Vaqif Sultanlı
16
Bəlkə bu heç sual deyildi, sualsızlıq, sorğusuzluqdu, sadəcə
ona sual örtüyündə görünürdü, hələ ömrün, həyatın bitmə-
diyinin, bilmək, öyrənmək, yaşamaq ehtirasının anlamıydı.
Hərdən də həyat ona bütünlüklə sual şəklində
görünür, ömrün, yaşayışın, dünyaya gəlişin eləcə bir sual
olduğunu xəyalından keçirirdi. Axtardığı suala cavab tapa
bilməməsinin, yaxud onun nəyə yönəlik olduğunu
anlayammasının da sualın doğurduğu müəmmaya
bağlılığını düşünürdü. Əgər sualın özü qaranlıq idisə, onun
cavabını tapmaq, yaxud bu cavab ətrafında aylarla, illərlə
baş sındırmaq necə ola bilərdi...
Nə zamandan bəri davam edən yolçuluğun onu darıx-
dıran məqamlarından biri elə bu sualla bağlı idi. Bəzən ona
elə gəlirdi ki, üz tutub getdiyi, sonuna varmaq istədiyi mən-
zillə bu sual arasında nə isə sirli, müəmmalı bir bağlılıq var
və həmin suala cavab taparsa, həyatında yepyeni bir səhifə
açılacaq, hər şey dəyişərək başqa bir örtüyə bürünəcək.
Beynində saqqız kimi çeynənən sualla bağlı aramsız
düşüncələrin gətirdiyi yorğunluq qədər heç nə onu üzüb
əldən salmırdı. Elə bil doğulandan bu sual da onunla birgə
dünyaya gəlmiş, özü də istəmədən illərlə içində, vücudunda
yuva salmış, böyüyüb yaşa dolmuş, qocalıb ixtiyarlaşaraq
bu günlərəcən yol yoldaşı olmuşdu. Zaman-zaman bu sualı
içərisində gəzdirdiyini hiss etsə də, ona cavab axtarmaq, ya
heç olmasa haqqında düşünmək zərurəti bunca narahatlıq
gətirməmişdi. Ancaq indi elə bil ki, hansı bir qüvvəsə onu
bu suala qəti cavab verməyə tələsdirir, ondan xilas olmağa,
zehnindən, yaddaşından biryolluq silib atmağa səsləyirdi.
At bütün bunlardan xəbərsiz halda sahibinin iradəsinə
təslim оlaraq löhrəm yerişini pоzmadan səhranın dərinlik-
Səhra savaşı
17
lərinə dоğru baş alıb gedirdi; havanın bürküsü, üfunət qо-
xusu, susuzluq, səmtin nagümanlığı eyninə deyildi.
Yоl uzanırdı...
* * *
Günəş yer üzünü qəribə bir rəngə bоyayaraq qürub
edirdi. Günəşin qürübu ilə səhraya yayılan bu rəng nə idisə
içərisini kədər və qüssəylə dоldurur, ömrün, həyatın, xоş-
bəxtliyin mənasızlığını, gərəksizliyini xatırladırdı.
Gözlərini göy üzündən çəkə bilmirdi; uzun ömrü bоyu
ilk dəfə idi ki, günəşi bu rəngdə, bu biçimdə görür, gün-
düzün ölüm mərasimi içində qəribə, anlaşılmaz duyğular
оyadırdı. Günəşin qürubunu seyr etdikcə hər şeyin bitdi-
yini, tükəndiyini, arxada qaldığını düşünür, bir ömür
gəzdirdiyi ümidləri, arzuları, xəyalları puç оlub gedirdi.
Sanki günəşlə birgə оnu bu dünyaya bağlayan nə varsa
qürub edir, üryan, yaddaşsız duyğularla tək-tənha, baş-başa
qalırdı.
Hava qaraldıqca səhranın küyü su təkin sezilmədən
azalırdı, ucsuz-bucaqsız qum dənizi ilə yanaşı onun da
qəlbinə axşamın dözülməz ağırlığı çökürdü. Yaddaşında,
hafizəsində bulud kölgəsinə bənzər adda-budda, sərgərdan
kölgələr dolaşır, xam duyğularını oyadaraq ruhunu indiyə-
dək bələd olmadığı qəribə bir ovqata kökləyirdi.
...Səhra ayağı üstünə qalxaraq günəşin, çıxıb
getməkdə olan işığın, aydınlığın arxasınca boylanırdı.
Sanki günəş bir daha doğmayacaq, səhər açılmayacaq, yer
üzü bundan belə əbədi olaraq işığa həsrət qalacaqdı.
Qoca dünyanın aydınlığını yığıb daşıyaraq uzaq üfüq-
lərdə quylayan günəşin qürub mənzərəsini seyr edə-edə içə-
Vaqif Sultanlı
18
risində oyanan nagahan təlatümün ruhunu əzdiyini duyur,
ona bəlli olmayan bunca əzablardan qurtulmaq üçün yollar
arayır, ancaq bir yol bula bilmədiyindən çarəsizlik içəri-
sində çabalayırdı.
Günəşin qüruba enməsi ilə atlının uzanıb böyüyən
kölgəsi səhrada qəribə mənzərə cızırdı. Hər axşam qürub
çağı eyni mənzərəni seyr etməyə alışdığından bir azdan
günəşin batışıyla kölgəsinin qaranlıqda əriyib itməsinin
gətirəcəyi qüssə qəlbini çulğadı. O, səhranın kimsəsizliyin-
də azacıq da olsa tənhalığını unutmaq üçün kölgəsinə tama-
şa etmək istədi.
Qoca heç bir zaman kölgəsinə bu qədər bağlanmamış,
yaşadığı illər ərzində onun varlığını bunca hiss etməmişdi.
Bəlkə elə buna görəydi ki, kölgəsi ilə bağlı hafizəsində nə
isə qalmamışdı.
Ancaq bu yola qədəm qoyandan bəri səhranın kimsə-
sizliyindənmi, ruhunu sarmış tənhalıqdanmı, ya hansısa bir
səbəbdənmi kölgəsinə əməlli-başlı göz qoymağa başlamış-
dı. Son zamanlar isə kölgəsinin hərəkətlərində qəribəlik
hiss etdiyindən içində bir nigaranlıq yuva salmaqdaydı.
Kölgəsi özünü bir qədər fərqli aparırdı, hərəkətlərini nə qə-
dər cilovlasa da, ondan yorulduğunu, bezdiyini gizləyə bil-
mirdi. Açıq-aşkar hiss edirdi ki, kölgəsi onun vücuduna
bağlı olmağın narahatlığını duymaqda və kölgəlikdən çıx-
maq üçün fürsət aramaqdadı.
İndi gözləri kölgəsinə sataşınca diksindi və qeyri-ixti-
yari atının başını çəkib saxladı. Kölgəsi sirli-sirli dalğa-
lanır, pırtlaşıq düşmüş nəyi isə açmaq istəyirmiş sayağı
hərəkətlər edir, sanki ondan bir şeylər gizləyirmiş kimi
özünü şübhəli aparırdı. Qoca kölgəsinin qopub ayrılmaq
Səhra savaşı
19
inadıyla çırpındığını, onun asılılığından qurtulmaq istə-
diyini sezdi.
Kölgənin üz-gözünün ifadəsindən, dodaqlarının tərpə-
nişindən nə isə söyləmək, nələrisə çatdırmaq istədiyini hiss
edirdi. Ancaq səsi duyulmadığından onun nə demək istədi-
yini anlamır, sadəcə hərəkətlərini izləyərək vücudundan ay-
rılıb getməsini əngəlləmək üçün səmərəsiz cəhdlər edirdi.
–
Dayan, neylədiyindi, nə olub sənə?
–
...
Kölgədən səs çıxmadı, ancaq hərəkətlərindən onu
duyduğunu hiss etdiyindən bir qədər ürəklənən kimi oldu.
–
Səninləyəm, eşidirsənmi məni?
–
...
Kölgədən bu dəfə də səs çıxmayanda qoca səsini
ucaltmaq istədi, ancaq dodaqlarının kilidləndiyini duyunca
içini vahimə bürüdü.
Kölgə əvvəlki inadla çırpınmaqda idi və çırpındıqca
qoca vücudunun gizli nöqtələrində ağrı, sızıltı duyur, içində
nəyinsə dartıldığını, gərildiyini, bu saatca qopub üzülə-
cəyini hiss edirdi. Özünü kölgəsiz təsəvvür etmədiyindən
bədəninin bütün mürgülü əzaları oyanıb qalxmışdı.
Kölgə çırpındıqca qoca yıxılmamaq üçün yəhərin
üstündə müvazinətini güclə saxlayırdı. Hiss edirdi ki, artıq
gecdi, daha istəsə belə nəyisə dəyişə bilməyəcək, kölgə çır-
pına-çırpına, dartına-dartına addimbaaddim vücudundan
ayrılıb getməkdədi, çünki onun dəyişən, özgələşən görkə-
mində özüylə ortaq olan heç nə qalmamışdı.
Sonra qoca qəfildən nəyinsə vücudundan sıyrılıb çıx-
dığını və həmin andaca cisminin sustaldığını hiss etdi –
kölgəsi ondan ayrılmışdı.
Dostları ilə paylaş: |