1
АЗЯРБАЙЖАН РЕСПУБЛИКАСЫ ТЯЩСИЛ НАЗИРЛИЙИ
АЗЯРБАЙЖАН ДЮВЛЯТ ИГТИСАД УНИВЕРСИТЕТИ
«МАЭИСТРATURA МЯРКЯЗИ»
Muxtar Nazim
МЮВЗУ: «
DÜNYA QT SAD YYATINDA OFŞ
OR B ZNES N YER VƏ
AZƏ
RBAYCANDA ONUN NK Ş
AF PERSPEKT VLƏ
R
»
МАЭИСТР ДИССЕРТАСИЙА
SI
Истигамятин шифри вя ады:
060401
“Dünya iqtisadiyyatı”
xtisaslaş
ma:
“Beynəlxalq iqtisadi münasibətlər”
Елми рящбяр
проф. Hacıyev Ş.H.
Маэистр програмынын рящбяри
дос. Жямилов М.Р.
КАФЕДРА МЦДИРИ:
проф. ЩАЖЫЙЕВ Ш.Щ.
БАКЫ - 2015
2
МЦНДЯРИЖАТ
ЭИРИШ…………………………………………………..............................
3-5
FƏS L I. OFŞOR B ZNES FƏAL YYƏT N N KONSEPTUAL
Ə
SASLARI.................................................................................................
6-22
1.1. Ofşor biznes fəaliyyətinin əsas xüsusiyyətləri......................................
6-11
1.2. Ofşor mərkəzlərində şirkətlərin fəaliyyət mexanizmi..........................
12-22
FƏS L II. DÜNYA QT SAD YYATINDA OFŞOR B ZNES
MƏ
RKƏ
ZLƏ
R N N YER VƏ
ROLU...................................................
23-62
2.1. Bir sıra ofşor biznes mərkəzlərində bankların fəaliyyət xüsusiyyətləri
və dünya iqtisadiyyatına təsiri.....................................................................
23-41
2.2. Dünya iqtisadiyyatında sığorta fəaliyyəti üzrə ixtisaslaşmış ofşor
mərkəzlərin əsas özəllikləri.........................................................................
42-47
2.3. Ofşor biznes zonalarında gəmi sahibkarlığı və beynəlxalq dəniz yük
daşımaları...................................................................................................
48-62
FƏS L III. AZƏRBAYCANDA OFŞOR B ZNES N
FORMALAŞ
MASI VƏ
NK Ş
AF PROBLEMLƏ
R ............................
63-83
3.1. Ölkənin iqtisadi inkişafında ofşor biznesin yeri................................... 63-69
3.2. Azərbaycanda ofşor biznesin yaradılması və inkişaf perspektivləri..... 70-83
НЯТИЖЯ ВЯ ТЯКЛИФЛЯР…………………...................................... 84-89
ЯДЯБИЙЙАТ СИЙАЩЫСЫ………………………..................................
90-91
3
G R Ş
Мювзунун актуаллыьы: XX əsrin 50-ci illərindən sonra beynəlxalq iqtisadi
münasibətlərdə vergitutmada ofşor zonalardan istifadə böyük əhəmiyyət kəsb etməyə
başlamışdır. nkişaf etmiş ölkələrdə vergi dərəcələrinin nisbətən yüksək olması və
vergi yükünün ağırlığı sahibkarları daima vergilərin minimumlaşdırılması
problemləri üzərində düşünməyə məcbur edir. Ödənilən vergiləri minimumlaşdırmaq
və digər sosial ödəmələri azaltmaq üçün beynəlxalq vergitutmada ofşor zonalardan
istifadə XX əsrin ikinci yarısından sonra geniş yayılmış metodlardan birinə
çevrilmişdir.
Hələ 20-30 il bundan əvvəl ofşor mərkəzlərin miqdarı barmaqla sayılası qədər
az olmaqla yanaşı onlardan istifadə qaranlıq məqamlarla dolu idi. Hətta bu sahə üzrə
ixtisaslaşmış peşəkar mütəxəssislər belə ofşor yurisdiksiyaların (hüquqi ünvanların)
imkanlarından tam istifadə edə bilmirdilər. Texnologiya və telekommunikasiyadakı
inqilab ofşor zonaların imkanlarını öyrənməyə və onlardan istifadəni genişləndirməyə
şə
rait yaratdı. Bu günkü ofşor ərazilərdən istifadə inkişaf edərək dünya maliyyə
ə
məliyyatlarının az qala yarısını əhatə edən qlobal bir biznesə çevrilmişdir.
Üçüncü minilliyin ərəfəsində praktiki olaraq bütün sahələr ya beynəlxalq
xarakter almış, ya da beynəlxalq amilin təsirinə məruz qalmışdır. Müasir iqtisadi
münasibətlərin ən geniş yayılmış əlamətlərindən biri ofşor zonalarda yerləşən
müəssisələrin sürətlə genişlənməsidir. Bu gün biznes sənayesi dünya iqtisadiyyatının
müstəqil
sahəsinə çevrilmişdir.
Bаzar iqtisadiyyatının əsasında duran «qanunla
qadağan olunmayan hər şeyə icazə verilir» prinsipi ofşor biznesin çiçəklənməsinə də
geniş imkanlar açmışdır. Bu səbəbdən də dissertasiya işinin mövzusu mühüm
ə
həmiyyət kəsb edir.
Тядгигатын мягсяди: Тядгигатын ясас мягсяди ofşor biznesin fəaliyyət
mexanizminin və orada fəaliyyət göstərən şirkətlərin əsas xüsusiyyətlərinin
öyrənilməsi, bir sıra ofşor mərkəzlərində bank fəaliyyəti, sığorta və gəmi ilə
yükdaşımaların dünya iqtisadiyyatında rolunun tədqiqi, ölkə iqtisadiyyatının