24
Əlilliyi olan insanların
əmək bazarına çıxışının
asanlaşdırılmasında qeyri hökumət təşkilatlarının, biznes
qurumlarının və bələdiyyələrin rolunun artırılması
sahəsində siyasət
Son illərdə Azərbaycanda həssas qrupların problemlərinin
həlli məsələlərində qeyri-hökumət təşkilatlarının rolu
artmaqdadır. QHT-lərin həssas qrupların problemlərinin həllinə
cəlb olunması üçün dövlət siyasətində də ciddi dəyişikliklər baş
verməkdədir.
Son dövrlərdə qəbul olunan bütün dövlət proqramlarında,
milli strategiyalarda və bu sənədlərin yerinə yetirilməsi üçün
qəbul olunan tədbirlər planlarında QHT-lər tərəfdaş qismində
göstərilir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 27 iyul 2007-ci il
tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş
“Azərbaycan Respublikasının qeyri-hökumət təşkilatlarına
dövlət dəstəyi Konsepsiyası” nın “Qeyri-hökumət təşkilatlarına
dövlət dəstəyinin prioritet sahələri” bölməsində nəzərdə tutulan
prioritet sahələrdən biri də “qaçqın, məcburi köçkün, əlil və
veteranların problemlərinin həll edilməsi”dir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2007-ci il 13 dekabr
tarixli 674 nömrəli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri-Hökumət
Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurası haqqında Əsasnamə” nin
şuranın formalaşması ilə bağlı hissəsində nəzərdə tutulan QHT
qruplarından biri də “qaçqın, köçkün, əlil və veteranların
məsələləri” üzrə ixtisaslaşmış QHT-lərdir.
Konsepsiya və əsasnamədə QHT-lərə, o cümlədən əlilliyi
olan insanların məsələləri üzrə ixtisaslaşmış QHT-lərə dövlət
tərəfindən dəstək, o cümlədən maliyyə dəstəyinin göstərilməsi
nəzərdə tutulur və hazırda bu dəstək həyata keçirilməkdədir.
30 dekabr 2011-ci ildə qüvvəyə minmiş “Sosial Xidmətlər
Haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 16-cı
maddəsində sosial xidmət sisteminə daxil edilən təsisatlar
25
sırasında QHT-lər də vardır. Qanunun 16-cı maddəsində
göstərilir ki,
“Sosial xidmət sistemi sosial xidmət sahəsində fəaliyyət
göstərən müvafiq icra hakimiyyəti orqanından, dövlət, bələdiyyə
və özəl sosial xidmət müəssisələrindən, sosial işçilərdən və
sosial xidmətçilərdən, eləcə də öz vəsaitləri və ya cəlb edilmiş
vəsaitlər hesabına sosial xidmət göstərən qeyri-hökumət
təşkilatlarından” ibarətdir.
Əlilliyi olan insanlarla bağlı dövlət siyasətini və xidmətləri
həyata keçirən Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin
bütün aidiyyatı strukturları əlilliyi olan insanların məsələləri
üzrə ixtisaslaşmış QHT-lərlə əməkdaşlıq edir və onların
fəaliyyətinə dəstək göstərir.
Nazirliyin nəzdində fəaliyyət göstərən İctimai Şuranın
tərkibinin 5 nəfərini QHT nümayəndələri təşkil edir. İctimai
Şura hazırda Nazirlik sistemində həyata keçirilən bütün
fəaliyyətlərə cəlb olunur və onun yaratdığı işçi qruplarının bir
neçəsi fəaliyyətində əlilliyi olan insanların problemlərinə
yönələn işlərin həyata keçirilməsində iştirak edir. Bu işçi
qruplarının da tərkibi QHT nümayəndələrindən təşkil
olunmuşdur.
Bununla belə ölkə QHT-lərinin əlilliyi olan insanların
məsələlərinin və problemlərinin həllində rolunun artırılması
olduqca vacibdir. Bunu üçün ilk növbədə zəruri olan tədbirlər
görülsə də, həlli vacib olan məsələlər də qalmaqdadır. Bunun
üçün ölkə QHT-lərinin bilik və bacarıqlarının artırılmasına
dəstəyin verilməsi zəruridir. Bu dəstək ilk növbədə milli QHT-
lərin əlilliyi olan insanlara sosial xidmətlərin göstərilməsi,
əlilliyi olan insanların məşğulluğunun təmin olunması
istiqamətində xarici ölkələrdə təşəkkül tapmış praktikanin
öyrənilməsi sahəsində bilik və bacarıqların artırılması
istiqamətində olmalıdır.
Gələcəkdə Qeyri-hökumət təşkilatları sosial müəssisələrin
yaradılması və idarə olunması, əlilliyi olanların sosial
26
reablitasiyasının həyata keçirilməsi kimi sahəlar üzrə da QHT
potensialının artırılmasına ehtiyac olacaqdır.
Biznesin əlilliyi olan insanların dəyərli və layiqli həyat
keçirmələrindəki rolu müstasnadır. Qanunvericiliklə biznes
qurumlarının əlilliyi olan insanların əmək bazarına çıxışının
artırılması istiqamətində vəzifələrin və öhdəliklərin nəzərdə
tutulması vacib və zəruridir. Bununla belə, adminstrativ və
stimullaşdırıcı vasitələr kifayət etməyəcəkdir. Ölkədə biznesin
cəmiyyət və öz işçi heyəti qarşısında korporotiv sosial
məsuliyyətinin artırılması istiqamətində ciddi işlər görülməlidir.
Biznesin cəmiyyət və öz personalı qarşısında məsuliyyəti həm
hüquq, həm də əxlaq normaları ilə müəyyən olunur. Personal
(işçi heyəti) qarşısında məsuliyyət bir qayda olaraq qanunlarla,
cəmiyyət qarşısında məsuliyyət isə daha çox əxlaq və mənəvi
normalarla tənzim olunur. İnkişaf etmiş ölkələrdə hər bir biznes
qurumu sosial sərmayə proqramlarında iştirakı özü üçün mühüm
göstərici hesab edir. Həssas qruplara daxil olan şəxslərin, o
cümlədən əlilliyi olan şəxslərin əməyə cəlb edilməsi, onlar üçün
zəruri infrastrukturun yaradılması biznes üçün mühüm
göstəricidir. Lakin belə mədəniyyətin kifayət qədər inkişaf
etmədiyi cəmiyyətlərdə biznesin korporativ sosial
məsuliyyətinin artırılmasına yönələn tədbirlərin həyata
keçirilməsi olduqca zəruridir.
Azərbaycanda korporotiv sosial məsuliyyətlə bağlı bir sıra
tədqiqatlar, siyasət sənədləri və tənzimləmə sənədlərinin
layihələri hazırlanmışdır. Azərbaycan Respublikasının
Prezidenti yanında QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurasının sifarişi
əsasında “Ümid” sosial inkişafa dəstək İctimai Birliyi tərəfindən
konsepsiya sənədinin və Koorporotiv Sosial Məsuliyyət
xartiyasının layihəsi hazırlanmışdır. Sənəddə göstərilir ki,
“Araşdırmalar nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, KSM-in vahid
anlayışı mövcud deyildir. KSM-ə müxtəlif instansiyalar
müxtəlif, amma eyni məzmunlu anlayış- izahlar vermişlər.
Hazırkı sənəddə biz əsasən Avropa Birliyinin(AB) istifadə etdiyi
Dostları ilə paylaş: |