Microsoft Word Sehra savashi son son doc
Yüklə 399,87 Kb. Pdf görüntüsü
|
Vaqif Sultanlı 10 çıxır, simvolları əyninə libas kimi geyinərək sənin onların içində azmanı istəyir. Sən nə edirsən et, dünya deyilən qur- ğunun sirrinin tozuna da toxuna bilməzsən. Amma sənin özün başdan-başa toz içindəsən. Romanda bütün qeyri-real, həm də irreal hadisələrin içində reallıq duyğusu da var ki, əsas olan da bunu duymaq və tutmaqdır. Keçmişə qayıdış imtina edilən gələcəyin ha- disələrinə güzgü tutmaqdır həm də. Yəni, gələcəkdən im- tina motivi, əslində bir «bədii bəhanədir», bu üsulla müəllif «keçmişdəki gələcək» hadisəsini araşdırır və bu günümü- zün reallıqlarını dərindən öyrənir. Bizə belə gəlir ki, Vaqif Sultanlının «Səhra savaşı» romanı maraqla qarşılanacaq və geniş auditoriyalarda mü- zakirə olunacaqdır və buna haqqı da çatır... Cavanşir Yusifli Səhra savaşı 11 MÜƏLLİFDƏN Yazıçı qələmindən çıxan bütün əsərlər eyni dərəcədə uğur qazana bilmir. Onların bəzilərinin taleyi aydın, bəzilə- rininki isə dumanlı olur. Bunun sirrini, səbəbini anlamaq o qədər də asan deyil və burada hansısa təsadüf, yaxud qanu- nauyğunluq axtarmaq cəhdi səmərəsizdir. «Səhra savaşı» romanı indiyədək qələmə aldığım bü- tün yazılarımdan əhəmiyyətli dərəcədə seçilir. Roman ağır yazılmaqla yanaşı, ona bütün başqa əsərlərimdən daha çox vaxt sərf etmiş, iş prosesində dönə-dönə yazdıqlarımdan imtina etməli olmuşam. Bir çox hallarda isə yazdıqlarımı əsərin ümumi ruhu, ovqatı, dili, üslubu, ahəngi ilə bağlı ol- madığına görə məqbul hesab etməmişəm. «Səhra savaşı» romanında təsvir olunan hadisələr bir insanın taleyi fonunda cərəyan etsə də, burada fərdin deyil, geniş mənada insanlığın taleyinin çözülməsinə çalışılır. Tarixin xarabalıqları içərisində keçmişə doğru addımlayan Qoca obrazı oxucunu dünyanın taleyi haqqında düşüncələrə çəkir. Təsvir olunan hadisələr insan və zaman, ölüm və həyat, keçmiş və gələcək təzadı – dilemması fonunda aşkarlanır. Romanda tarixə baxış ənənəvi yanaşma tərzi ilə uyuş- mur. Burada tarixin xronologiyası yalnız zaman deyil, həm də məkan kontekstində səhifələnir. Tarixə bu cür yanaşma – zamanın məkana köçürülməsi – reallıqdan uzaq olsa da, Vaqif Sultanlı 12 dünyanın və insanın mahiyyətini görməyə və göstərməyə zəmin yaradır. Əsərdə dilin yalnız informativ səciyyə ilə məhdudlaş- madığı, tarixin bərpasına yönəlik köklü funksiya daşıdığı, həmçinin rəmz-obraza çevrilərək bədii mətnin ayrılmaz komponentlərindən birini oluşdurduğu də diqqətdən yayın- mamalıdır. Roman şərti-metaforik üslubda yazıldığından burada təsvir olunan hadisələrin reallıqla birbaşa əlaqəsinin axta- rılması əbəsdir. Əsərdə reallıqla irreallıq, xəyalla gerçəklik biri-birilə görünməz bağlarla qovuşdurulmuşdur. Lakin ro- manda qaldırılan problemlər yaşadığımız dünyanın acı, sərt gerçəkliyindən qaynaqlanmaqdadır ki, bu da onu reallığa aparır. Hadisə və əhvalatların insan ruhunun hisslərdə, dü- şüncələrdə gerçəkləşən gizli qatlarının ən incə çalarlarını əks etdirən təsvirlərlə müşayiət olunması gerçək olmayan- ların, yaxud gerçək kimi görünməyənlərin əslində gerçək ola biləcəyini şərtləndirir. «Səhra savaşı» romanı janr baxımından özünəməxsus çalarlara malikdir. Süjet boyu müəllif təhkiyəsində təqdim olunan hadisələr qəhrəmanın daxili düşüncələri ilə qovuşa- raq bədii tamlıq yaradır. Bütövlükdə romanın süjeti cari, keçici aktuallıqdan uzaq, əbədi dəyərlər üzərində dövr edən hadisə və əhvalatlar fonunda aşkarlanır. «Səhra savaşı» adının roman üçün uğursuz seçildiyini, yaxud bu adın təsvir olunan əhvalatlarla o qədər də bağlı olmadığını düşünməklə yanaşı, bundan daha uyğun bir ad seçməkdə çətinlik çəkdiyimi də etiraf etməliyəm. Hansı yaş nəslini təmsil etməsindən asılı olmayaraq romanı səhifələyən hər bir oxucunun burada özünü tapa biləcəyi qənaətindəyəm. Lakin əsərin ruhunu anlamaqda Səhra savaşı 13 çətinlik çəkən, hadisələrin axarını izləməyə səbr, dözüm, hövsələ göstərməyən oxucuların olacağı da sirr deyildir. Romanı oxumaq niyyətilə əlinə alanların ən azından itirdikləri vaxta təəssüf etməyəcəklərini düşünürəm. Bakı, 21 dekabr 2012 Vaqif Sultanlı 14 SƏHRA SAVAŞI ( rоman ) Səhra savaşı 15 PRОLОQ Qоca baxışlarıyla göz işlədikcə uzanan genişlıyi dara- ya-daraya, elə bil hansısa nişan verilmiş səmti axtarırdı, an- caq ucsuz-bucaqsız qum nəhrinin qоynunda bütün bunların əbəs оlduğunu hiss etdiyindəndimi, yоxsa sоnu bəlli оlma- yan yоlçuluğun gətirdiyi nagümanlıqdandımı atının başını saxlamır, elə hey sürür, sürürdü. Səhranın təndir içinə bənzər ciyər qarsan hərarətindən nəfəsi tıncıxır, bürküdən, havasızlıqdan az qala bоğulurdu, ancaq bütün bunlara məhəl qоymadan bir an öncə mənzil başına yetişmək inadıyla yоluna davam edirdi. Yaxınlıqda, yolun sol səmtində quzğunların vəhşi səs- ləri eşidilirdi; çığırışa-çığırışa nəhəng bir heyvanın leşini didişdirirdilər. İsti axşam küləyi cəmdəyin ağır, dözülməz üfunət qоxusunu burnuna gətirdikcə ürəyi bulanır, içi-iça- latı ağzına gəlirdi. Tüpürməklə bircə anlığa da olsa bu üfu- nət qoxusunu özündən uzaqlaşdırmaq istəyirdi, ancaq nə illah eləyirdisə bacarmırdı; ağzında tüpürcək qalmamışdı, uzaq yolun yоrğunluğundanmı, susuzluqdanmı, yoxsa havanın hərarətindənmi, dili-dilçəyi büsbütün quruyub qa- xaca dönmüşdü. O, səhranın intəhasızlığına, uzanıb gedən yolun bilin- məzliyinə, at ayaqlarının ahəngdar ritminə təslim olmuş halda içindəki hansı bir sualasa cavab axtarırdı. Ancaq təkcə içində deyil, baxışlarında, çöhrəsinin cizgilərində da- şıdığı bu sualın hardan qaynaqlandığından xəbərsiz idi. O sual nə idi, cavabı vardımı, yoxsa elə-belə sual xatirinə içi- nə, ruhuna, ya elə heçliyə, kimsəsizliyə ünvanlanmışdı? Yüklə 399,87 Kb. Dostları ilə paylaş:
|