Microsoft Word monoqrafiya docx
Yüklə 7,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 3 MÜNDƏRİCAT Giriş …………………………………………………………………………… 5 I fəsil. Nizami Gəncəvi irsinin öyrənilməsi və təbliğində ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin rolu....………...........…………………….............................................. 9-27 1.1. Heydər Əliyevin 01.01.1979-cu il sərəncamı ilə “Azərbaycan KPMK-nin xüsusi qərarı”. 1.2. Heydər Əliyevin 1981-ci il yeni sərəncamı. II fəsil. İran ədəbiyyatşünaslığında Nizami irsinin öyrənilməsi və tədqiqi……………………...........................................… ..................................28-47 2.1. İran ədəbiyyatşünaslığında Nizamiyə maraq. 2.2. V.Dəstgerdi. “Gəncineye Nezami”. 2.3. S.Nəfisi. Nizami Gəncəvi. III fəsil. İran ədəbiyyatşünaslığında Nizami haqqında yazılmış elmi əsərlərin bəzi tərcümələri………..............................................................................................48-140 3.1. Ə.Zərrinkub. “Gəncə piri”. 3.2. M.Sərvət. “Azərbaycan Atabəylərinin şəcərəsi”. 3.3. K.Əhmədnejad. “Nizami Gəncəvi əsərlərinin təhlili”. Nəticə …………………………………………………………………………..141-146 İstifadə olunan ədəbiyyat………………………………………………………147-152 1.1 Heydər Əliyevin 01.01.1979-cu il sərəncamı ilə “Azərbaycan KPMK-nın xüsusi qərarı”. 1.2 Heydər Əliyevin 1981-ci il yeni sərəncamı. 2.1 İran ədəbiyyatşünaslığında Nizamiyə maraq. 2.2 V.Dəstgerdi. “Gəncineye Nezami”. 2.3 S.Nəfisi. Nizami Nəncəvi 3.1 Ə.Zərrinkub. “Gəncə piri”. 3.2 M.Sərvət. “Azərbaycan Atabəylərinin şəcərəsi”. 3.3 K.Əhmədnejat. “Nizami Gəncəvi əsərlərinin təhlili”. 4 I FƏSİL NİZAMİ GƏNCƏVİ İRSİNİN ÖYRƏNİLMƏSİ VƏ TƏBLİĞİNDƏ ÜMUMMİLLİ LİDERİMİZ HEYDƏR ƏLİYEVİN ROLU. Böyük iftixar hissi ilə deyə bilərik ki, Nizami Gəncəvi qədər Azərbaycan xalqını dünyada tanıdan ikinci bir şəxsiyyətə rast gəlmədik. Nizaminin təxminən bütün dünya xalqlarının dillərinə tərcümə olunması və sevilə-sevilə oxunması buna ən gözəl göstəricidir. Digər tərəfdən Nizami elə böyük sənətkarlardandır ki, o, təkcə poeziyanın zirvəsini kəşf etməklə deyil, elm sahələrinin əksəriyyəti haqqında məlumat verməsi və öz ölməz “Xəmsə”si vasitəsilə bunu əks etdirmişdir. Azərbaycanda ayrı-ayrı alimlər Nizaminin dil, ədəbiyyat, riyaziyyat, fizika, astronomiya, təbabət, nəbatat, kənd təsərrüfatı, rəssamlıq, heykəltaraşlıq, fəlsəfə, tarix və s. elmlərə bələd olduğunu və “Xəmsə”sindən məlum olur ki, onlardan konkret misallar gətirməklə ustalıqla istifadə etmişdir. XII əsrdə bu, ancaq dərin zəkanın və şəxsi geniş mütaliənin sayəsində ola bilərdi. (96-5) Əlbətdə, Nizami türk, fars və ərəb dillərini mükəmməl bildiyi üçün böyük poliqlot kimi bu xalqların ədəbiyyatı, tarixi ilə yaxından tanış idi. Nizamiyə qədərki şairlər ancaq Şərqdən yazmış və ondan kənara çıxmamışlar. İlk dəfə məhz Nizami bu tilsimi sındıraraq Qərbə çıxmışdır. Bunun nəticəsi olaraq o, Makedoniyalı İskəndərdən söhbət açmışdır. Elmi araşdırmalar onu göstərir ki, klassik yunan fəlsəfə və tarixini bilmədən bu haqda danışmaq mümkün deyildi. Nizami demək olar ki, Çin, Rusiya, Gürcüstan, Ərəb ölkələri, İran, Azərbaycan və Rumdan bəhs edib bu ölkələrin adət-ənənələri və məşğuliyyətlərindən danışırsa, bir daha biz bu mütəfəkkir insanın nə qədər yüksək bilik potensialı və fövqəladə zəka sahibi olduğunu görürük. Elə bunun nəticəsidir ki, Nizaminin “Xəmsə”sindəki hər bir poemasından bütün dünya şairlərinin ən yüksək məqamında dayananların on nəfəri çıxar. Dünya təcrübəsi göstərir ki, böyük dahilər hər 5 100-200 ildə bir yetişirlər. Çox qəribədir ki, onlar da zamanın təpikləri altında tapdalandıqdan sonra yetişirlər. Ancaq Nizami bu sahədə öz zəkası hesabına elə öz zəmanəsində qiymətləndirilmişdir. O, saraya gedib mədh yazmasa da, bütün hökmdarlar tərifdən o zamanın yüksək maaşı ilə təmin edilmişdir. Hətta, Nizami aldığı axçadan kasıblara əl uzatmışdır. Poemalarını yazıb bitirdikdən sonra isə hökmdarlar tərəfindən mükafatlandırılmışdır. Bunların təsdiqi kimi yenə ölməz şairin öz yazdıqlarına nəzər salaq: Qüvvət elmdədir, başqa cür heç kəs, Heç kəsə üstünlük eyləyə bilməz. (87-28) Yuxarıda qeyd etdik ki, nadir dahilər hər bir xalqın həyatında hər əsrdə yetişməyə də bilər. Azərbaycan xalqının payına XX əsrdə daha bir dahi insan bəxş edilmişdir. Bu, əlbətdə, hörmətli el ağsaqqalımız 35 il respublikamıza rəhbərlik etmiş, dünya siyasət arenasında özünə layiqincə yer almış, fenomenal bilik potensialına malik olan, ölməz prezidentimiz, xalqımızın elm, mədəniyyət, musiqi, ədəbiyyat, dil dostu, Azərbaycan xalqının müstəqilliyini özünə qaytaran, onu dünyada tanıdan möhtərəm Heydər Əliyev cənablarıdır. Heydə Əliyev həmin şəxsdir ki, Azərbaycana rəhbərlik etmək missiyasını öz çiyinləri üzərinə götürməsəydi, ölkəmizdə baş verən hərc-mərcliyi tez bir zamanda ləğv etməsəydi, bəlkə də, indi Azərbaycan adlı bir məmləkət də yox idi. Bütün bu işlərinə görə biz Heydər Əliyevə borcluyuq. Bizi maraqlandıran cəhət odur ki, o, klassiklərin dostu, gənclərin hamısı olmuşdur. Konkret olaraq Nizami Gəncəvi və Heydər Əliyev arasındakı bağlılığı açmaqla bu iki böyük şəxsiyyətin əməlləri qarşısında borcumuzdan qismən də olsa çıxmağa çalışaq. Heydər Əliyev cənabları ömrünün çox hissəsini dövlət işlərinə sərf etmişdir. Ancaq o, ömrünün sonuna kimi ədəbiyyat, dil, incəsənətin vurğunu olmuşdur. Azərbaycanın böyük sənətkarlarının iştirakı ilə konsertlərdə, yubileylərdə və beynəlxalq tədbirlərdə böyük qürur hissi ilə çıxış edər, sənət adamlarına maddi və mənəvi dayaq olardı. Hətta, vaxtının məhdud olmasına baxmayaraq səhnə arxasına keçib onların çıxışlarını, gördükləri işləri dəstəkləyər və problemləri ilə maraqlanıb, elə yerindəcə həll etməyə Yüklə 7,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|