149
etmişdir). Bank sektoru üzrə kapital adekvatlığı minimal limiti
üstələyərək hesabat dövrünün sonuna 15,4% səviyyəsində
olmuşdur. 2012-ci ilin I rübü ərzində I dərəcəli capital adekvatlığı
göstəricisi minimal normanı (I dərəcəli kapital adekvatlığı norması
6%) üstələyərək 13,1%-dən 13,3%-dək yüksəlmişdir. Leverec
ə
msalının tətbiqinin davam etməsi də bank sisteminin
kapitallaşmasına müsbət təsir göstərmişdir. Leverec əmsalı üzrə
minimal norma 8% həddində müəyyən edilmişdir. 2012- ci ilin
mart ayının sonuna sistem üzrə leverec əmsalı 10,7% səviyyəsində
olmuşdur
72
.
Kapitalın adekvatlıq göstəricisi 12%-lik normaya qarşı
15,8% təşkil edir. Sektorun xarici mövqeyi dayanıqlıdır və
yaxşılaşıb. Son 3 ildə özəl bank sektorunun xarici borcu 2 dəfə
azalıb. Stress-testlər göstərir ki, bank sektoru riskləri absorbasiya
etmək və dayanıqlığı qorumaq potensialına malikdir.
Ödəniş sistemlərinin sabit və etibarlı fəaliyyətinin təmin
edilməsi, habelə təkmilləşdirilməsi Mərkəzi Bankın mühüm
fəaliyyət istiqamətlərindən biri olmuşdur. Milli Ödəniş Sistemi
infrastrukturu vasitəsilə ödənişlərin həcmi 2011-ci ilin 11 ayı
ə
rzində ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 23,3% artmışdır.
Hazırda bankların və “Azərpoçt” MMC-nin Bakı şəhəri və 50-dən
çox rayonu əhatə edən ödəniş məntəqələrinin sayı 1 700-ü
ötmüşdür. Nağdsız ödəniş alətlərindən istifadənin artırılması
məqsədilə pərakəndə ticarət, iaşə və digər xidmət müəssisələrində
POS-terminal şəbəkəsinin genişləndirilməsi və ödəniş kartları
vasitəsilə hesablaşmaların miqyasının artırılması üzrə tədbirlər
davam etdirilmişdir. 2011-ci ilin 11 ayında dövriyyədə olan ödəniş
kartlarının sayı 7,2%, quraşdırılmış bankomatların sayı 11,2%,
72
Зейналов В.З. Антикризисная политика ЦБ Азербайджана в
условиях
финансового кризиса // III Международная научно-практическая
конференция
«Финансовые рынки Европы и России».
Тема
2012 года:
«Устойчивость национальных финансовых систем: поиск новых
подходов
» 18- 19 апреля 2012 года. С.190 -194.
150
POS-terminalların sa Maliyyə sektorunun regional əhatə dairəsinin
və bank xidmətlərinə çıxış imkanlarının genişlənməsi davam
etmişdir. 2011-ci ilin 11 ayında 23 yeni bank filialı açılmışdır ki,
bunun da 13-ü regionların payına düşür. Hazırda bank filiallarının
49%-dən çoxu regionlarda yerləşir.
poteka kreditləşməsi cari ildə də iqtisadi aktivliyin
dəstəklənməsində mühüm rol oynamışdır. Dövlət büdcəsindən
ayrılmış vəsaitlər hesabına 2011-ci ildə cəmi 500 nəfərə 16 mln.
manat məbləğində sosial ipoteka verilmişdir. poteka kreditləşməsi
üçün bazar resurslarının cəlb olunması davam etdirilmişdir. 2011-
ci ilin ötən dövründə poteka Fondu vasitəsilə müvəkkil kredit
təşkilatları tərəfindən sosial ipoteka istisna olmaqla 2 000 nəfərə
77 mln. manat məbləğində ipoteka krediti verilmişdir. Beləliklə,
hazırda ipoteka kreditlərindən (cəmi 342 mln. yı 62,3% artmışdır.
manat) faydalanan ailələrin sayı 8 750-ə çatmışdır. poteka
kreditləri üzrə portfel sağlam olmuş və kreditlər üzrə ödənişlərdə
gecikmələr müşahidə edilməmişdir.
Azərbaycan banklarının depozit siyasəti
2011-ci ildə bank sisteminin maliyyə vasitəçiliyi
dərinləşməkdə davam etmişdir. Ötən 11 ayda kredit qoyuluşları
7.5%, bank aktivləri 10,7%, əhalinin əmanətləri 26,4% artmışdır.
Dövr ərzində müddətli depozitlərin 22,1% artması bank sisteminə
inamın yüksəlməsini xarakterizə edir. Dollarlaşma səviyyəsi isə
(xarici valyutada depozitlərin geniş pul kütləsində payı) son bir
ildə 4 faiz bəndi aşağı düşmüşdür.
Ümumiyyətlə, 2012-ci ilə qədər bank sektoru mənfəət
vergisindən azad edilib ki, bu da həm onların kapitallaşmasına,
həm də böhran şəraitində maliyyə problemi ilə üzləşməməsinə
münbit şərait yaradır.
2012-ci ilin I rübü ərzində bank sisteminin resurs bazasının
daha dayanıqlı mənbələr hesabına möhkəmləndirilməsi prosesi
davam etmişdir. 2012-ci ilin yanvar-mart ayları ərzində bankların
öhdəlikləri 5,9% artaraq (693,7 mln. manat) 01.04.2012 tarixinə 12
522,0 mln. Manat təşkil etmişdir. 2012-ci ilin I rübündə bankların
151
ümumi depozitləri 3,7% (maliyyə və qeyrimaliyyə sektorundan
cəlb olunmuş vəsaitlər) artaraq 9796,5 mln. manata çatmış və cəmi
öhdəliklərin 78,2%-ni təşkil etmişdir. Depozit bazasının mütləq
artımı ilə yanaşı onun keyfiyyətində də müsbət dəyişikliklər baş
vermişdir.Əhalinin
ə
manətlərinin
strukturunda
müddətli
ə
manətlərin payının artması müşahidə olunmuşdur. Cari
hesablarda əhalinin əmanətləri 269,7 mln. manat artdığı halda,
müddətli əmanətlər 820,4 mln. manat artmışdır. Depozitlərin
müddət strukturunun yaxşılaşması ilə yanaşı onun valyuta
strukturunda da müsbət meyillər müşahidə olunmuşdur. Manatın
məzənnəsinin sabitliyi şəraitində il ərzində dollarlaşma səviyyəsi
azalmışdır. Belə ki, fiziki şəxslərin milli valyutada
ə
manətləri il ərzində 62% artmış, ümumi əmanətlərdə payı ilin
sonuna 55%-ə yüksəlmişdir.Hesabat dövründə əhalinin əmanətləri
4,3% artmış və 4298,9 mln. manata çatmışdır. 2011-ci ildə fiziki
şə
xslərin əmanətləri 36% artaraq ilin sonuna 4119,8 mln. manata
çatmış (2010- cu ildə artım tempi 29,8% olmuşdur), hüquqi
şə
xslərin depozitləri (dövlət idarəetmə orqanları daxil olmaqla) isə
16,1% artaraq 2807,6 mln. manat təşkil etmişdir.Onun bankların
öhdəliklərində payı isə dövrün sonuna 34,3% təşkil etmişdir (ötən
ilin müvafiq dövründə 31,6% olmuşdur). Əmanətçi strukturunda
ciddi dəyişikliklər baş verməmiş, rezident fiziki şəxslərin
ə
manətlərinin ümumi həcmdə payı 91%, qeyri-rezident
ə
manətçilərin payı isə 9% təşkil etmişdir. Bank sektorunun
öhdəliklərində Mərkəzi Bankdan cəlb olunmuş vəsaitlərin payı ilin
sonuna 4,9% olmuşdur. 2012-ci ilin I rübü ərzində əmanətlərin
müddət strukturunda müsbət meyillər müşahidə olunmuşdur.
Müddətli əmanətlər 132,2 mln. manat, tələb edilənədək əmanətlər
isə 46,9 mln. manat artmışdır. Müddətli əmanətlərin cəmi
ə
manətlərdə payı mart ayının sonuna 79% olmuşdur.
Ə
halinin bank sisteminə inamın artması nəticəsində uzun-
müddətli və milli valyutada əmanətlərinin artması müşahidə
olunmuşdur. Hesabat dövrü ərzində uzunmüddətli əmanətlər 5,2%
artaraq cəmi əmanətlərin 36,2%-i (ilin əvvəlinə 35,9%)
Dostları ilə paylaş: |