Microsoft Word шфмт ў?ув ?ўлланма verstka doc
Yüklə 4,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 11-rasm. Misr piramidalari
81 xo‘jayiniga uning tirikligida qanday xizmat qilgan bo‘lsalar, u o‘lgandan keyin ham unga xuddi shunday xizmat qilishlariga ishonganlar. Piramidalar ochig‘ini aytganda, hamma maqbaralar Nil daryosining g‘arbiy qirg‘og‘ida — botayotgan quyosh mamlakatida joylashgan. Shu qirg‘oqda joylashgan o‘liklarni har xil nom bilan ataganlar. Ularga «G‘arbliklar» deb nom ham berganlar. Nil daryosi Misrni hozirgi kunda ham ikkiga ajratib turadi va misrliklar o‘zlari yashab turgan daryoning sharqiy qismini «Tiriklar mamlakati», o‘zlariga qarama-qarshi bo‘lgan daryoning g‘arbin qismini «O‘liklar mamlakati» deb ataydilar. Misrdagi mashhur piramida 4-sulolanipg birinchi fir’avni Hufu tomonidan qurilgan. Uni yunonliklar Xeops deb ataganlar. Bu piramida Qohira yaqinida Nilning g‘arb tomonidagi toshloq yerda qad ko‘tarib turadi. Undan uncha uzoq bo‘lmagan masofada Xeops merosxo‘rlari Xafr (Xefren — yunoncha) va Mikerinoslarning piramidalari joylashgan. Ana shu uchala piramida birgalikda ta’sirchan arxitektura uyg‘unligini vujudga keltiradi. Xeopsning ulkan piramidasi yagona saqlangan piramida bo‘lib, yunonliklar uni Yetti Iqlim mo‘’jizasi deb ataganlar. Darhaqiqat, u yaxlit va yetarli darajada mustahkam inshoot bo‘lib, 2.300.000 ta ohaktosh bloklaridan ishlangan. Jumladan har bir blok hisobda 2,5 tonna og‘irlikda bo‘lgan. Piramidaning ichida bir nechta bir-biri bilan chalkash yo‘llar bor bo‘lib, ulardan biri shohning jasadi qo‘yilgan xonaga olib boradi lekin bu yerdagi jasad o‘sha Joserning go‘rxonasidan farq qilgani holda, piramidaning o‘rtasiga joylashgan. Xona granit bloklar bilan qoplangan. Har biri taxminan 60 tonna keladigan bloklar 900 km masofadan — Assuandan keltirilgan. Sarkofag hamda tosh tobutning sirtqi tomoni mustahkam granitdan ishlangan. Eramizdan 4500 yil avval qad ko‘targan bu bino bizni hanuz taajjublantiradi, chunki misrliklar bu davrda g‘ildirak bilan hali tanish emas edilar. Qurilishda ular ixtiyorida faqat silindrsimon jismlardan dastag bor edi xolos. Ammo odamlar ulkan bloklarni somondan to‘qilgan arqon yordamida ter to‘kib qanday tashiganlar? Kishini hayratda qoldiradigan mo‘’jizalardan yana biri ulkan imoratni shimol, janub, sharq va g‘arb tomonga yo‘naltirishdir. Qarangki, piramida o‘lchovlarining juda katta bo‘lishiga qaramasdan (asosining har bir tomoni 137 m, balandligi 147 m), uning yo‘nalishi absolyut aniqlik bilan bajarilgan. 82 Aytishlaricha, hozirgi zamon dengiz kompasi bilan ulkan piramidaning yo‘nalishlarini tekshirish mumkin. Bugungi kunda Xeops piramidasining tashqi qiyofasi zinapoyali shotini eslatsa-da, aslida chiroyli oppoq toshlardan qoplangan bo‘lib, yaxlit va silliq yuzadan iborat bo‘lgan. Bunga ishonch hosil qilish uchun Xefren piramidasiga murojaat qilamiz. Uning yuqorisidagi qoplamaning asosiy qismi hali ham mavjud. Ana shunday qoplama toshlarning ba’zilari Xeops piramidasining ostonasida ham topilgan. Qoplamalar shunchalik yo‘nib tekislangan va hech qanday eritma ishlatmasdan bir-biriga shunchalik tutashtirilganki, oralig‘idan hatto bir parcha qog‘ozni ham o‘tkazib bo‘lmaydi. Ana shu qoplamalarning mavjudligi haqida Qadimgi Yunon tarixchisi Gerodot ham fikr bildirib, quruvchilar piramida sirtini qoplashni uning yuqorisidan boshlaganlar degan xulosaga kelgan. Haykaltaroshlik san’ati Misrda qadimgi podsholik davridayoq yuksak darajada bo‘lgan. Qimmatbaho diorit toshidan yasalgan va hozirgi kunda Qohira muzeyida saqlanayotgan Xefrennnng bosh haykali dunyodagi eng nodir asarlaridan biridir. Bu haykal asarda fir’avnning boshi bilan yelkasi tasvirlangan. Uning yasama sochi, orqasidagi homiysi xudo lochin Xoryusning qanotlari orasiga yashiringan. Portretda birorta keraksiz egri, ortiqcha chiziqlarni topish qiyin. U yuksak darajada mahorat bilan ishlangan. Bu darhaqiqat, qudratli siymo. Savlatli yelkalar haqiqatan ham shohlarga xos buyuklikni sezdirib turadi. U ham shoh, ham xudo hisoblangan. Yüklə 4,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|