D
D
D
Diiiin
n
n
n M
M
M
Mwwwwsssswwwwllllwwwwssssiiii
C
C
C
Cwwwwlllliiiillll M
M
M
Mwwwwm
m
m
mm
m
m
mwwwwd
d
d
dqq
q
qu
u
u
ullllu
u
u
uzzzzaaaad
d
d
dwwww
©
Cwlil Mwmmwdquluzadw “Wswrlwri”.
Azwrbaycan SSR Elmlwr Akademiyas\ nw]riyyat\. Bak\ —1967.
&[ cilddw. Ikinci cild.
“Molla Nwsrwddin” jurnal\ndan. 9 mart 1908-ci il. No 10
Qon]umuz Kwrbwlay\ Heydwrin iki o`lu var idi: biri do`ma o`lu Qas\m,—swkiiz ya]\nda,
biri dw =gey o`lu o`lu Nwcwfqulu,—on ya]\nda.
U]aq vaxt\ k^[wdw a]\q oynayanda hwrdwn bir sava]ard\q. Mwn on yeddi ya]\nda idim vw
elw olurdu ki, hwrdwn bir Qas\m\ da d=ywrdim, hwrdwn bir Nwcwfqulunu d=ywrdim.
Qas\m\ d=ywndw u]aq wllwrini g=zlwrinin ^st^nw bas\b a`laya-aqlaya qa[ard\ dwdwsinin
^stw vw ]ikaywt edwrdi. Kwrbwlwy\ Heydwr wmi qeyzli [\xard\ k^[wyw vw gwlib yap\]ard\
qulaqlar\mdan, qalx\zard\ g=yw. Bir dwfw az qald\ qula`\m\n biri dibindwn [\xs\n.
Amma Nwcwfqulunu da hwrdwn bir d=ywrdim vw bu da qa[ard\ dwdwliyinw ]ikaywtw.
Kwrbwlay\ Heydwr wmi [\xard\ k^[w qap\s\na, saq wlinin ]whadwt barma`\n\ yuxar\
qovzay\b, ancaq mwnw bircw bunu deywrdi ki “Q\r\]mal! U]a`\ d=ymw!”.
Bilmirwm, haradan dan\]maq istwyirdim, yad\mdan [\xd\…
Hw, din mwswlwsindwn dan\]\ram. Rus qwzetlwrindw oxuyuruq ki, Rusiya vwziri dinlwri
bih=rmwt edwnlwr ^[^n iki c^r twnbeh qoymaq istwyir: xa[pwrwst dinini twhqir edwnlwrw
art\q twnbeh olunacaq, amma qeyri dinlwri twhqir edwnlwrw yung^l twnbeh olunacaq (s=z
yox ki, bu c^mlwyw m^swlman dini dw daxildir).
Qwzetlwr yaz\rlar ki, pad]ahl\q duma vwzirin hwmin qanunnamwsini twsdiq elwyir.
Wgwr bir qara saldat gwlib dura bir m^swlman baqqal\n\n d^kan\n\n qaba`\nda vw deyw ki,
mwswlwn, “mwnim dinim swninkindwn yax]\d\r”, biz gwrwk bunun s=z^nw etina elwmwywk,
[^nki bu avam vw nadan bir saldatd\r. Buna bir ovuc ki]mi], ya bir papiros vercwk
“spasibo”—deyib qoyub gedwr.
Amma pad\]ahl\q dumada wylw]wn ^zvlwrin [oxu elmli vw twrbiywli adamlard\r. Bws
bunlar\n din barwsindw etdiyi rwftar\n\ hara yazaq?
Bu mwswlwni bu saat yaza-yaza qon]umuz rwhmwtlik Kwrbwlay\ Heydwr yad\ma d^]^r:
do`ma oqlunu d=ywndw qulaqlar\m\ elw [wkwrdi ki, az qalard\ dibindwn [\xs\n; amma =gey
o`lunu d=ywndw ancaq deywrdi; “q\r\]mal!”. O vwdw bu i]lwri ba]a d^]m^rd^m; [^nki on
yeddi ya]\nda idim. On yeddi ya]\nda m^swlman u]a`\ nw ba]a d^]wcwk? Amma indi ba]a
d^]^rwm.
Indi ^[^nc^ duman\ g=r^rwm vw bu i]lwri dw bir az ba]a d^]^rwm.
Molla Nwsrwddin.
________
Veb direktor: Betti Bleyer
Mwtni y\`d\: Nwrgiz Abadi
Veb ^[^n haz\rlad\: &lviyyw Mwmmwdova
AZERI.orga qoyuldu: sentyabr, 2003