Microsoft Word milli inkishaf doc
Yüklə 4,51 Kb. Pdf görüntüsü
|
ƏL İ H ƏS ƏNOV 24 olunur, dünyada “soyuq müharibə”nin başa çatması ilə yaranan yeni dünya nizamının doğurduğu proseslər, müstəqillik yolu tutmuş müxtəlif ölkələrin, o cümlədən Azərbaycanın gələcək inkişafı, ictimai-siyasi perspektivləri və s. araşdırılır, gənc döv- lətlərin inkişaf yollarına dair müəllif mülahizələri irəli sürülür. Azərbaycanın milli inkişaf siyasətinin və müstəqillik illə- rində həyata keçirilən dövlət quruculuğunun fəlsəfi-siyasi təh- lili tədqiqatçı alim Səlahəddin Xəlilovun əsərlərində də geniş şərh olunur. Xüsusən, müstəqilliyin möhkəmlənməsi və milli dövlət quruculuğu, davamlı inkişafın təmin olunmasında Prezi- dent Heydər Əliyevin reallaşdırdığı milli ideyaların, milli- siyasi təşkilatlanma, milli-mənəvi özünüdərk proseslərinin ak- tual problemlərinin elmi-nəzəri təhlili onun yaradıcılığında mühüm yer tutur. Heydər Əliyevin milli inkişafla bağlı fikir dünyası, dövlət- çilik təlimi və ideyaları, əməli fəaliyyətinin dövlət və dövlət- çiliklə, azərbaycançılıqla bağlı məqamları S. Xəlilovun “Lider, dövlət, cəmiyyət” adlı fundamental əsərində xüsusi elmi tədqi- qata cəlb edilir. Bu əsər Azərbaycanın milli inkişafının mahiy- yəti və Heydər Əliyevin milli dövlətçilik fəlsəfəsinin öyrənil- məsi sahəsində çox sanballı bir tədqiqat hesab oluna bilər. Əsərdə müstəqillik illərində həyata keçirilən böyük siyasi, iqtisadi, sosial və mədəni-mənəvi quruculuq proseslərinin ümumi aspektləri tədqiq olunur, Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə reallaşdırılan dövlət siyasətinin əsasında dayanan başlıca prinsiplər ümumiləşdirilir və elmi şəkildə öyrənilir. Əsərdə həm də Heydər Əliyevin dövlətçilik irsinin öyrənilməsi fonun- da, Azərbaycanda yeni cəmiyyət quruculuğu, milli dövlətçilik AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ MİLLİ İNKİŞAF VƏ TƏHLÜKƏSİZLİK SİYASƏTİNIN ƏSASLARI 25 və milli ideologiya məsələlərinin elmi-nəzəri tədqiqinə geniş yer verilir. 5 Azərbaycanın milli inkişafının bəzi tarixi aspektlərinin öyrənilməsi, müstəqillik illərində Prezident Heydər Əliyevin formalaşdıraraq həyata keçirdiyi milli inkişaf siyasətinin ayrı- ayrı tərəflərinin tədqiqi tarixçi alim Yaqub Mahmudovun yara- dıçılığında da mühüm yer tutur. Onun “Azərbaycan tarixində Heydər Əliyev şəxsiyyəti” və s. əsərlərində müstəqillik illərin- də Azərbaycan dövlətinin inkişaf siyasətinin formalaşması və həyata keçirilməsinin ayrı-ayrı həlledici məqamları, Prezident Heydər Əliyevin milli dövlətçilik baxışları, qurtuluş mübari- zəsi və tarixi dirçəliş konsepsiyası, yürütdüyü daxili və xarici siyasətin xüsusiyyətləri və s. kimi məsələlər geniş əks olun- muşdur. Y. Mahmudovun Azərbaycanın milli inkişafı və Heydər Əliyevin bu sahədəki xidmətlərinin araşdırılması ilə bağlı yazdığı əsərləri fərqləndirən ən mühüm amil və yenilik onunla şərtlənir ki, müəllif bütün bəhs olunan məsələləri Azər- baycanın beş minillik dövlətçilik tarixinin ümumi mənzərəsi fonunda sistemli şəkildə öyrənir və vacib nəticələrə gəlir. 6 Milli təhlükəsizlik probleminin bir çox ümumi siyasi, hü- quqi və etnik-milli aspektləri, xüsusən Azərbaycan Respubli- kasında milli dövlət quruculuğu prosesinin təhlili, mövcud Konstitusiya quruluşunun formalaşması və inkişafının xarakte- ristikası, ölkədaxili sosial-siyasi, ictimai, milli-etnik vəziyyətin təhlili, daxili sabitliyin yaradılması və qorunub saxlanmasının 5 Xəlilov. S. Lider, dövlət, cəmiyyət. Bakı, “Azərbaycan Universiteti” nəş- riyyatı, 2001. 6 Mahmudov Y. Azərbaycan tarixində Heydər Əliyev şəxsiyyəti. Bakı, “Təhsil” nəşriyyatı, 2002. ƏL İ H ƏS ƏNOV 26 zərurəti və qanunauyğunluqları, milli inkişafın və təhlükə- sizliyin digər bir çox aspektləri siyasətşünas alimlər Əlikram Tağıyev və Mahir Şükürovun yaradıcılığında da mühüm yer tutmuş və öz geniş həllini tapmışdır. 7 Tədqiqatçı alim Musa Qasımlı öz yaradıçılığında daha çox Azərbaycanın beynəlxalq münasibətlər sisteminə inteqrasiya- sının əsasında dayanan milli maraqlar və regional təhlükəsizlik məsələlərinə diqqət yetirir, ölkənin xarici siyasətinin konsep- tual əsaslarının müəyyənləşməsində milli inkişaf maraqlarının və vəzifələrinin təsirini araşdırır. Bundan başqa, müəllif xüsusi olaraq Azərbaycanın milli inkişaf məsələlərini, görkəmli döv- lət və siyasi xadim Heydər Əliyevin hələ SSRİ dövründə müs- təqil dövlətçilik baxışlarının, milli inkişaf dünyagörüşünün for- malaşması və müstəqilliyə nail olduqdan sonra bu ideyaların həyata keçirilməsi və s. problemləri geniş şərh edir. 8 Tədqiqatçılardan Hicran Hüseynova Azərbaycanın milli inkişaf və regional təhlükəsizlik məsələlərini Avropaya inteq- rasiya fonunda öyrənir və ölkənin Avropa strukturlarına qoşul- masını zəruri edən bir çox ilkin şərtləri, o cümlədən milli ma- raqlardan irəli gələn bəzi mühüm vəzifələri təhlil edir. 9 Azərbaycanın milli inkişaf yolunun və Heydər Əliyevin dövlətçilik irsinin tarixi və siyasi aspektlərinin araşdırılması baxımından İradə Hüseynovanın “Müstəqil Azərbaycan dövlə- 7 Tağıyev Ə.,Şükürov M. İki əsrin qovşağında Azərbaycan: milli və millət- lərarası problemlərin həlli yolunda. Bakı, Adiloğlu, 2004. 8 Qasımlı M. Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində (1991-1995-ci illər). Bakı, “Gənclik” nəşriyyatı, 1996; Qasımlı M. Azərbaycanın xarici siya- səti (konsepsiya məsələləri). Bakı, “Mütərcim” nəşriyyatı, 1997. Qasımlı M. Heydər Əliyev-istiqlala gedən yol. Bakı, “BDU” nəşriyyatı, 2006. 9 Hüseynova H. Azərbaycan Avropa inteqrasiya prosesləri sistemində (1991- 1997). Bakı, Nurlan, 1998. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ MİLLİ İNKİŞAF VƏ TƏHLÜKƏSİZLİK SİYASƏTİNIN ƏSASLARI 27 tinin qurucusu” adlı monoqrafiyası da milli tarixşünaslıqda əhəmiyyətli yer tutur. Müəllif Azərbaycanın son 35 illik ən ye- ni tarixinin, ümummilli lider Heydər Əliyevin milli dövlətçilik sahəsində həyata keçirdiyi fəaliyyətin geniş mənzərəsini ya- ratmış, prezident kimi 1993-cü ildən sonrakı dövrdə reallaşdır- dığı daxili və xarici siyasəti, ictimai-siyasi sabitliyin bərqərar olması, iqtisadi, sosial-siyasi və mənəvi inkişafla bağlı ardıcıl islahatların aparılması, Azərbaycanı dünya siyasətinin mərkə- zinə çevirməsi, yeni neft strategiyasının və digər transmilli enerji, nəqliyyat-kommunikasiya layihələrinin işlənib hazırlan- ması, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi və Dağlıq Qarabağ probleminin həll edilməsi və s. sahədə nümayiş etdirdiyi fəa- liyyəti geniş işıqlandırmışdır. 10 Azərbaycanın müstəqillik dövrünün daxili ictimai-siyasi proseslərinin öyrənilməsi və mahiyyətinin dərk olunması, milli inkişaf siyasətinin bəzi konseptual nəzəri və praktiki aspektlə- rinin, xüsusən 1993-2003-cü illərdə Heydər Əliyevin xilaskar- lıq və prezidentlik fəaliyyətinin, milli dövlət quruculugu sahə- sində həyata keçirdiyi qətiyyətli dövlət siyasətinin qavranıl- ması baxımından tədqiqatçılardan Abutalib Səmədovun, Aydın Mirzəzadənin və Məmməd Əlizadənin əsərləri də müəyyən elmi-nəzəri və siyasi əhəmiyyət kəsb edir. Hər üç müəllif Azərbaycanın ən yeni tarixinin ayrı-ayrı məqamlarını, ictimai- siyasi həyatında baş verən hadisələrin təfərrüatını və mahiyyə- tini, ölkənin milli inkişaf siyasətinin formalaşdırılması və hə- yata keçirilməsi sahəsində Prezident Heydər Əliyevin xidmət- lərini, onun milli dövlət quruculuğu siyasətinin prinsip və 10 Hüseynova İ. Müstəqil Azərbaycan dövlətinin qurucusu. Bakı,”Təhsil” nəşriyyatı, 2004. Yüklə 4,51 Kb. Dostları ilə paylaş:
|