Microsoft Word Özel eğİTİM 02. doc
Yüklə 0,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Eğitimden Yararlanma Düzeyleri * Alev Girli **
- Anahtar Kelimeler
- Key Words
| ASPERGER SENDROMLU VE YÜKSEK İŞLEVLİ OTİSTİK ÇOCUKLARIN EĞİTİMDEN YARARLANMA DÜZEYLERİ
ÖZEL EĞİTİM DERGİSİ 23
Asperger Sendromlu ve Yüksek İşlevli Otistik Çocukların Eğitimden Yararlanma Düzeyleri * Alev Girli ** Dokuz Eylül Üniversitesi Özet Bu çalışma, İzmir ilinde Eylül 1999 ve Haziran 2000 tarihleri arasında, üniversite hastaneleri çocuk psikiyatrisi kliniklerinde Asperger sendromu ve yüksek işlevli otizm tanısı almış olan, yaşları 20-48 ay arasında değişen, 28 çocukla gerçekleştirilmiştir. Çocuklara TEACCH ve HANEN yaklaşımı temel alınarak hazırlanan eğitim programı beş yıl süre ile uygulanmıştır. Çalışmaya katılan çocukların anne-babalarından gönüllü olan 17 anne-babaya 16 hafta süren aile eğitim programı uygulanmıştır. Bu araştırmanın temel amacı, çalışma grubunu oluşturan çocukların uygulanan eğitim programından sağladıkları gelişmeyi, Psiko-Eğitimsel Profil Revize formu (PEP-R) ile taklit, algı, ince motor, kaba motor, el-göz koordinasyonu, bilişsel ve sözel olmak üzere yedi gelişimsel; ilişki ve duygulanım, oyun ve materyallere ilgi, dil, ve duyusal tepkilerden oluşan dört davranışsal alanda incelemektir. Çalışmacının diğer bir amacı, anne-babası aile eğitim programına katılan çocuklarla, katılmayan çocuklar arasında eğitimden yararlanma düzeyi açısından faklılık olup olmadığını belirlemektir. Çocukların başlangıç düzeyi performansları ve son değerlendirmeleri PEP-R kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Bireyselleştirilmiş eğitim programları (BEP) TEACCH ve HANEN programlarından yararlanılarak hazırlanmıştır. Çocukların gelişimsel alanların hepsinde giriş becerileriyle çıkış becerileri arasında olumlu yönde anlamlı düzeyde artış ve otistik davranış özelliklerinde azalma olduğu istatistiksel olarak belirlenmiştir. Yirmialtı çocuk, ilköğretim yaşı geldiğinde kaynaştırma eğitimine katılabilecek düzeye ulaşarak ilköğretime başlamış, iki çocuk ise özel eğitim ilköğretim okuluna geçiş yapmıştır. Anne-babası eğitim programına katılan 17 çocuğun taklit ve kaba motor gelişim alanlarında kazanımlarının, anne-babası eğitim programına katılmayan 11 çocuktan anlamlı düzeyde daha fazla olduğu belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Otizm, Asperger Sendromu, TEACCH Programı, HANEN Programı, PEP-R Abstract This study was conducted in İzmir with 28 children who were diagnosed as high functional autistic children and children with Asperger Syndrome by university hospitals between September 1999 and June 2000. An education program based on TEACCH and HANEN approaches was given to the children for five years. 17 volunteering parents of the children who participated in the study were given a family education program for 16 weeks.
* Bu çalışma 16. Özel Eğitim Kongresi’nde (2006) sözel bildiri olarak sunulmuştur. ** Yard. Doç. Dr., Dokuz Eylül Üniv., Buca Eğitim Fakültesi, PDR Bölümü, İzmir. E-posta: alev.girli@deu.edu.tr
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi 2007, 8 (2) 23-43 ALEV GİRLİ 2007, 8 (2)
24
they received. This was investigated through a Psycho Educational Profile Revision Form (PEP-R) in 7 sub areas from the developmental domain such as imitation, perception, fine motor, gross motor, hand-eye integration, cognitive and verbal as well as 4 sub areas from the behavioural domain such as language, relating and affect, play and interest in materials and giving sensory responses. Another purpose of the study is to determine if there is a difference in terms of the level to which children benefit from the education between the children whose parents attended the family education program and the children whose parents did not. Children’s beginning level performances and their final performances were evaluated via PEP-R. Their individualized education programs were prepared by using TEACCH and HANEN approaches. It was found that all children in the study group benefited from the education program they received and also there is a statistically meaningful increase between their skills before pre-test and after the application of post-test. The results also showed that there is meaning decrease in typical behaviours in 4 behavioural areas. 26 children were able to start the elementary school by reaching to a level which enables them to receive inclusion education and two of the children have started a special education elementary school. It was found out that children with parents who attended the education program gained meaningfully more in two developmental domains (imitation, gross motor) than the children whose parents did not take the education. Key Words: Autism, Asperger Syndrome, TEACCH program, HANEN Program, PEP-R Otizm, Yüksek Fonksiyonlu Otizm ve Asperger Sendromu Amerika’da ilk defa, Kanner (1943) tarafından tanımlanan otizm, sosyal etkileşimde ve iletişimde bozukluklarla, tekrarlayan davranışlarla ve ilgi alanlarının sınırlılığı ile karakterize gelişimsel bir bozukluktur (American Psychiactric Association, 2000). Otistik bireyler, birbirinden hem yetersizliğin derecesi, hem de sergiledikleri davranış özellikleri açısından farklılık gösteren heterojen bir gruptur (Sucuoğlu, 2003). Zeka bölümü dağılımı açısından da geniş bir ranja sahip olan otistiklerin yaklaşık % 10-15’inin normal ve üstü, % 25-35’inin sınır veya hafif zihinsel yetersiz, geriye kalanlarının ise orta ve ileri düzeyde zihinsel yetersiz olduğu düşünülmektedir (Mesibov & Shea, 2003). Kanner’la aynı dönemlerde Almanya’da Asperger (1944) tarafından tanımlanmış olan, otistik çocuklara benzeyen fakat daha üst düzey işlevlere sahip çocuklar ise (Sucuoğlu, 2003) DSM- IV’ de (1994) Asperger sendromlu çocuklar olarak adlandırılmıştır. Asperger Sendromunu otizmden ayıran temel özellik Asperger Sendromunda dil gelişiminde ve bilişsel gelişimde otizmde olduğu gibi gecikme ya da gerileme olmamasıdır (Kırcaali- İftar, 2005 & Korkmaz, 2003). Ghaziuddin & Mountain-Kimchi (2004), Asperger sendromlu bireyleri, normal dil gelişimine sahip olan, ancak sosyal etkileşim davranışlarıyla, tekrarlayan, törensel davranışlarıyla otistiklerle aynı özellikleri gösteren bireyler olarak tanımlamaktadır. Bu tanı gruplarından birine mükemmel biçimde uyan çocuklar bulunduğu gibi, iki grubun özelliklerinin karışımını gösteren bireyler de olabilmektedir. Bazen erken çocukluk döneminde Kanner sendromunun tipik özelliklerini gösteren çocukların yaşları ilerledikçe, ergenlik döneminde Asperger Sendromu davranış özelliklerini göstermeye başladıkları ve bu nedenle çocuğun bu spektrumun hangi alt grubunda olduğuna karar vermenin her zaman çok kolay olmadığı vurgulanmaktadır (Wing, 2005). Genellikle zihinsel becerileri sınır veya sınır üstü olan yüksek işlevli otistikler ile Asperger sendromlular arasındaki ayrımın açık ve net olmadığı düşünülmektedir (Myles, 2004). Bu iki bozukluk da, Dünya Sağlık Örgütü (ICD-10) Ruhsal ve Davranışsal Bozukluklar Sınıflandırması Klinik Tanımlamalar ve Tanı Kılavuzları (1992) ve American Psikiyatri Birliği’ nin (APA) Ruhsal Bozukluklara İlişkin Tanı ve Sınıflandırma El Kitabı DSM IV’de (1994)
“Yaygın Gelişimsel Bozukluk” başlığı altında yer almaktadır. Son yıllarda uluslararası alan yazında yaygın gelişimsel bozukluk (pervasive developmental disorder) ve otistik spektrum bozukluğu (autistic spectrum disorder) terimleri birbirinin yerine kullanılmaya başlanmıştır (Kırcaali-İftar, 2005).
Yüklə 0,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|