Microsoft Word Mahmudova sebine doc

4 
 
- Regionu dövlətlərində yeni geosiyasi situasiyanın doğurduğu amilləri təhlil 
etmək; 
- 
Regionda beynəlxalq birbaşa xarici investisiya qoyuluşlarının dinamikası və 
meyllərinin araşdırılması;
 
- 
Region ölkələri ilə Azərbaycanın investisiya  əlaqələrinin təhlili;
 
- 
Investisiya  əlaqələrinin  müasir  durumunun  və  sahəvı  vəziyyətinin 
öyrənilməsi; 
 
- 
Inkisaf  etmiş  investor  ölkələrlə  beynəlxalq  birbaşa  xarici  investisiya 
qoyuluşları sahəsində əlaqələrin müqayisəli təhlili;
 
- 
Regional  və  beynəlxalq  lahiyə  və  proqramlar  çərçivəsində  investisiya 
fəaliyyəti göstəricilərinin giymətləndirilməsi;
 
- 
Qarşılıqli  ticarət  və  infrastruktur    əlaqələrinin  təkmilləşdirilməsi 
kontekstində investisiya proseslərinin araşdırılması;
 
- 
Beynəlxalq investisiya əməkdaşlığı proseslərinin regional əhəmiyyətinin və 
rolunun qiymətləndirilməsi;
 
- 
Beynəlxalq  investisiya  əməkdaşlığı  sferasının  infrastruktur  inkişaf  
istıqamətləri aspektində qiymətləndirilməsi.      
 
Dissertasiya tədgigatının elmi yeniliyi. Dissertasiya işində  tədgigatın əsas 
elmi yeniliyini aşagıdakılar təşkil edir:  
  Neft  qiymətlərinin  enməsi  və  milli  valyutanın  devalvasiyası  amilinin 
investisiya əməkdaşlığı sferasina təsiri; 
  Avrozanada  iqtisadi  staqnasiyanın  birbaşa  investisiyaların  hərəkətinə  təsiri 
araşdırılmışdır ; 
  Beynəlxalq    ınvestisiyaların  iqtisadi  təhlükəsizlik  problemi  ilə  qarşılıqlı 
bağlılığı istiqamətləri araşdırılmışdır;  
  MDB  regionunda  energetika  və  A   istiqamətində  tranzit  infrastruktur 
sistemin müasir cəhətləri müəyyənləşdirilmiş və qiymətləndirilmişdir; 

---

5 
 
   Müasir  iqtisadi  inkişafda    əsas  rol  oynayan  xidmət  sahələrinin 
yaradılmasında  investisiya  əməkdaşlığı  formalarının  dəstəklənməsi 
mexanizmləri təklif olunmuşdur; 
  Geoiqtisadi  cəhətdən  investisiya  əlaqələrinin  potensial  imkanları  və 
təmayüulləri araşdırılmışdır; 
  Regionda  investisiya  mühitinin  yaxşılaşdırılması  yolları  və  perspspektivləri 
müəyyən edilmişdir; 
  Azərbaycanın  biznes  strukturlarının  müasir  iqtisadi  üstünlükləri  əsasında 
yeni ınvestisiya əməkdaşlığı istiqamətləri təklıf olumuşdur.    
Dissertasiya  isinin  informasiya  bazası.  Dissertasiya  işinin  informasiya 
bazasını Avrostatın və MDB Hökümətlərarası Statistika Komitəsinin, Rusiya FSK 
VƏ Azərbaycan Respublikası DSK-nın məlumatları, BMT  nkisaf  Proqramının və 
Dünya Bankının hesabat materialları, Avrasiya  nkişaf Bankının və Asiya inkişaf 
Bankının  məlumatları,  Azər
baycan  Respublikası  Xarici  şlər  Nazirliyinin 
normativ- hüquqi müqavilə münasibətləri üzrə vəlumatları və s. təşkil edir. 
 
Dissertasiya isinin nəzəri və praktiki əhəmiyyəti.
 Dissertasiya tədqiqatinin 
nəticələri  nəzəri  və  praktiki  əhəmiyyətə  malikdir.  MDB  regionu  dövlətlərinin 
birbaşa  xarici  investisiyalar  sahəsində 
iqtisadi  əməkdaşlıgının
  sistemli  təhlilinin 
nəticələrinin  ümümiləşdirilməsi  və  beynəlxalq  institutların  analitik  informasiya 
mənbləriidən geniş istifadə əsasında alınan nəticələrin əsaslandırılması baxımından  
dissertasiya tədgigatı
 nəzəri və praktiki əhəmiyyət daşıyır. 
 Azərbaycanın və MDB 
regionu  dövlətlərinin  birbaşa  xarici  investisiya  əlaqələrinin  inkişaf  proseslərinin 
təmayülləri  ilə  bilavasitə  əlagədar  magistr  tədgigatlarında,    elmi  məruzələrin 
hazırlanmasında istifadə dissertasiya işinin praktiki əhəmiyyətını təşkil edə bilər. 
Dissertasiya işinin strukturu.
 Dissertasiya işi üç fəsildən ibarətdir:  
Dissertasiya işinin birinci fəslində dünya iqtisadiyyatinda kapitalin beynəlxalq 
hərəkətinin rolu və  inkişafinin nəzəri aspektiləri tədqiq edilmişdir.     
Dissertasiya  işinin  ikinci  fəslində    birbaşa  xarici  investisiyalarin  cəlbində 
praktiki yanaşmalar və mdb üzrə müasir vəziyyəti təhlil edilmişdir.  

---

6 
 
Dissertasiya  işinin  ücüncü  fəslində  Azərbaycanın    iqtisadi  strategiyasi  və 
MDB regionunda  investisiya əməkdaşliginin perspektivləri tədqiq edilmişdir.  
Dissertasiya işinin həcmi. Dissertasiya işi  kompyuter capı vərəgi həcmində 
yerinə yetirilmişdir (Times New Roman 14).  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

7 
 
Giriş  
 
MDB  regionu  dövlətləri  iqtisadi  resurs  potensialı  ilə  dunya  iqtisadiyyatının 
ə
həmiyyətli dərəcədə zəngin dövlətləridir. Belə bir potensialın dunya təsərrüfatına 
inteqrasiyası geosiyasi cəhətdən mürəkkəb proseslərlə baglıdır.  
Neft  və  gaz  resursları  sahəsində  regonda    dünya  iqtisadiyyatında  muasir 
tələbatları  ödəyə  biləcək    zənginlik  mövcuddur.  Lakin  onların  hasilatı  və  emalı 
getdikcə  igtisadi  cəhətdən  çətinləşir.  Keyfiyyətli  məhsullar  əldə  edilməsi  daha 
effektli  emal  texnologiyalarının  tətbigini  tələb  edir.  Emal  texnologiyalarının 
təkmilləşdirilməsı öz növbəsində  irimiqyaslı investisiya qoyuluşlarını və geosiyasi 
stabilliyin gərarlaşmasını tələb edir. Xüsusilə, Fars körfəzi, Yaxın Şərq və Mərkəzi 
Asiya  regionu  ölkələrində  vəziyyət  yeni  geoiqtisadi  situasiya  yaratmaqla    zəruri 
investisiya qoyuluşlarının perspektivləri üçün qeyri-müəyyənliyə səbəb olmuşdur. 
Bütün  dünyada  əsas  təmayül  giymətlərin  bahalaşması  istigamətində  getməkdədir. 
qtisadiyyatda enerji effektliyi və «enerji qənaətliliyi» ümumdunya prioritetidir.  
Müasir dövrdə MDB regionu dunyada və qonsu regionlarda  yaranmış siyasi 
və iqtisadi situasiyanın əhatəsindədir .  
Təhlkəsizlık və əməkdaşlıq şəraitində iqtisadi münasibətlər fəal, praqmatik, 
perspekriv maraqların təmin edilməsinə yönələn  strategiya tələb edır.  Ənənəvi və 
qeyri - ənənəvi maraqların uzlaşdırılması yeni situasiyanın əsas tələbini təşkil edir .   
Göstərilənlərlə yanaşı Qafgaz və MDB regionu dövlətlərı arasında  mövcud 
olan iqtisadi əlaqələri  və bir sira istiqamətlərdə qarşılıqlı tamamlanma faktorunun 
rolunu da qeyd etmək lazımdır  .  
  Investisiya əlaqələrinin coğrafiyasının genişlənməsi Avropa  ttifaqı dövlətləri ilə 
ticarət əlaqələrində yeni inkişaf meylləri yaratmışdır. 
 
nvestisiya artımı faktoru MDB regionunda  iqtisadi inkişafa daha çox ticarət 
aspektində özünü göstərmişdir. Bütün regionun Avropa  ttifaqı ölkələrindən idxal 
ə
laqələrinin həcmi atmışdır.  Region üzrə məcmu ticarət əlaqələri üçün mənfi saldo 
xarakterik olmuşdur. Avrostat-ın məlumatlarina əsasən 2000-2012 –ci illər ərzində 

---