İnformasiya sistemləri menecmenti
21
ayrı-ayrı bölmələr və ya məqsədli proqram qrupları
çərçivəsində konkret fəaliyyət növlərinin təşkilatçısı;
bütövlükdə müəssisənin və onun ayrı-ayrı bölmələri-
nin rəhbəri;
tabeçilikdə olanların rəhbəri;
müasir metodlarla iş təşkil edən, idarəetmənin
istənilən səviyyəsində rəhbər;
müəssisə (təşkilat) adından çıxış edib, onu başqa
təşkilatlarda təmsil edən.
Bazar şəraitinə xas olan təhlükələr və qeyri-müəyyən
situasiyalar şəraitində qərar qəbul edilməsi prosesində
menecer fəaliyyəti müstəqillik və məsuliyyət tələb edir.
Bunlar da onu yeniliklər nəzərə alınmaqla optimal təşkilati və
elmi-texniki qərarların qəbul edilməsi yollarının axtarıb
tapılmasına təhrik edir.
İstənilən səviyyədə olan menecerə aşağıdakı yüksək
tələblər (vəzifələr) qoyulur:
müəssisənin idarəedilməsi sahəsində ümumi bilik və
bacarığa malik olmaq;
müəssisənin təsərrüfat fəaliyyətinin növü və xarak-
terindən asılı olaraq aid olduğu sahədə qabaqcıl texnoloji
proseslər sahəsində səriştəlilik;
inzibatçılıqla yanaşı, həm də sahibkarlıq vərdişlərinə
malik olmaq, bazarda situasiyanı ələ almağı bacarmaq və
təşəbbüskar olmaq;
yaranmış təhlükələri dərk edib onun aradan qaldırıl-
ması yollarını tapmaq və yeni meydana çıxmış imkanlardan
istifadə etmək məqsədilə, firmanın ehtiyatlarını yenidən
bölməklə onları daha sərfəli sahələrə yönəltməyi bacarmaq;
özündən aşağı rəhbərlər və işçilərlə razılaşma əsasın-
da əsaslandırılmış düzgün qərar qəbul etmək və onun yerinə
yetirilməsi üçün hər bir işçinin iştirak dərəcəsini müəyyənləş-
dirib onlar arasında bölüşdürmək qabiliyyəti;
İnformasiya sistemləri menecmenti
22
artıq fəaliyyət göstərdiyi və ya göstərmək istədiyi
bazarlarda, yaxud onların seqmentlərində olan iqtisadi situa-
siyanın təhlili sahəsində bilik və praktiki təcrübəyə malik
olmaq;
rəqib firmaların fəaliyyət sahələrini bilmək, onların
fəaliyyət istiqamətlərini təhlil edib düzgün qərar qəbul etmək
bacarığı;
firmanın öz mövqeyini saxlamaq və möhkəmlən-
dirmək istədiyi bazarlarda mövcud və potensial vəziyyəti, öz
ölkəsində və maraqlı olduğu digər ölkələrdə iqtisadiyyatın
dövlət tənzimlənməsi tədbirlərini, bazar konyukturası və
tələbin xüsusiyyətlərinin dəyişmə istiqamətlərini görməyi
bacarmaq qabiliyyəti;
özünün birbaşa tabeliyində olan işçiləri tanımalı,
onların hər birinin adını bilməli, hər birinə formalaşmış
şəxsiyyəti, mədəni səviyyəsi və tutduğu mövqedən asılı olaraq
fərdi yanaşmağı bacarmalıdır;
firmanın və işçilərin maraqlarını ədalətli şəkildə mü-
dafiə etməli və birinin digərinə olan münasibətini aydınlaş-
dırarkən haqsızlığa yol verməməlidir;
firmanın düzgün fəaliyyət göstərməsi və kollektivin
birliyini təmin etmək məqsədilə bacarıqsız işçilərdən xilas
olmağı bacarmalıdır;
öz davranışı və hərəkətləri ilə kollektivə sağlam yol-
daşlıq və qarşılıqlı əməkdaşlıq mühiti yaratmağı bacarmalıdır.
Qeyd etmək lazımdır ki, hər bir müəssisənin uğurunun
əsasında öz işçilərinin əməyi durur. Ona görə də müəssisə
mənfəət götürmək məqsədilə özünün müştərilərinin – isteh-
lakçılarının tələbatlarına cavab verən əmtəə və ya xidmət
istehsal etmək qayğısına qaldığı kimi, daimi olaraq özünün
işçilərinin də qayğısına qalmalı, onların sosial-iqtisadi prob-
lemlərinin həllini yüksək səviyyədə təmin etməlidir. Mene-
cerin yuxarıda göstərilən məqsəd və vəzifələrinin öhdəsindən
İnformasiya sistemləri menecmenti
23
necə gəlməsi, öz zəruri funksiyalarını necə yerinə yetirməsi öz
qiymətini axır nəticədə firmanın istehsal etdiyi əmtəə və
xidmətlərinə olan tələbatdan asılı olaraq bazarda alır. Müasir
qloballaşma dövründə menecerin vəzifəsi istehsal miqyasının
genişlənməsi və bununla əlaqədar olaraq material, maliyyə,
əmək və digər ehtiyatlara olan tələbatın artması ilə əlaqədar
olaraq daha da mürəkkəbləşir.
İnformasiya sistemləri menecmenti
24
FƏSİL 2
İnformasiya sistemləri menecmenti elminin
formalaşması və inkişafı
2.1. İnformasiya sistemləri menecmenti fənninin predmeti
Bu gün dünya yalnız yeni əmək alətlərinin yaradılması,
istehsal proseslərində buxar və ya elektrik enerjisinin istifa-
dəsi kimi hadisələrlə müqayisə edilə biləcək əsl informasiya
inqilabını yaşayır. İnformasiya, proqram-texniki vasitələrin
köməyi ilə onun əvvəl görünməyən həcmlərdə yaradılması və
tətbiqi real dünyanın oxşarı kimi və hazırda insanların
həyatında nəticələri çətinliklə qiymətləndirilə biləcək yeni
“virtual” məkanın yaradılması və modelləşdirilməsinə imkan
verib. İstehlakçıya informasiyanın təqdim edilməsini təmin
edən informasiyalaşmanın müasir prosesləri cəmiyyətin
həyatında mühüm amilə və ictimai fəaliyyətin bütün sahə-
lərinin idarə edilməsinin səmərəliliyinin artırılması vasitəsinə
çevrilmişdir. Aktual informasiya ehtiyatları və düzgün
layihələşdirilmiş avtomatlaşdırılmış informasiya sistemləri bu
gün bütün predmet sahələrində hər bir səviyyənin meneceri
üçün dəyərli fəaliyyətin bazasıdır.
Dünyada sosial-iqtisadi inkişafın müasir şəraitində əsas
idarəetmə qərarlarının qəbul edilməsi üçün zəruri olan
informasiyanın toplanmasından və emalından ibarət olan
idarəetmə prosesinin informasiya təminatının rolu artmışdır.
Rəhbərlər tərəfindən menecmentin problemlərinə maraq daim
böyüyür. İdarəetmənin effektiv metodları təşkilatın rəqabət
qabiliyyətinin artması amili, biznesin səmərəli aparılmasının
zəruri aləti kimi daha çox dərk edilir. Müasir şəraitlərdə
effektiv idarəetmə özü ilə təşkilatın qiymətli resursunu verir.
Buraya maliyyə, material, insan və başqa resurslar aiddir.
Dostları ilə paylaş: |