enn 

aprantisaz, sistem reprezantasion grafik ki pep-la (dimounn-la, kiltir-la ou 

sivilizasion-la, etc.) pou servi pou depann larzman lor bann konvansion setadir, 

kapasite pou plizier dimounn asiz ansam ek tom dakor lor enn sistem. Tan ki enn 

sistem pa finn aksepte par enn lotorite, ouswa pa finn gagn lakor mazorite 

dimounn ki fer parti pep-la (kiltir-la, sivilizasion-la, etc.), ouswa ki ekrir lang-la, 

sak dimounn ou group dimounn pou ena so prop sistem. Sa sistem-la nou apel li 

enn grafi. Plizier grafi kapav ko-abite anmemtan pou enn lang. 

 

Lortograf 



Zour ki mazorite dimounn (ki ekrir) aksepte pou align zot lor enn grafi ouswa ki 

enn lotorite desid pou propoz enn sistem grafik kouma enn referans, grafi-la vinn 

standar e nou koumans rant dan enn letap kot kapav koumans koz lortograf lang-

la. Enn lortograf se fason korek pou ekrir bann mo enn lang, lor baz enn grafi ki 

finn vinn standar. Li inklir bann laspe ki konsern gramer lang-la (fason dekoup 

bann mo par exanp), me ousi parfwa bann kriter semantik (de mo ki sonn parey 

kapav ekrir diferaman zis pou fer diferans ant zot sinifikasion).    



 

15

Pou ki nou bien mezir linpakt ki lekritir reprezante dan devlopman ek evolision 



enn lang, anou zet enn koudey rapid lor listwar lekritir dan enn fason zeneral. 

2.2 Enn ti listorik lor laparision ek devlopman lekritir dan lemond

2

: letap 

piktogram, ideogram ek fonogram

3

  

Nesesite lekritir finn aparet ant 8,000 ek 6,000 an avan nou lepok, kan sertin pep 

saser (pli souvan nomad) dan rezion Mezopotami finn koumans vinn agrikilter 

(donk sedanter) ek finn koumans trouv nesesite pou dres bann lalis pou zot dibien 

(later, zanimo, mezir sereal, etc.).

4

 Ena bann tras ki remont ziska sa lepok-la ki 



demontre ki sa bann pep-la ti finn deza devlop bann sistem konte.  

  

 



 

Me bann tras enn vre sistem lekritir aparet pou premie fwa ver 4,000-3,000 an 

avan nou lepok, dan kiltir pep Sumeryen, touzour dan rezion Mezopotami. Dabor, 

zot finn koumans servi bann desin pou reprezant bann kiksoz konkre tel ki zot 

paret dan realite. Apre finn servi sinbol pou reprezant bann mo ouswa bann lide. 

Sistem-la finn koumans akselere apartir moman kot finn koumans kapav grav 

bann sign lor bann tablet larzil.  

 

 



Evolision lekritir sa lepok-la finn konn de faz: enn premie faz ki nou apel letap 

piktogram, enn deziem faz ki nou apel letap ideogram.  

 

Letap piktogram 



Enn lekritir an piktogram se enn lekritir ki baze esansielman lor bann desin ki 

servi pou reprezant enn realite direkteman. Anou pran trwa lexanp piktogram ki 

bann Sumeryen ti servi e anou aplik zot lor Kreol Morisien.  

Trwa lexanp piktogram

5

 : 


(1)             = lipie ;  (2)            = lame;    (3)                  = pwason 

                                                            

2

 Enn remersiman spesial Shameem Oozeerally pou so kontribsion aktif dan sa seksion-la. 



3

 Sours


http://www.english.illinois.edu/-people-/faculty/debaron/403/403powerpoint/how.pdf

 

4

 Sours : 



http://www.english.illinois.edu/-people-/faculty/debaron/essays/wordtech.htm

 

5



 Sours : 

http://www.historian.net/hxwrite.htm

 ; 

http://bibledudes.com/bible/writing.php



 


 

16

Dan nou sosiete zordi, bann piktogram ankor ena zot linportans dan sertin kontext. 



Enn lexanp:

6

 



 

 



Letap ideogram 

Enn ideogram fer referans enn sinbol ki servi pou reprezant enn mo ouswa enn 

lide.  

Trwa lexanp ideogram: 



 (1)           = dan paradi (ideogram  mi’kmaw)

7

 ;    



 

 (2)    


 

 = enn lakaz ouswa batiman (ideogram ezipsien);  

 (3)

 

 = latet (ideogram sinwa) 



Apre letap piktogram, plizier sivilizasion finn devlop zot sistem lekritir pou fer zot 

vinn bann sistem ideografik. Parmi bann sistem lekritir ideografik ki site pli 

souvan, nou retrouv ansien sistem yeroglif ezipsien ki ti servi lepok Faraon ek 

lekritir sinwa ki ankor touzour servi zordi.   

 



 



Letap fonogram 

Lekritir modern koumanse kan bann sistem grafik sorti depi faz ideografik ek rant 

dan faz fonografik, setadir kot sistem lekritir servi bann sign, non pa pou reprezant 

bann obze reel (piktogram), ni bann mo ouswa bann lide (ideogram) me bann son. 

Enn fonogram se enn sign ki servi pou reprezant enn son (konsonn ouswa vwayel) 

ki prezan dan laparol kan nou pe itiliz enn lang.  

Lekritir alfabetik ki laplipar lang servi zordi, zot baze lor prinsip fonografik.  

                                                            

6

 Sours: 


http://www.clker.com/clipart-23879.html

 (ki indik enn landrwa kot kapav manze) 

7

 Enn langaz indien Lamerik ki trouv dan Kanada e kot ankor servi ideogram. 




Yüklə 0,5 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   20




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə