Microsoft Word milli inkishaf doc

 
ƏL İ  H ƏS ƏNOV  
 
4 
lV FƏSIL 
Beynəlxalq təhlükəsizlik sahəsində Azərbaycanın  
xarici siyasət strategiyası ................................................................. 227 
§ 4.1. Beynəlxalq təhlükəsizlik sistemi: formalaşması, hüquqi 
əsasları, mahiyyəti, geosiyasi ölçüləri və tələbləri ......... 227 
§ 4.2. Beynəlxalq təhlükəsizlik sahəsində Azərbaycanın xarici 
siyasət strategiyası və fəaliyyəti ..................................... 240 
§ 4.3. Azərbaycanın geosiyasi kodu  və geosiyasi  
fəaliyyət kodeksi ............................................................. 262 
 
V FƏSİL 
Xəzər-Qara dəniz hövzəsi və Cənubi Qafqaz bölgəsinin  
hərbi-geostrateji münasibətləri və Azərbaycanın regional 
təhlükəsizlik siyasəti ........................................................................ 271 
§ 5.1. Xəzər-Qara dəniz hövzəsi və Cənubi Qafqazın  
təhlükəsizlik mühiti: regional bloklaşma reallıqları və  
proqnozları, hərbi-geostrateji güclərin təsnifatı .............. 271 
§ 5.2. Rusiyanın Xəzər-Qara dəniz hövzəsi və Cənubi Qafqazın 
regional təhlükəsizliyinə yanaşması, Kollektiv 
Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı və Azərbaycanın 
təhlükəsizlik maraqları..................................................... 289 
§ 5.3. ABŞ, NATO və Avropa İttifaqının Xəzər-Qara dəniz 
hövzəsi və Cənubi Qafqazda yürütdüyü regional 
təhlükəsizlik siyasəti və Azərbaycanın hərbi-geostrateji 
maraqları .......................................................................... 309 
§ 5.4. Rusiya, ABŞ, NATO və Avropa İttifaqı arasındakı 
münasibətlərin Xəzər-Qara dəniz hövzəsi və Cənubi 
Qafqazın regional təhlükəsizliyinə təsiri ........................ 345 
§ 5.5. Türkiyənin Xəzər-Qara dəniz hövzəsi və Cənubi Qafqazın 
təhlükəsizlik arxitekturasına yanaşması, Azərbaycanın 
geostrateji təhlükəsizlik maraqları  .................................. 365       
§ 5.6. İranın Xəzər-Qara dəniz hövzəsi və Cənubi Qafqazın 
təhlükəsizliyinə yanaşması, Azərbaycanın hərbi  
təhlükəsizlik maraqları..................................................... 379 
 AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ MİLLİ İNKİŞAF VƏ 
TƏHLÜKƏSİZLİK  SİYASƏTİNIN  ƏSASLARI
 
 
5 
§ 5.7.   Xəzər-Qara dəniz hövzəsi və Cənubi Qafqazın regional 
maraqlar sistemində Ukraynanın hərbi-geostrateji 
mövqeləri: Təhlükəsizlik sahəsində Azərbaycan-
Ukrayna münasibətlərinin xarakteristikası ................. 397 
§ 5.8.   Gürcüstanın Cənubi Qafqaz və Qara dəniz hövzəsinin 
təhlükəsizlik arxitekturasına yanaşması və hərbi-
geostrateji mövqeyi..................................................... 417 
§ 5.9.   Təhlükəsizlik sahəsində Azərbaycan-Gürcüstan və 
Türkiyə  arasındakı regional tərəfdaşlığın  
əsas şərtlərı və tələbləri .............................................. 424 
§ 5.10. Cənubi Qafqazın regional təhlükəsizliyi və  
Ermənistanın qonşu dövlətlərə qarşı əsassız ərazi 
iddialarının geosiyasi nəticələri ................................. 434 
§ 5.11. Azərbaycanın Xəzər-Qara dəniz hövzəsi və Cənubi 
Qafqazda yürütdüyü regional  
təhlükəsizlik siyasəti .................................................. 446 
 
Vl FƏSİL  
Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi Cənubi 
Qafqazın əsas təhlükəsizlik problemi kimi: beynəlxalq, regional, 
yerli maraqlar və Azərbaycanın ərazi bütövlüyü məsələsi ........... 467 
§ 6.1.  Ermənistanın Azərbaycana təcavüzü və Dağlıq Qarabağ 
münaqişəsinin tarixi kökləri haqqında ............................ 468 
§ 6.2.  XX əsrin sonlarında Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi 
iddiaları və sovet rəhbərliyinin ermənipərəst Qafqaz 
siyasəti............................................................................. 472 
§ 6.3.  Azərbaycan ərazilərinin Ermənistan silahlı  
qüvvələri tərəfindən işğalı və münaqişənin BMT  
Təhlükəsizlik Şurasında müzakirəsi................................ 477 
§ 6.4.  ATƏT-in Minsk qrupunun yaradılması, münaqişəsinin həlli 
istiqamətində vasitəçilik səyləri, münaqişə tərəflərinin 
mövqeyi və ümumi nəticələr........................................... 479 
§ 6.5.  Digər beynəlxalq təşkilatların Ermənistan-Azərbaycan, 
Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə dair mövqeyi və 
Azərbaycanın diplomatik fəaliyyətinin nəticələri ........... 495 

---

 
ƏL İ  H ƏS ƏNOV  
 
6 
Əlavələr  
Azərbaycan Respublikasının Milli Təhlükəsizlik Konsepsiyası ....... 507 
Milli təhlükəsizlik haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu... 548 
Milli Təhlükəsizlik Konsepsiyasının təsdiq edilməsi  
haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin  Sərəncamı........... 575 
Azərbaycan Respublikasının Hərbi Doktrinası .................................. 577 
 
İstifadə edilmiş mənbə, ədəbiyyat və informasiya resursları ....... 609 
Резюме............................................................................................... 651 
Summary ........................................................................................... 657 
 AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ MİLLİ İNKİŞAF VƏ 
TƏHLÜKƏSİZLİK  SİYASƏTİNIN  ƏSASLARI
 
 
7 
 
 
 
 
 
 
GİRİŞ 
 
Beynəlxalq münasibətlərin subyekti olaraq hər bir dövlətin 
dünyadakı nüfuzu və imici onun həyata keçirdiyi milli inkişaf 
və təhlükəsizlik siyasəti ilə bilavasitə bağlıdır. Milli inkişaf və 
təhlükəsizlik siyasəti ölkənin siyasi, iqtisadi, sosial və mənəvi 
inkişafının, xarici aləmdən qaynaqlanan təhlükələrə qarşı mü-
qavimət gücünün, səmərəli dövlət idarəçiliyinin, ölkədaxili sa-
bitliyin,  vətəndaşların milli ideyalar, məqsədlər, amallar ətra-
fında birləşməsi, ictimai-siyasi həyatda iştirakı vəziyyətinin və 
s. daxili məsələlərin əsas göstəricilərindən biri kimi çıxış edir.  
Məlum olduğu kimi, SSRİ dövründə Azərbaycanın ayrıca 
nə milli inkişaf, nə də ki, təhlükəsizlik siyasəti mövcud deyildi. 
Digər müttəfiq respublikalar kimi onun da inkişafı və təhlükə-
sizliyinin əsasları, təminatı və s. məsələlər SSRİ çərçivəsində, 
vahid dövlət məkanında, ümumi siyasi-iqtisadi və ideoloji ya-
naşma və amillərlə müəyyən olunur, bu sahə üzrə  əsas prob-
lemlər ittifaq dövlətinin kompleks maraqları  çərçivəsində  həll 
edilirdi. 
SSRİ-nin dağılması, dünya sosializm sisteminin süqutu, 
çoxsaylı ölkələrin bir siyasi sistemdən digərinə keçidi, yeni ya-
ranmış müstəqil dövlətlərin beynəlxalq münasibətlərə qoşul-
ması  və s. hadisələr planetimizdəki  əvvəlki siyasi, iqtisadi, 
geosiyasi və  hərbi-geostrateji vəziyyəti ciddi şəkildə  dəyişdi. 

---