Microsoft Word Mahmudova sebine doc

60 
 
olaraq  dayandırsa,  xidmət  göstərmədiyi  hər  gün  N2,  2014  19  üçün  təminat 
depozitinin 10%-I məbləğində cərimə ödəməlidirlər. 
Viza və  Masterkart orta hesabla  günlük  1.9  milyard  ABŞ  dolları həcmində 
ə
məliyyat  həyata  keçirmişdir.  Beləliklə,  həmin  şirkətlər  Rusiya  Mərkəzi  Bankına 
3.8 milyard ABŞ dolları həcmində təminat depoziti yerləşdirməlidirlər. 
Qeyd  edək  ki,  Viza  və  Masterkartın  gündəlik  əməliyyatlarının  həcmi 
Rusiyada  ümumi  nağdsız  ödənişlərin  90%-nə  bərabərdir.  Viza  və  Masterkart 
ş
irkətləri təminat depozitinin çox böyük məbləğ olduğunu bildirmiş və məsələnin 
danışıqlar yolu ilə həll oluna biləcəyini açıqlamışlar. 
Analitiklərə görə, Rusiya öz milli ödəniş sistemini yaratsa da, onun ölkədən 
kənarda işləməsi üçün digər ödəniş sistemləri ilə razılaşma əldə etməlidir. Bununla 
yanaşı, yeni milli ödəniş sisteminin Rusiyanın maliyyə sistemini sanksiyalar daxil 
olmaqla  müxtəlif  xarici təhdidlərdən,  habelə kiber hücumlardan  qorumağa  imkan 
verəcəyi gözlənilir. 
Mərkəzi və Şərqi Avropanın maliyyə sektorunda birbaşa xarici investisiyalar 
Varşavanın  maliyyə  sektoru  Birbaşa  Xarici  nvestisiyaların  (BX )  həcminə  görə 
Mərkəzi  və  Şərqi  Avropanın  şəhərləri  arasında  ilk  yerdə  qərarlaşmışdır.  Varşava 
maliyyə  bazarı  2014-cü  ilin  martın  1-nə  qədər  olan  bir  il  ərzində  706.2  milyon 
ABŞ  dollar  həcmində  BX   cəlb  etmişdir.  Həyata  keçirilən  6  layihə  çərçivəsində 
maliyyə sektorunda 825 yeni iş yeri açılmışdır. 
Moskva 328.6 milyon ABŞ dollar ilə ikinci yerdə qərarlaşmışdır və maliyyə 
sektoruna aid 6 layihədə 253 yeni iş yeri yaranmışdır. Kiyev isə 168 milyon ABŞ 
dolları ilə siyahıda 6-cı yerdə qərarlaşmışdır və burada 330 yeni iş yeri açılmışdır. 
263.1  milyon  ABŞ  dolları  ilə  Moskvadan  sonra  Rumıniyanın  paytaxtı 
Buxarest BX -nin həcminə görə üçüncü mövqedədir. Buxarestdə iki layihə həyata 
keçirilmişdir  və  bunlardan  biri  Fransanın  Societe  Generale  bankının  həyata 
keçirdiyi  layihə  olmuşdur.  Belə  ki,  Fransa  bankı  241.6  milyon  ABŞ  dollar 
həcmində  olan  və  200  iş  yerinə  malik  layihəni  Buxarestə  köçürmüşdür.  BX  

---

61 
 
cəlbinə  görə  Çexiya  Respublikası  üç  şəhərlə  təmsil  olunmuşdur  və  bu  ölkənin 
paytaxt ilə yanaşı digər şəhərləri də BX  cəlb edirlər [49].  
Praqa,  Olomouc  və  Karlova  Varı  şəhərləri  müvafiq  olaraq  177.8,  134.4  və 
100  milyon  ABŞ  dollar  həcmində  BX   cəlb  etmişlər və burada  1789  yeni  iş  yeri 
yaranmışdır. 
 
2.3.  Rusiyanın MDB regionunda əsas iqtisadi tərəfdaş və investor 
ölkə kimi mövqeyi 
 
Rusiya  Federasiyası  sahəsinə  görə  dünyada  ən  böyük  ölkədir  (17098,2 
kv.km).  Şərqi  Avropa  və  Şimali  Asiyanın  böyük  hissəsində  yerləşir.  Meridian 
istiqamətində uzunluğu 2,5-4,0 min.km, en üzrə - 9 min km. Rusiya ərazisindən 9 
saat  qurşağı  keçir.  Rusiyanı  müxtəlif  tərkibli  klimat  və  landşaftların,  təbiət 
zonaların müxtəlifliyi fərqləndirir. 
Rusiya  kəşfiyyat  aparılmış  təbii  qaz,  dəmir,  daş  kömür,  asbest,  sink,  digər 
faydalı  ehtiyyatlarına görə dünyada birinci yer tutur. 
Rusiya  18  ölkə  ilə  həmsərhəddir  (dünyada  hən  böyük  göstəricidir).  Quruda  – 
Norvec,  Finlyandiya,  Estoniya,  Latviya,  Litva,  Polşa,  Belorusiya,  Ukrayna, 
Abxaziya, Gürcüstan, Cənubi Osetiya, Azərbaycan, Qazaxıstan, Çin, Mongolustan 
və KXDR-lə, dənizdə - Yaponiya və ABŞ-la [23]. 
Ə
halinin  sayı  –  143,6  milyon  insan.  (Rosstatın  1  dekabr  2013-cü  ilə 
məlumatı). Dövlət dili – rus dili. 
Rusiya  Federasiyası  BMT  Təhlükəsizlik  Şurasının  daimi  üzvü  və  digər 
beynəlxalq  təşkilatların,  yəni  MDB,  Avrasiya  iqtisadi  ittifaqı, təşkilatı,  Şanxay 
ə
məkdaşlıq  təşkilatı, -Sakit  Okean  qtisadi Əməkdaşlığı və  digər  təşkilatların 
üzvüdür. 
2013-cü  ildə  Rusdiyanın  xarici  siyasəti  milli  maraqların  təmin  olunmasına, 
beynəlxalq arenada təhlükəsizliyin  möhkəmlənməsi  naminə  kollektiv hərəkətlərin 

---

62 
 
qurulmasına,  münaqişələrin  kompromislər  axtarmaqla  həll  olunmasına 
yönəlmişdir. 
Fevralın  12-də  Rusiyanın  prezidenti  ölkənin  xarici  siyasətinin  yeni 
Konsepsiyasının  redaksiyasını  təsdiq  etdi.  Əsas  yer  MDB  ölkələri  ilə 
münasibətlərin  möhkəmlənməsinə,  avrasiya  məkanında  integrasiya  priseslərinə 
yönəldilib.  l ərzində MDB ölkələrilə 20 çöxtərəfli müqavilələr bağlanıb, dövlət və 
hökümət  başçıları  tərəfindən  dövlətlərarası  münasibətlər  yönündə  50-dən  artıq 
qərar  qəbul  edilib.  Mayın  31-də  Minsk  şəhərində  Rusiya  tərəfinin  Özbəkistan 
Respublikası ilə azad ticarət zonanın tətbiqi haqqında Protokol imzalanıb [50]. 
 
 
Diaqram 1.  Rusiyanın MDB-də birbaşa investisiyaları 2013 

---

63 
 
 
Diaqram 2. MDB və Gürcüstanda birbaşa investisiyalar sahəsində lider 
kompanıyalar [50] 
Rusiya kompaniyalarının MDB ölkələrində iri investisiya lahiyələrini həyata 
keçirir (cədvəl 10 və cədvəl 11). 
  
 Cədvəl 10 
Rusiya kompaniyalarının MDB ölkələrində iri investisiya lahiyələri  
Kompaniya 
Mənsub olduğu 
ölkə və sahə 
Qəbul edən 
ölkə və lahiyə 
nvestisiya 
həcmi, mln $ 
Lahiyənin 
icrasının 
başlandığı il 
Lahiyənin 
xarakteri 
Qazprom 
Rusiya, təbii qaz 
nəqli və satışı 
Belarus, 
«Beltransqaz» 
5000 
2007 
Mərhələli 
alış 
MTS 
Rusiya, 
telekommuniksiya 
Ukrayna 
«MTS 
Ukrayna» 
3000 
2003 
Genişlənmə 
Vımpelkom 
Rusiya, 
telekommuniksiya 
Ukrayna  
«Ukrayna 
Radiosistemı» 
3000 
2005 
Alış və 
genişlənmə 
Lukoyl  
Rusiya, neft və 
qaz hasilatı 
Qazaxstan, 
HPB 
lahiyələrində 
iştirakı 
2639 
1995 
Genişlənmə 
Evraz 
Rusiya, polad 
istehsalı 
Ukrayna 
«Petrovsk 
adına zavod» 
2111 
2008 
Alış 

---