Microsoft Word National-doklad-azer doc
Yüklə 180,1 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2) Konstitusiya prinsiplәri bir-biri ilә necә әlaqәlәnir Bu prinsiplәr arasında müәyyәn ierarxiya mövcuddurmu
- Mәhkәmәsinin yurisdiksiyası imkan verirmi ki, Әsas Qanunun digәr müddәaları ilә müqayisәdә konstitusiya prinsiplәri üstünlük tәşkil etsin
- 3) Sizin yurisdiksiyanızda Konstitusiyaya dәyişikliklәr necә edilir Әsas Qanun, Konstitusiyada dәyişikliklәr edilmәsinin hansı qaydasını nәzәrdә
9
Hamılıqla qəbul olunmuş beynəlxalq hüquq prinsip və normaları, Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələr hüquq sisteminin ayrılmaz tərkib hissəsidir.
Konstitusiya prinsiplərini digər hüquq prinsiplərindən fərqləndirən əsas cəhət onların hüquq sistemində xüsusi yerini müəyyənləşdirən dövlətin və cəmiyyətin əsas qanunu olaraq ali hüquqi qüvvəsidir. Ona görə də, konstitusiya prinsipləri ümumhüquqi və sahələrarası xarakter daşıyır və Azərbaycan Respublikasının bütün hüquq sistemi üçün əhəmiyyət kəsb edir, pozitiv hüquq üzərində üstünlük təşkil edərək içtimai münasibətlərin tənzimlənməsinin, yaxud müəyyən hüquq sahələrinin və qanunvericiliyin əsasını təşkil edir. Konstitusiya prinsipləri dövlətin və cəmiyyətin əsasını, özülünü, infrastrukturunu təşkil edən, üzərində bütün digər sosial əlaqələr qurulan və onların həyata keçirilməsinin müxtəlif saysız formalarını nəzərdə tutan içtimai münasibətlər kəsiyinin geniş hüquqi ümumiləşdirməsi kimi çıxış edir, konkret hüquq normaları isə bu prinsiplərin tətbiqinin yalnız ayrı- ayrı halları kimi çıxış edir. Onlar bütövlükdə pozitiv hüququn yaxud onun bir neçə sahələrinin ideya əsasını təşkil edir. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası beynəlxalq müqavilələri Azərbaycan Respublikasının hüquq sisteminə daxil edərək milli qanunvericiliyin və beynəlxalq müqavilələrin nisbətini müəyyənləşdirib. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 148-ci maddəsinin 2-ci bəndinə əsasən” Azərbaycan Respublikası tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələr Azərbaycan Respublikasının hüquq sisteminin ayrılmaz tərkib hissəsidir”. Beynəlxalq aktların hüquqi qüvvəsini təsbit edən Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının 151-ci maddəsinə əsasən Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik sisteminə daxil olan normativ hüquqi aktlar ilə Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı dövlətlərarası müqavilələr arasında ziddiyət yaranarsa, beynəlxalq müqavilələr tətbiq edilir. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası və Referendumla qəbul edilən aktlar istisna təşkil edir.
12-ci maddənin 2-ci hissəsinə görə “Konstitusiyada sadalanan insan və vətəndaş hüquqları və azadlıqları Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrə uyğun tətbiq edilir”. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının sadalanan müddəaları hüquq sisteminin uzlaşmasında Azərbaycan hüquq sisteminin əsasını təşkil edir. Qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan Avropa İttifaqına üzv olmadığı üçün, Avropa İttifaqı hüququ və milli hüquq nisbətinə dair suallar yaranmır. 2) Konstitusiya prinsiplәri bir-biri ilә necә әlaqәlәnir? Bu prinsiplәr arasında müәyyәn ierarxiya mövcuddurmu? Konstitusiya daxilindә ierarxiyanın müәyyәnlәşmәsinә Konstitusiya Mәhkәmәsi necә yanaşır? Konstitusiya Mәhkәmәsinin yurisdiksiyası imkan verirmi ki, Әsas Qanunun digәr müddәaları ilә müqayisәdә konstitusiya prinsiplәri üstünlük tәşkil etsin? Ali hüquqi qüvvəyə malik olan Konstitusiya normaları hüquqi tənzimləmə sisteminin əsasını təşkil edir. Konstitusiya - hüquq normaları məzmununa, hüquqi qüvvəsinə və tələbin xüsusiyyətlərinə görə təsnif olunur. Konstitusiya normalarının əsas xüsusiyyəti sistemlık və qarşılıqlı əlaqədir. Azərbaycan Respublikasının ərazisində qüvvədə olan bütün konstitusiya hüquq normaları bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqəlidir. Sistemlik həm də konstitusiya - hüquqi tənzimləməni kompleks şəkildə, konstitusiya-hüquq institutları vasitəsilə həyata keçirilməsini nəzərdə tutur. Konstitusiya-hüquq institutu eynicinsli içtimai münasibətlər qrupunu tənzimləyən qohum hüquqi müddəaları ehtiva edir. 10
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında prinsiplər iyerarxiyası müəyyənləşdiril- məyib. Konstitusiya prinsipləri bir-birini tamamlayaraq müəyyən sistem vahid yaradır. Onların hər biri əhəmiyyətlidir və konkret içtimai münasibətlərin xüsusiyyətindən asılı olaraq ön plana çıxa bilər.
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 1-ci maddəsinə əsasən Azərbaycan Respublikasında dövlət hakimiyyətinin yeganə mənbəyi Azərbaycan xalqıdır. Azərbaycan xalqı öz hüquqları və mənafeləri ilə bağlı olan hər bir məsələni referendumla həll edə bilər (Maddə 3). Referendumla həll onunan məsələlərdən, Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının qəbul edilməsi və ona dəyişikliklər edilməsini qeyd etmək zəruridir.
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının mətnində dəyişikliklər Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi və Prezidenti tərəfindən təklif oluna bilər. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının mətnində dəyişikliklər Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi və Prezidenti tərəfindən təklif olunduqda, Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin rəyi alınmalıdır. “Konstitusiya Məhkəməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 61.3-cü maddəsinə əsasən, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin və Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təkliflərinə mahiyyəti üzrə Konstitusiya Məhkəməsinin Plenumunda baxılması onların dərc olunduğu gündən ən geci 7 gün keçənədək başlanmalıdır. Həmin Qanunun 61.4-cü maddəsinə əsasən, Konstitusiya Məhkəməsi təklif olunmuş dəyişikliklərin Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 155-ci maddəsinin tələblərinə uyğunluğu haqqında əsaslandırılmış rəy qəbul edir. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 155-ci maddəsinə əsasən, Konstitusiyanın 1- ci, 2-ci, 6-cı, 7-ci, 8-ci və 21-ci maddələrində dəyişikliklər və ya onların ləğv edilməsi haqqında, 3-cü fəslində nəzərdə tutulmuş insan və vətəndaş hüquqları və azadlıqlarının ləğvi və ya Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrdə nəzərdə tutulduğundan daha artıq dərəcədə məhdudlaşdırılması haqqında təkliflər Referenduma çıxarıla bilməz.
bülleteninə Konstitusiya Məhkəməsinin rəyinin qısa xülasəsi daxil edilir. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 154-cü maddəsinə əsasən, Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsi referendumla qəbul olunmuş Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının mətnində dəyişikliklərə dair qərar qəbul edə bilməz. Azərbaycan Respublikası Seçki Məcəlləsinin 138.1 və 138.4-cü maddələrinə əsasən, referendumun rəsmi nəticələrini referendumdan sonra 25 gündən gec olmayaraq Mərkəzi Seçki Komissiyası elan edir. Ümumxalq səsverməsinə Mərkəzi Seçki Komissiyasının iclasında yekun vurulur və yekunlar referendumun nəticələri haqqında rəsmi bildiriş kimi elan edilir. Azərbaycan Respublikası Seçki Məcəlləsinin 140-cı maddəsinə əsasən referendum yolu ilə qəbul olunmuş qərar və referendumun yekunları haqqında rəsmi elan referendum yolu ilə qəbul edilmiş aktın mətni ilə birlikdə səsvermə günündən ən geci 30 gün keçənədək Mərkəzi Seçki Komissiyası tərəfindən dərc edilir. Referendum yolu ilə qəbul edilmiş akt dərc edildiyi gündən qüvvəyə minir. Referendum yolu ilə qəbul edilmiş akt qətidir, Azərbaycan Respublikasının bütün ərazisində məcburi hüquqi qüvvəyə malikdir və yalnız referendum yolu ilə ləğv oluna və ya dəyişdirilə bilər (Azərbaycan Respublikası Seçki Məcəlləsinin 141 və 142-ci maddələri). Yüklə 180,1 Kb. Dostları ilə paylaş:
|