Hamiləlik ağırlaşmaları və mamalıq fəsadlarında tibbi yardımın keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi.
ÜST-nin "Ölümlə nəticələnməyən hamiləlik ağırlaşmaları və mamalıq fəsadlarının tədqiqi metodikası"
12
üçün qadınların kimliyini müəyyən
etməyə
imkan verən məlumatlar (məs., qadının
fərdi indentifikasiya nömrəsi, xəstəlik
tarixinin nömrəsi, ambulator kartın
nömrəsi, şəxsiyyət vəsiqəsinin nömrəsi, adı
və s.) xüsusi jurnalda saxlanmalıdır. Həmin
jurnal təhlükəsiz yerdə saxlanmalı və yalnız
məlumatların dürüstlüyünü yoxlamaq üçün
və ya mübahisəli məsələlər ortaya çıxdıqda
istifadə olunmalıdır.
7. Məlumatlarda uyğunsuzluqlar müəyyən
edilən kimi aradan qaldırılmalıdır.
8. Məlumat bazasına daxil edilmiş
məlumatların 5%-nin təsadüfi seçim
əsasında müntəzəm olaraq yoxlanması
tövsiyə edilir.
9. Məlumatların məhz xəstəlik tarixləri,
ambulator kartlar və digər xəstəxana
sənədlərindən götürüldüyünü nəzərə alaraq,
həmin sənədlərin dürüstlüyü və tamlığı,
habelə orada qeyd edilən məlumatların
keyfiyyəti maksimal dərəcədə təmin
edilməlidir.
2.1.5. Seçim və müddətlər
Ölümlə nəticələnməyən hamiləlik ağırlaşmaları
və mamalıq fəsadlarının keyfiyyətli tədqiqi
üçün tələb olunan minimum xəstə sayı (və ya
klinik halların sayı) və bu məqsədlə istifadə
edilən proses göstəricilərinin minimum sayı
müəyyən edilməyib. Lakin mühüm nəticələr
əldə etmək üçün aşağıdakı formuladan istifadə
edərək tədqiq üçün tövsiyə olunan seçim sayını
müəyyən etmək olar.
Formula:
Ciddi hamiləlik ağırlaşmaları və ağır mamalıq
fəsadları olan klinik halların sayı təxminən hər
1.000 doğuşa 7.5-dir.
Cədvəl 2-də doğuşların ümumi sayından asılı
olaraq ciddi hamiləlik və mamalıq
ağırlaşmalarının gözlənilən sayı qeyd edilib.
ÜST-nin mütəxəssisləri tədqiqat üçün ciddi
hamiləlik və mamalıq ağırlaşmaları ilə müşayiət
olunmuş ən azı 20 klinik halın seçilməsini
tövsiyə edir. Daha kiçik seçim sayı keyfiyyətli
nəticələrin əldə edilməsi və dəqiq təhlilin
aparılmasına maneə ola bilər. Ginekoloji yardım
alan qadınların fərdi xüsusiyyətlərindən asılı
olaraq, maraq doğuran klinik hallar barədə
məlumatın toplanması müddəti müxtəlif ola
bilər. Məlumatın toplanması müddətinə,
həmçinin maliyyə resursları və digər
çətinliklər/məhdudiyyətlər təsir edə bilər.
(
ana ölümü halları) + (ölümlə nəticələnməyən hamiləlik ağırlaşmaları və mamalıq fəsadlarıilə müşayiət olunan
halların sayı)
həmin müddət ərzində doğuş keçirən qadınların ümumi sayı
Hamiləlik ağırlaşmaları və mamalıq fəsadlarında tibbi yardımın keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi.
ÜST-nin "Ölümlə nəticələnməyən hamiləlik ağırlaşmaları və mamalıq fəsadlarının tədqiqi metodikası"
13
Cədvəl 2. Araşdırılan doğuşların ümumi sayına nisbətdə yuxarıda verilmiş meyarlara uyğun gələn
qadınların sayı və ağır hamiləlik/mamalıq ağırlaşmalarının olduğu gözlənilən qadınların sayı
a
Doğuşların sayı
1000
2000
4000
10000
Meyarlara uyğun gələcəyi gözlənilən qadınların gözlənilən
sayı
37 (15–75) 75 (37–300) 150 (75–300) 375 (187–750)
Ağır hamiləlik/mamalıq fəsadlarının olması gözlənilən
qadınların sayı
7 (3–15)
15 (7-30)
30 (15–60) 75 (37–150)
a. Uyğunluq meyarları Cədvəl 1-də verilib.
Cədvəl 3. Ölümlə nəticələnməyən hamiləlik ağırlaşmaları və mamalıq fəsadlarının indikatorları
Ölümlə nəticələnməyən hamiləlik ağırlaşmaları və mamalıq fəsadlarıı dedikdə hamiləlik, doğuş və ya
hamiləliyin bitməsindən sonra 42 gün ərzində yaranmış ağırlaşmalar nəticəsində ölümə yaxın olan, lakin sağ
qalmış qadınların klinik hallar nəzərdə tutulur.
Ana ölümü təsadüfi və yanaşı səbəblər istisna olmaqla, hamiləlik zamanı və ya doğuşdan sonra 42 gün
ərzində hamiləliklə əlaqədar istənilən səbəbdən baş verən qadın ölümüdür.
Diri doğuş – nəfəs alan və ya həyat əlamətləri ilə uşağın doğulması ilə nəticələnən doğuşdur.
Ağır mamalıq fəsadlarına hamiləlik, doğuş və zahılıq dövründə həyat üçün təhlükə yaradan hallar (məs.,
orqan çatışmazlığı), o cümlədən ölümlə nəticələnməyən hamiləlik ağırlaşmaları və mamalıq fəsadları və ana
ölümü daxildir.
Həyat üçün təhlükə yaradan halları olan qadınlar - ölümlə nəticələnməyən hamiləlik ağırlaşmaları və ya
mamalıq fəsadları olan və ya ölümü baş vermiş qadınlardır (məs., ağır mamalıq fəsadları olan qadınlar). Bura
ölümlə nəticələnməyən hamiləlik/mamalıq ağırlaşmaları ilə müşayiət olunan hallar və ana ölümü halları
daxildir.
Ağır mamalıq fəsadlarının nisbəti - hər 1000 diri doğuşa düşən həyat üçün təhlükə yaradan halları olan
qadınların sayıdır. Bu göstərici müəyyən ərazidə
tələb olunan tibbi xidmət və ehtiyac duyulan resurslar barədə məlumat verir.
Ölümlə nəticələnməyən hamiləlik ağırlaşmaları və mamalıq fəsadlarının nisbəti - hər 1000 diri doğuşa
düşən ölümlə nəticələnməyən hamiləlik/mamalıq ağırlaşmalarının sayıdır. Yuxarıdakı göstərici ilə yanaşı bu
göstərici də müəyyən ərazidə ehtiyac duyulan tibbi xidmət və resursların həcmi barədə məlumat verir
Ölümlə nəticələnməyən hamiləlik ağırlaşmaları və mamalıq fəsadlarının ölüm hallarına olan nisbəti.
Nisbətin yüksək olması tibbi xidmətin yüksək səviyyədə olduğundan xəbər verir.
Ölüm indeksi (Mortality İndex) - həyat üçün təhlükə yaradan halları olan xəstələr arasında ana ölümü
hallarını ifadə edir və faizlə göstərilir. İndeks artdıqca həyat üçün təhlükə yaradan hallardan ölən qadınların
ölüm hallarının artmasını göstərir (tibbi xidmətin keyfiyyətinin aşağı olmasına dəlalət edir). Əksinə, indeksin
aşağı olması o deməkdir ki, həyat üçün təhlükə yaradan halları olan qadınlar arasında ölüm halları daha azdır
və bu tibbi xidmətin keyfiyyətli olmasından xəbər verir.
Perinatal nəticələrin indikatorları (məs., perinatal ölüm, neonatal ölümün və ya ölü doğuşların faizi) ölümlə
nəticələnməyən hamiləlik ağırlaşmaları və mamalıq fəsadları ilə yanaşı tibbi xidmətlərin keyfiyyətinin
qiymətləndirilməsinə yardımçı ola bilər